France Inter radyosuna konuşan Pamuk, “Türkiye’de insan hayatı ucuz. Kötü çalışma koşullarını eleştirecek yeterli derecede ifade özgürlüğü yok.” dedi. Hükümetin otoriterleştiğini kaydeden Pamuk, “İnsan hakları, medyanın kontrolü ve ifade özgürlüğü alanlarındaki kısıtlamalar nedeniyle hükümeti eleştirmemek mümkün değil.” ifadelerini kullandı.

Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk, Fransa’da katıldığı radyo programında Soma faciasındaki ölümlerin hükümetin ihmalinden kaynaklandığını söyledi. Lyon Uluslararası Roman Yazarları Buluşması için Fransa’da bulunan Pamuk, France Inter radyosuna verdiği röportajda, “Bu olayda hükümetin ihmalleri yüzünden üç yüzden fazla kişi hayatını kaybetti. Türkiye’de insan hayatı ucuz. Özelleştirme ideolojisini, kötü çalışma koşullarını eleştirecek yeterli derecede ifade özgürlüğü yok.” diye konuştu. AKP hükümetinin otoriterleştiğini kaydeden Pamuk, “Dürüst biri olup da bu hükümeti eleştirmemek imkânsız. İnsan hakları, medyanın kontrolü ve ifade özgürlüğü alanlarındaki kısıtlamalar nedeniyle hükümeti eleştirmemek mümkün değil. Davranış biçimi otoriter.” dedi.

Pamuk, Türkiye’de işçi hakları ve çalışma koşulları ile ilgili de olarak, Türkiye’de kapitalizmin ilk dönemlerinde olduğu gibi çok para kazanıldığını fakat insan hayatının hiçe sayıldığını vurguladı. İfade özgürlüğünün de aynı şekilde hiçe sayıldığına dikkat çeken Pamuk, “İnsanların içinde bulunduğu koşulları dile getirmelerine izin vermiyorlar. Sadece daha çok kazanmak derdindeler.” dedi. Soma’da yaşanan faciadan sonra halkın tepkisinin hükümetle halk arasında bir ayrışma olarak değerlendirilemeyeceğini de vurgulayan Nobel’li yazar, “İfade özgürlüğünü sınırlayan otoriter, hatta otokrat bir hükümet söz konusu. Erdoğan, çok sert bir üslup kullanıyor. Ancak bütün bunlara rağmen son seçimlerde hâlâ yüzde 45 oranında oy aldı. Bu da politik durumu daha da zorlaştırıyor. Muhalefet, milliyetçiler ve laikler arasında bölünmüş durumda.” ifadelerini kullandı.

AB’nin Türkiye’ye yönelik eleştirileriyle ilgili soruyu cevaplayan Orhan Pamuk, “AB’nin üyelik müzakereleri devam ederken Türkiye’de ağırlığı vardı. Türkiye de AB’ye yaklaşıyordu. Ama maalesef Avrupa içine kapandı. Avrupa’da baş gösteren milliyetçilik, Türkiye’deki laik kesimi ve AB yanlılarını yalnız bıraktı.” dedi. Türkiye’nin AB üyeliğini eskisi kadar savunmadığını dile getiren Pamuk, “Türkiye’nin AB üyeliğinin iyi bir fikir olduğunu düşünüyordum. Çünkü Türkiye’deki laik kesimin elini güçlendireceğini düşünüyordum. Ekonomik getirisi sayesinde herkesin de bu fikre destek vereceğini düşünmüştüm. Ben hâlâ biraz uzaklaşmakla birlikte bu fikre inanıyorum. Bu süreç sadece Türkiye için değil, AB için de olumlu bir durum olacaktır. Ben tabii ki göçmen işçilerin sorunlarını ve Fransızların bu konudaki hassasiyetini anlayabiliyorum.” dedi..

Yazar Elif Şafak, önceki gün The Guardian gazetesinde Soma’da yaşanan maden faciası ile ilgili bir yazı kaleme aldı. “Erdoğan’ın tokadı tüm Türklerin yüzüne atıldı” başlıklı yazıda “Başbakan’ın agresifliği hükümeti sarsar sanmayın. Biz hükümdar erkeklerin durduk yere attıkları tokatları mazur görerek büyüdük.” diyen Şafak, makalesine şöyle devam etti: 

“Ülke, Recep Tayyip Erdoğan’ın, yani Başbakan’ın, bir eylemciyi süpermarkete kadar takip edip orada tokatladığı iddiasını konuşuyor. Doğru ya da değil, ama bunu Erdoğan’ın savunucularının bile inanılmaz bulmadığı açıkça ortada. Aniden değişen ruh hali düşünüldüğünde böyle bir şeyin olabileceği gibi bir kanı mevcut. Aynı gün çekilen bir videoda Erdoğan’ın ‘Eğer bu ülkenin başbakanını yuhalarsan tokadı yersin’ dediği duyuluyor.”

Tokat atıldığı iddia edilen Somalı Taner Kurucan’ın gazetelere verdiği ifadesini iki kez değiştirdiğini hatırlatan Elif Şafak, şunları yazdı:

“Eğer bu başka bir ülkede olsaydı tüm hükümet kökünden sarsılırdı. Ama Türkiye’de böyle olmaz. Millet olarak biz çocukluktan beri tokatlara mazeret bulmaya alışkınız. Tipik ataerkil bir Türk ailesinde sözlü ve fiziksel şiddet olağan dışı değildir. Çocuklar terbiyesizlik yaparsa babalar tokat atar. Eşler terbiyesizlik yaparsa onlar da aynısını bekleyebilir.” Şafak, Soma’da yaşanan tekme olayına da değindi. Başbakan’ın müşaviri Yusuf Yerkel’in “sükunetini koruyamadığı için” özür dilediğini anlatan Şafak, çeşitli kentlerde düzenlenen Soma gösterilerine Çevik Kuvvet’in plastik mermi ve biber gazı ile karşılık verdiğine değinerek, “Sokağa çıkarsanız devletten tokat yersiniz.” dedi. 

Şafak, yazısını şöyle bitirdi: “Türkiye’de tüm güç devletindir. Vatandaşların değil. Biz millet olarak en tepedeki, otorite sahibi kimselerden tokat yemeye alışkınız. Aile içinde, okulda, askerde, sokakta, süpermarkette… Tokat her yerde. Ve son günlerde yaşananlar gösterdi ki, Türk erkeği çok kolay kışkırtılabiliyor.”ZAMAN