Üstad Hazretleri Emirdağ Lâhikası’nda “Herkes Allah’ı bilir. Âdi bir adam, bir veli gibi Allah’a iman eder” sözleriyle Risale-i Nur’un yaptığı çok önemli tahşidatı gereksiz göstermek isteyenlere ve anarşi fikirli küfr-ü mutlaka düşmüş bir kısım münafıkların Risale-i Nur’daki iman hakikatlerini kıymetini düşürmek için “Her millet, herkes Allah’ı bilir. Onu, daha yeni ders almaya ihtiyacımız çok yok” demelerine mukabil, hakiki manada “Allah’ı bilmek” hakikatinin ne olduğu ile ilgili önemli tespitlerde bulunmaktadırlar:

Öncelikle Allah’ı bilmek, rububiyetinin bütün kâinatı kuşattığına, atomlardan en büyük gök cisimlerine kadar istisnasız her şeyde tasarruf ettiğine ve O’nun kudretiyle ve iradesiyle meydana geldiklerine, mülkünde ortağı olmadığına ve Allah’a mahsus olan şeyleri mahlukata taksim etmek suretiyle onları ilah edinmemeye iman etmekle ve kalben bunları tasdikle mümkündür.

“Allah birdir ve vardır” derken, O’nun mülkünü, icraatını yaratılmış varlıklara, sebeplere veya tabiata vermek, her şeyi bu sebeplerden bilmek, ama O’nun her şeyde görülen iradesini ve ilmini bilmemek, emirlerinden habersiz olmak, sıfatlarını ve gönderdiği peygamberleri bilmemek asla Allah’a iman değildir. 

Bazı insanlar, “Allah birdir ve vardır” sözlerini, küfürde mevcut olan manevi cehennem azaplarından kurtulmak veya azabın derecesini hafifletmek için söylemektedirler. 

Üçüncü olarak, inkâr etmemek ile iman etmek arasındaki nazara verilmektedir. Aslında, hakiki manada, kainattaki hiçbir şuurlu ve bilinçli varlık kâinattaki her bir şeyin varlığına şehadet ettiği O yaratıcıyı inkâr edememektedirler. Bu gerçekte mümkün olmayan bir şeydir. Ama bunun böyle olması, onların iman ettikleri anlamına da gelmemektedir.

Gerçek İman, O yaratıcıyı, Kur’ân’da anlatıldığı şekliyle, sıfatlarıyla, isimleriyle ve bütün kâinatın şahitliklerine dayanarak kalben tasdik etmek, elçiler vasıtasıyla gönderilen emirleri bilmek, günah işlediğinde ve bu emirlere uymadığı zamanlarda, kalben tevbe ve pişmanlık duymakla olur. Diğer taraftan, lakayt ve serbest bir şekilde günahları işleyip de bunlardan istiğfar etmemesi ve önemsememesi, o insanın imanda nasibi olmadığına delildir. 

Yukarıdaki dört madde içerisinde anlatılan hususların bütününü yaşayarak tatbik etmek gerekmektedir. Bu da o kadar kolay bir şey değildir. Sebepler tahtında böyle bir büyük nimete ulaşabilmek için ilimle mücehhez olmaya ve amellerle bunların desteklenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu sırra binaen, Üstad Hazretleri mesailerini iman konusuna hasretmişler ve Risale-i Nurlar’da da ağırlıklı olarak bu konular ele alınmışlardır.

Asâ-yı Mûsâ risalesinde “"Risale-i Nur’un erkân-ı imaniye hakkında bu derece kesretli tahşidatı nedendir? 'Bir âmî mü’minin imanı büyük bir velinin imanı gibidir.' diye eski hocalar bize ders vermişler diyor?" sorusuna verilen cevapta taklidî imanın şüpheler karşısında çabuk mağlup olacağını, bazen bir şüphe karşısında dahi kaybedebileceklerini, ama ilmelyakin, aynelyakin ve hakkalyakin derecede tahkikî iman sahiplerinin binlerce şüpheler karşısında bile dayanabileceğini ifade etmektedirler.

Hazreti Üstad aynı yerde, daha önceki asırlarda akla ve mantığa veya keşfe ve zevke dayanarak telif edilen eserlerden farklı olarak, onların pek fevkinde olan Kur’ân’ın mucizeli büyük caddesinin gösterdiği iman hakikatlerini ve kudsi marifetini tefsir eden Risale-i Nurların bin yıldan beri  Kur’ân aleyhine ve İslâmiyet ve insaniyyet zararına ve adem (yokluk) alemleri hesabına tahribatçı büyük cereyanlara karşı, Kur’ân ve iman namına mukabele ve müdafaa edebilmesi için sayısız tahşidata ihtiyacı olduğunu ve böylece o sayısız düşmanlara karşı dayanıp, mü’minlerin imanlarının muhafazasına Kur’ân nuruyla vesile olabildiğinden bahsetmektedirler.

Fethullah Gülen Hocaefendi de birçok sohbetlerinde, en büyük problemin iman problemi olduğuna dikkatleri çekmektedirler. Bir hususi sohbetinde, Hizmet insanları da dahil olmak üzere akait (inanç) ile ilgili önemli arızaların var olduğuna vurgu yapmaktadırlar:

Yaşanan süreçte meydana gelen savrulmalardan da anlaşılmaktadır ki, iman hakikatlerinin anlaşılmasında ve itikatta ciddi problemler mevcuttur. Bu yüzden, Hocaefendi sürekli olarak, temel kaynakların yeni baştan, müzakereli ve analitik bir yaklaşımla ele alınarak okunması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Bir hususi sohbetinde bu konuyu şöyle ifade etmektedirler: