ABD eski Savunma Bakanı Robert Gates, Rus savaş uçağının düşürüldüğü tarihe kadar Türkiye'nin, Avrupa Birliği (AB) ile ABD'nin Moskova'ya karşı uyguladığı yaptırımların etkisini kırdığını söyledi.

Türkiye ile Rusya arasında uçak krizine kadar çok güçlü ilişkilerin var olduğuna işaret eden Gates, AB ile ABD'nin Rusya'ya Ukrayna krizinden dolayı uyguladığı yaptırımların Ankara'nın yüzünden etkisinin kırıldığını dile getirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukranya, Gürcistan ve Kırım'da izlediği politikaları uzlaşıdan uzak ve başka ülkelerin egemenliğine saygısızlık olarak niteleyen Gates, buna karşı da Batı ülkelerinin Rusya'ya yaptırım kararı aldığını söyledi. Rusya'nın, Batı yaptırımlarının etkisini hafifletebilmek için Türkiye ile ticari ilişkisini arttırmaya gittiğine dikkat çeken eski Savunma Bakanı Gates, "Uçak krizine kadar Putin, yaptırımları Türkiye üzerinden etkisini kırma kararındaydı ve bu da etkili oldu" diye konuştu.

Rusya'ya karşı uygulanan yaptırımların arttırılması gerektiğini savunan Gates, Moskova'nın Batı'dan izale olmaya ne kadar süre ile dayanabileceğini de bilmediğini söyledi. Gates, "Bu sorunun cevabını bilemiyorum. Ama bu baskıların, yaptırımların arttırılması gerektiğini düşünüyorum" dedi.

RUSYA İLE İRAN İLİŞKİLERİ UZUN VADELİ DEĞİL

New York'ta bulunan Dış İlişkiler Konseyi (CFR) adlı düşünce kuruluşunda konuşan Gates, Rusya ile İran arasındaki ilişkilerde ciddi sıkıntıların olduğunu savundu. Bir katılımcı, Rusya ile İran'ın Suriye konusunda müttefik olmalarının iki ülke ilişkilerini daha ileri boyutlara taşıma ihtimalinin olup olmadığını sordu. Bu soruya Gates, "Benim tahminin uzun vadeli düşünüldüğü zaman iki ülke arasındaki ilişkilerde ciddi potansiyel sorunlar söz konusu. Ancak şu an iki ülke yakın işbirliği içinde görünüyorlar" cevabını verdi.

Putin'in eski ABD başkanlarından George W. Bush'a İran'a yeni hava savunma sistemini satma sözü verdiğini hatırlatan Gates, Rusya'nın daha sonra bu satışı durdurduğu ve anlaşmayı da iptal ettiğine dikkat çekti. İran'ın nükleer güç olmasını Rusya'nın da istemeyeceğini savunan Gates, Suriye'de iki ülkenin işbirliği içinde olmalarının, ortak hedefleri olduğu anlamına gelmediğini vurguladı. Rusya'nın, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'e yardım etme gerekçesinin bölgedeki üssünü koruma ve nüfuzunu devam ettirmesi olarak yorumlayan Gates, İran'ın da Suriye üzerindeki etkisini sürdürme çabasında olduğunu belirtti. Gates şöyle devam etti: "Şu an iki ülke, Suriye konusunda iyi işbirliği içindeler. Ama bana kalırsa Putin, uzun vadeli düşünüldüğünde ciddi hatta yaptı İran ile Suriye'de işbirliğine giderek. Rusya'da yaşayan Müslümanların tamamına yakını Sunni. Dünya'nın genelinde de Sünniler ağırlıkta. Rusya, İran ile yakınlaşarak İslam dünyasında azınlıkta olanla işbirliğine girdi. Bunun sıkıntılarını zamanla yaşayacak Rusya. Kısa ve orta dönemli süreçte iki ülke arasındaki ilişki daha da artabilir ama uzun vadede petrol rekabeti yüzünden ilişkileri bozulabilir."

'SEÇİM KAMPANYALARINDAKİ SEVİYEDEN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ BİLE MAHCUP OLUR'

ABD'de kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri için yarışan başkan aday adaylarının dünyanın en iyi ordusunu kuracağı, yenileyeceği sözü verdikleri bir dönemde Başkan Obama'nın, 'Birliğin Durumu' konuşmasında IŞİD'i fazla önemsemeyen tavrını nasıl değerlendirdiği sorusu karşısında Gates, "Ortaokul öğrencileri bile seçim kampanyalarında yaşanan diyalogun seviyesinden mahcup olur." değerlendirmesinde bulundu.

Başkan aday adaylarının, ülkenin sorunları ile nasıl mücadele edeceklerini ve çözüm önerilerini gerçekci bulmadığını dile getiren Gates, " 'Alan (halı) bombalaması', 'IŞİD'in kafasına bomba yağdırma' gibi sözler ediyorlar ki, hatta bir tanesi yarışı önde götürüyor… Benim için seçim kampanyalarında hayal kırıklılığı olan, politikacıların meydanlarda halka karşı dürüst olmamaları" ifadelerini kullandı.

IŞİD ile mücadelenin basit ve kolay bir iş olmadığını aktaran Gates, bu sorunun uzun zaman, emek ve fedakarlık gerektirdiğini söyledi. "IŞİD sorununda hızlı bir çözüm yolu yok. Kötü olan burada sorunu hızlıca çözeceğini söyleyenlerin buna inanmış olmaları (Cumhuriyetçi başkan aday adaylarını kast ediyor)." şeklinde konuştu.

Başkan Barack Obama'yı IŞİD sorununu hafife almakla eleştiren Gates, terörün ya da 'yalnız kurt' saldırılarının insanlarda psikolojik korkulara yol açtığına dikkat çekti. "Seyahat sektöründe çalışan bir tanıdığım var. Geçenlerde insanların tatile Avrupa yerine New England'a (Kuzeydoğu bölgesinde 5 eyaletin bulunduğu yere verilen ad) gitiklerini söyledi. Nedenini sorduğumda, insanların Avrupa'da güvenliklerinden endişe ettiklerini söyledi" diyen Gates, terörün psikolojik etkilerinin küçümsenmemesi gerektiğini vurguladı. CİHAN