Kamu istihdamında yaşanan değişimlerin güncel veriler ışığında ayrıntılı olarak incelendiği rapora göre Türkiye’de kamu harcamaları yetersiz, yeni istihdam yaratılamıyor, kamu istihdamı OECD ülke ortalamasından düşük.  OECD ülkelerinin ortalamasında kadınların kamu sektöründe istihdam oranı yüzde 60, erkeklerin yüzde 40’ken Türkiye’de kadınların istihdam oranı yüzde 25, erkeklerin ise yüzde 74.

Rapordaki dikkat çeken başlıklar şu şekilde:

“Türkiye’de GSYH içerisinde kamu harcamalarının oranı oldukça düşük. OECD ortalamasında bu oran yüzde 42,12 iken, Türkiye’de yüzde 35. Almanya (yüzde 45,38), Yunanistan (yüzde 46,38), İtalya (yüzde 48,71) gibi ülkeler, GSYH’nin yarısına yakınını kamu harcamalarına ayırıyor. Fransa’da ise bu oran yüzde 55,59.

Türkiye’de kamu istihdamının toplam istihdam içindeki payı da OECD ortalamasının altında. Türkiye’de bu oran yüzde 10,77 iken OECD ortalamasında yüzde 17,69.

OECD ülkelerinde yıllık büyümenin kamu istihdamındaki artışa oranları incelendiğinde, büyümenin Türkiye, İtalya ve Macaristan’da kamuda istihdamı artırmadığı görülüyor. Türkiye’de 2017 yılında ekonomik büyüme oranı yüzde 7,4. Oysa yıllık büyüme içinde kamu istihdam artış oranı yüzde -0,16.

2015 yılında üç milyon 520 bin 530 kişi olan kamu sektörü istihdamı, bu yıl dört milyon 779 bin 352’ye çıktı. Bu artışın nedeni uzun yıllardır kamuda güvencesiz şekilde çalışan taşeron şirket işçilerinin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesi. Özel sektörde ise istihdamın düştüğü görülüyor. Özellikle 2017-2018 yıllarında başlayan ekonomik kriz ve Covid-19 salgını bu azalışta rol oynuyor. 2018 yılında 24 milyon 385 bin 818 kişi olan özel sektör istihdamı bu yılın ağustos ayında 2 milyona yakın azalarak 22 milyon 774 bin 648 olarak kaydedildi. Buna göre ülkede her 10 kişiden 8’i özel sektörde, 2’si kamu sektöründe istihdam ediliyor.

Rapora göre birçok bakanlıkta istihdam azalıyor. 2018-2019 yılları arasında istihdamın en fazla arttığı bakanlık Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). 2018’de MEB’de 1 milyon 90 kişi çalışırken, 2019’da bu sayı 1 milyon 27 bin 885’e çıkıyor. Ancak bu artış 40 bin yeni sözleşmeli öğretmen atamasından kaynaklanıyor. İstihdamın en fazla azaldığı bakanlıklar ise Milli Savunma Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.

Kamuda memurların sayısı son beş yılda yüzde 2,1 artarken, sözleşmeli personel sayısı yüzde 241 arttı. Sürekli işçi sayısı da gün geçtikçe artıyor. 2015-2020 yılları arasında sürekli işçi statüsünde çalışanların sayısı yüzde 250 artış gösterdi. Bu artışın nedeni taşeron işçilerin sürekli işçi kadrosuna geçirilmesi. Bununla birlikte kamuda geçici işçi statüsünde çalışanların sayısı aynı dönemde yüzde 104,1’lik artış kaydetti.

Belediyelerde sürekli işçi kadrosunda çalışanların sayısı 2015-2020 yılları arasında yüzde 30 azaldı. Sözleşmeli personel sayısı ise aynı dönemde yüzde 82,7 arttı. 2017’de çıkarılan 696 sayılı KHK ile taşeron işçilerin belediye şirketlerine geçirilmesinin ardından belediye şirketlerinde çalışan işçilerin sayısı 494 bin 510’a ulaştı. Belediyelerde çalışan memur sayısı ise son beş yılda yüzde 13,1 azalış gösterdi.”