Moskova merkezli savunma ve güvenlik dergisi Arsenal Otechestva'nın Genel Yayın Yönetmeni, emekli albay ve uluslararası ilişkiler uzmanı Viktor Murakhovski, Cumhuriyet.com.tr için M. Birol Güger'in sorularını yanıtladı.

NATO üyesi ülkelerin Dışişleri Bakanları, Letonya'nın başkenti Riga'da başta Rusya olmak üzere ittifakın gündemindeki yakıcı başlıkları ele almak üzere toplanıyor. 

Türkiye'yi, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun temsil edeceği iki günlük toplantıya ittifaka dahil olmayan, ancak Karadeniz'e kıyısı bulunan Ukrayna ve Gürcistan dışişleri bakanları da katılıyor.

Riga'daki toplantının ana gündem maddelerinden pek çoğu Rusya ile ilişkili konular. 'Rus ordusu tarafından, Ukrayna sınırında yapıldığı öne sürülen yoğun askeri tahkimat; Kırım gibi Ukrayna'nın bir bölümünün de Rusya tarafından ilhak edileceğine yönelik iddialar ve Belarus-Polonya sınırındaki göçmen krizi' toplantının ana gündem maddeleri arasında çoktan yerini aldı. 

Moskova merkezli savunma ve güvenlik dergisi Arsenal Oteçestva'nın Genel Yayın Yönetmeni, emekli albay ve uluslararası ilişkiler uzmanı Viktor Murakhovski, Cumhuriyet.com.tr'nin 'Karadeniz’deki NATO varlığı, Montrö Sözleşmesi, ABD’nin Yunanistan’daki askeri konuşlanması ve Türk-Rus ilişkilerinin genel seyrine' ilişkin sorularını yanıtladı.

İki ülke liderleri arasında resmi olmayan anlaşmalar olduğunu vurgulayan Murakhovski, söz konusu anlaşmaların kamuoyuna ifşa edilmediğini, ancak tarafların Suriye'deki eylemlerinden bazı sonuçlar çıkarılabileceğini belirtti.

Rusya'nın tepkisi sert görünebilir. Ancak şu bilinmelidir ki Rusya, ABD ve NATO'nun Karadeniz'deki mevcut eylemlerine yanıt olarak bölgeye takviye unsurlar göndermediği gibi mevcut olanlar dışında hava savunma ve kıyı gemi-savar füze sistemleri de konuşlandırmıyor.

Birinci Dünya Savaşı sonrası güç dengelerini belirleyen Montrö Konvansiyonu, modası geçmiş ve kusurlu bir anlaşmadır. Sözleşmenin bazı ifadeleri kesinlik arz etmiyor ve teknik parametreler de oldukça eski. Ancak bugün, Boğazlar ve Karadeniz rejimi konusunda karşılıklı olarak kabul edilebilir yeni bir anlaşmaya varma fırsatına sahip olmadığımız da bir gerçek. Bu nedenle Montrö Sözleşmesi, Rusya tarafından tek taraflı veya blok biçiminde revize edilemeyen temel bir anlaşma olarak kabul ediliyor.

Yakın gelecekte Türk-Rus ilişkilerini etkileyecek köklü bir değişiklik göremiyorum. Rusya ve Türkiye ne düşman ne de müttefikler. Pek çok açıdan duruma bağlı şekilde ortak ve bazı alanlarda da rakipler. Türkiye ile Rusya arasında birtakım resmi anlaşmalar var, ancak iki ülkenin liderleri arasında resmi olmayan anlaşmalar da var. Rusya ve Türkiye cumhurbaşkanları gayri resmi anlaşmaları ifşa etmiyorlar, bunlara ilişkin tebliğ de yayımlanmıyor; ancak tarafların Suriye'deki eylemlerinden bazı sonuçlar çıkarılabilir.

Pragmatizm ve gerçekçiliğin uzun vadeli ilişkiler için en güvenilir temel olduğunu düşünüyorum. Bu durumda, ideoloji, enformasyon ve medya alanlarında karşı karşıya gelme olasılığı asla dışlanamaz. Temel amaç, bu tür çatışmaların ticaret ve güvenlik alanlarında olumsuz eylemlere dönüşmesini engellemek olmalı.