Petrol fiyatlarının keskin bir biçimde düşüşünün ardında yatan nedenler ekonomistlerin de gündeminde.
Haftanın ilk işlem gününde petrol fiyatları Asya piyasasında yaklaşık yüzde 30 düştü. Brent türü ham petrolün varil fiyatı 31 dolara indi. Uzmanlar bu gelişmeyi petrol üreticisi ülkeler arasında "fiyat savaşının" başladığı şeklinde yorumluyor. Asya piyasaları da haftaya keskin düşüşlerle başladı.
Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan Cuma günü Rusya'yı üretimi önemli oranda azaltmaya ikna edememişti.
Suudi Arabistan bunun üzerine hafta sonu petrol fiyatlarını düşürmüştü.
Koronavirüs petrole talebi azalttı
Suudi Arabistan'ın başını çektiği Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) 14 üyesiyle, Rusya ve OPEC üyesi olmayan diğer petro üreticileri, koronavirüsün petrol talebinde azalmaya neden olması sonrası nasıl bir strateji izlenmesi gerektiği konusunda anlaşamıyor.
Rusya, Suudi Arabistan'ın petrol üretimini günde 1,5 milyon varil azaltma talebine olumsuz yanıt vermişti.
Bir gecede yüzde 30 civarında düşüş gören petrol fiyatlarının geldiği noktayı değerlendiren ekonomi yazarı Barış Soydan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, keskin düşüşün ardında, Suudi Arabistan-Rusya rekabeti olduğunu belirtti.
Suudi Arabistan'la Rusya'nın üretim kesintisinde anlaşamadığını kaydeden Soydan, Suudiler'in Rusya'yı cezalandırmak için petrol fiyatında damping yaptığını ve petrol fiyatının 28 dolara indiğini kaydetti.
Soydan, bu durumu "Putin'in yeni savaşı" olarak yorumladı.
Sosyal medya hesabından konuyla ilgili, "Petrol fiyatı bir gecede yüzde 30 düşmüş. Sebep, S. Arabistan'la Rusya'nın üretim kesintisinde anlaşamaması. Suudiler OPEC'in kesinti talebini reddeden Rusları cezalandırmak için Nisan ayı petrol fiyatında damping yaptı. Ve petrol fiyatı 28 dolara indi. Bu, Putin'in yeni savaşı" paylaşımı yapan Soydan, küresel ekonomik düzendeki aktörlerin hamlelerine dikkat çekmiş oldu.
Ekonomist İbrahim Kahveci de, 9 Mart'ta Karar Gazetesi'nde kaleme aldığı yazısında, petrol fiyatları ve Suudi-Rus rekabetine dair şu tespitleri sıralamıştı:
"Daha ocak ayında 70 doların üzerine bile çıkan Brent türü petrol fiyatları artık 45 dolarda. Hatta bu hafta için S. Arabistan-Rusya ekseninde yaşanan gelişmeler petrolün fiyatını 40 doların altına bile indirebilir.
Küresel dolaşımın adeta durduğu, küresel üretimin ciddi bir mola verdiği bu ortamda petrol fiyatlarının -ekstra politikalar ile daha da düşmesi söz konusu."
Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım da benzer konuyu işlediği 9 Mart tarihli yazısında, petrol fiyatlarının geldiği nokta ile ilgili şu yorumu yaptı:
"Virüs korkusunun resesyona yol açacağını sadece tahvil faizleri, FED’in faiz indirmesi, Libor faizleri göstermiyor. Emtia ve özellikle de petrol fiyatları da aynı şeye işaret ediyor.
Dışarı çıkmak, seyahat etmek, alışveriş yapmak, tüketmek azalacaksa petrol de daha az kullanılacak demektir. Bu nedenle Brent petrol fiyatı 20 Ocak’taki 64.34 dolardan 6 Mart’ta 45.27dolara indi ve yüzde 29.6 kayıp yaşadı.
Petrolde haftaya Suudi Arabistan’ın Rusya’ya karşı fiyatlarda damping yapmasının etkisinde giriyoruz. Hem arzı artıracak hem fiyatları indirimlerine gidecek olan Arabistan’ın bu tutumu sürerse fiyat düşüşlerini hızlandırıcı etki yapabilir.
Petrol savaşının yol açabileceği riskler bir yana fiyatların gerilemesi Türkiye’ye yarar. Çünkü en çok petrol ithal eden ekonomilerden biriyiz. Petrol fiyatlarında 20 dolarlık düşüşün kalıcı olması Türkiye için yılda 10 milyar dolarlık tasarruf anlamına geliyor."