Özbekistan'da Rus diline ve bazı kanaat önderlerine yönelik olumsuz tutumlar yoğunlaştı.
Samanyoluhaber.com - Moskova
Özellikle Özbek-Rus ilişkilerini güçlendirmeyi savunan gazeteciler ve blog yazarlarına karşı baskıcı yaklaşım Moskova ve Taşkent arasındaki ilişkiler üzerinde caydırıcı bir etki yarattı.
İlk olay, Şubat 2024'te Basın Yayın ve Kitle İletişim Üniversitesi Rektörü Şerzodkhon Kudratkhodjaev'in, "Özbek dilini bilmeyenler ya işgalcidir ya da aptaldır" şeklindeki açıklamasının kamuoyunda duyurmasıyla yaşandı. Kudratkhodjaev, Özbekistan'ın Rusça konuşan nüfusunu bu şekilde tanımlamıştı. Bu yaklaşım ülkede geniş yankı buldu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Özbek büyükelçisini çağırarak memnuniyetsizliğini dile getirdi ve açıklamaların "saldırgan ve kabul edilemez" olduğunu, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın ruhuna aykırı olduğunu vurguladı.
Blog Yazarının Tutuklanması
Eylül ayı sonunda, ünlü blog yazarı Aziz Khakimov, iftira ve hakaret suçlamalarıyla gözaltına alındı. Bunun ardından savcılık, Khakimov'u ayrıca savaş propagandası yapmak ve nefreti kışkırtmakla suçladı ve tutukladı.
Suçlamalar, Khakimov'un çeşitli Özbek medya temsilcilerinin milliyetçi ve Rus düşmanı açıklamalarını eleştiren ve tarihi gerçekleri sistematik olarak çarpıtan videolarından kaynaklanıyordu. Khakimov ayrıca "Rusya'yı destekleyen" materyaller yayınlamakla da suçlandı.
Aziz Khakimov'a karşı şikayette bulunanlar arasında Rektör Sherzodkhon Kudratkhodjaev ve BBC ve Next Field International'da çalışan gazeteci Nikita Makarenko'nun da bulunduğu ortaya çıkınca, dava uluslararası alanda ilgi odağı oldu.
Ülkeler arasındaki ilişkiler istikrarlı seyrini sürdürüyor
Rusya ve Özbekistan arasındaki ilişkiler, aktif ekonomik ve politik etkileşime dayalı stratejik bir ortaklık olarak nitelendirilmek mümkün.
İki ülke arasında iş birliği, BDT ve Şanghay İşbirliği Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar bünyesinde gelişmekte olup, ticaret, endüstriyel, bilimsel, eğitim ve kültürel bağlara kadar geniş bir alanı kapsamaktadır.
Rusya, Özbekistan'daki en büyük ikinci yatırımcı olup, ortak girişim sayısında lider konumdadır.
Rusya ve Özbekistan arasında ciddi seviyede sorun bulunmamakla birlikte, göç, ekonomik kalkınma ve bölgesel güvenlik konularında ortak zorluklar da bulunmaktadır.
Uzmanlar, Hakimov davası gibi olayların bir tesadüf değil, toplum içinde sosyal çekişmelerin bir sonucu olduğunu belirtmektedir. Özbekistan, Avrasyacı çizgi ile Batı arasında bölünmüş durumdadır. Mevcut durum aynı tonda devam ederse, Rusya ve Azerbaycan arasında daha önce gözlemlenenlere benzer gerginlikler Rusya ve Özbekistan arasında da ortaya çıkabilir. Ayrıca uzmanlar, bu durumda Taşkent'in elde ettiği ekonomik istikrarın ve bölgedeki önemli ortaklarından biriyle olan iyi ilişkilerinin tehlikeye girebileceğini düşünüyor.