"Yalanlarla yok edilmek istenen güvenme duygusu" başlıklı ilk yazıda ele alınan hususlara bir örnek teşkil etmesi açısından, gündemi bir hayli meşgul etmiş olan, telif hakları üzerinden sosyal medyada konuşulanlardan hareketle, bazı tespitlerde bulunmak ve hadiselere yaklaşımlarımızda kullandığımız üsluba bakan yönleriyle meseleyi ele almak istiyorum.

Öncelikle, kitaplardan elde edilen telif hakkının caiz ve geçerli bir hak olduğu bilinen bir gerçektir. Üstad hazretleri Emirdağ Lahikası’nda “Vasiyetnamenin Bir Zeyli” başlıklı mektupta hem kendisinin hem de bazı talebelerinin ihtiyaçlarını, Hocaefendi de “Tiranlar ve Adanmışlar” başlıklı Bamteli’nde kendi geçimini ve misafirlerinin masraflarını telif haklarından gelen parayla karşıladıklarını ifade etmektedirler. Ayrıca, Hocaefendi’nin okuttuğu talebelerinin giderlerinin bu sermayeden karşılandığı bilinmektedir.

Hizmetin önde gelen yazarlarından, önemli eserleri kaleme almış ve birçoklarının bu eserlerden istifade etmekte olduğu bir âlim zât, telif hakkı hususundaki bir beyanından dolayı, sosyal medyada ciddi eleştirilere maruz kalmıştır. Bu saldırıların bazıları da gıyabında ve kapalı sosyal medya grupları içerisinde gerçekleşmiştir. Beyandaki açık olmayan hususlarla ilgili hüsn-ü zan düsturuna uygun hareket edilmesi gerekirken, menfi manada niyet okumaları yoluna başvurularak su-i zanda bulunma yolu tercih edilmiştir.

Bir şahsın arkasından konuşulan şeyler eğer doğru ise gıybet, yok eğer söylenen şeyler yalanlar ve zanlardan ibaret ise hem gıybet hem de iftira olduğunu biliyoruz. Ayrıca konuşulanlar net bilgiye dayanmayan, zanlardan ve yorumlardan ibaret hususlar iseler yapılanlar daha büyük bir zülüm olmaktadır. Kesin bilgiye dayanan hususların dile getirilmesindeki üslubun, insanların hayatlarındaki şahsi kusurlarının teşhiri şeklinde olmaması ve su-i zanlara bina edilerek eleştirilerin yapılmaması gerektiği bilinen hususlardandır. Bu gıybet ya da iftiraya şahit olanların olaya müdahale etmeleri ve sessiz kalmamaları ise onlara ait bir sorumluluktur.  

Diğer taraftan, arkadaşlarımızla ilgili bir haber duyduğumuzda meseleye ilk bakış açımızın hüsn-ü zan penceresinden olması gerektiği Kur’an, hadis ve temel eserlerde hep tavsiye edilegelmiştir. Üslup bu olması gerektiği halde, süreçte yaşanılan acı tecrübelerin de tesiriyle tam zıddı istikamette, meşrebimize uygun olmayan bir şekilde, su-i zanna dayanarak hareket edilebilmekte ve bu yaklaşımlar maalesef destek bulabilmektedirler.

Halbuki, Nur sûre-i celilesinde geçen bazı ayetler böyle davranışların çirkinliğini, ne kadar büyük bir günah olduğunu ve küçümsenemeyecek çok ciddi bir mesele olduklarını nazara vermektedirler;

Eğer gıybet edilen şahıs ilim sahibi ve yazdığı eserleri birçok insan tarafından okunuyor ve istifade ediliyorsa, olay sadece bir şahsın gıybeti olarak kalmayacaktır. İstifade için önemli bir husus olan hüsnü zanlar, konuşulanlar sebebiyle zarar görüyorsa, bu istifadenin önüne geçilmiş olacaktır ki, bunun vebali büyük olacaktır. 

Ayrıca, eleştirilen şahıs, belli ölçüde Hizmeti temsil noktalarında bulunuyorsa, bu insanlara yapılan saldırılar, insanların Hizmete ve Hizmette önde gelen insanlara olan güvenlerini ve hüsn-ü zanlarını sarsacaktır.  Hizmet fertleri arasındaki bağları çözmek, parçalamak isteyenler için de çok güzel bir malzeme olacaktır.  

Temel prensiplere ve üsluba dikkat edilerek eleştirilmesi veya bu insanların hizmetlere zarar veren varsa eğer hataları, bunların ilgili yerlere ve çözüm mercilerine taşınması ve ilgili ortamlarda dillendirilmesi tabi ki faydalı olacaktır. 

Bahsi geçen zararlara maruz kalmamak adına, eleştirilere ve yorumlara başlamadan önce akla gelen sorular, ilgili şahıslara tevdi edilerek, anlaşılmayan hususlara cevap vermelerini talep etmek bir gerekliliktir. Gelen cevaplar hoşumuza gitsin ya da gitmesin üslubumuza uygun olmayacak söylemlerden kaçınmaya çalışmak, verilen cevaplar ile ilgili insaflı eleştirilerde bulunmak ve gerekiyorsa tekrar diyalogda bulunarak meseleleri açıklığa kavuşturmaya gayret etmek gerekir.

Hadiselere verdiğimiz tepkilerin Kur’an’i ve Nebevi düstûrlara uygun olması, Hizmet ilkeleri ve prensipleri çerçevesinde olmasına dikkat edilmelidir ki, hem bizler, hem de hizmetimiz bunlardan zarar görmesin. 

Maalesef, bazen yaşadığımız zorlu sürecin hesabını birilerine fatura etme ve hesabını sorma psikolojisi, karşımıza çıkan her fırsatı bu istikamette kullanmaya teşvik edebilmektedir. Hakikati tam anlaşılamamış meselelere bu şekilde tepkisel yaklaşılması, insanların suçlu olup olmadıklarına bakıp araştırmadan eleştirilerin yapılmasına yol açabilmektedir. 

Maalesef, bu davranışlarla, o şahsın ve içinde bulunduğu topluluğun hukukuna ve temsil ettiği değerlere nasıl tecavüz edildiğinin ve ne ölçüde zarar verildiğinin farkında olunamamaktadır.