Gürcistan'a girerek dünyanın tepkisini çeken Rusya, dün önemli bir hamle daha yaparak Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığını tanıdı.
Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Rus meclisinin iki kanadı tarafından önceki gün alınan kararı imzaladı. Medvedev, diğer ülkeleri de tanımaya davet etti. Abhazya ve G.Osetya'da coşkuyla karşılanan karar, Kosova'nın bağımsızlığını tanıyan Batı'ya misilleme olarak yorumlandı. Gelişmeyi ilhak olarak niteleyen Tiflis, Moskova ile ilişkilerini tamamen sona erdirdi. AB Dönem Başkanı Fransa, Moskova'nın kararını esefle karşıladıklarını belirtirken, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da Rusya'nın kararını "son derece talihsiz" bir gelişme olarak niteledi. Ankara ise "Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne önem atfediyoruz ve son gelişmeden endişe duyuyoruz." şeklinde tepki gösterdi.
Karar, Batı'nın 17 Şubat'ta Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı tanımasına Rusya'nın en somut misillemesi olarak yorumlanıyor. Rusya lideri Medvedev, kararı imzalamasıyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "Güney Osetya ve Abhaz halklarının kendi özgür iradelerinden oluşan taleple birlikte BM kararları, devletler arası dostluk ilişkilerini öngören anlaşmalar, 1975'te imzalanan Helsinki Nihai Belgesi ve diğer uluslararası anlaşmaları göz önünde bulundurarak Rusya Federasyonu devlet başkanı olarak Abhazya ve Güney Osetya'nın tanınması ile ilgili kararı imzaladım."
Medvedev, Rusya'nın bölgedeki sorunları çözmek için geliştirdiği diplomatik yolun cevapsız kaldığına dikkat çekerek, "Tekliflerimize NATO ve BM karşılık vermedi. Şimdi her şey daha açık. Gürcistan'ın metodik olarak savaşa hazırlandığı anlaşılıyor. Gürcistan başka yolu seçti. Müzakere süreci yarıda kesilerek askerî operasyona kalkışıldı ve barış gücü askerleri öldürüldü. Tiflis BM normlarını çiğnedi ve sağduyuyu savaşa çevirdi." suçlamasında bulundu. Konuşmasında Gürcistan lideri Mihail Saakaşvili'ye yüklenen Medvedev, "Saakaşvili'nin adımları 'Gürcistan Gürcülerindir' sloganı ile ortaya çıkan Gürcü lider Zviad Gamsahurdiya'ya benziyor." eleştirisi getirdi. Kremlin'den yapılan açıklamada da Medvedev, Rusya Dışişleri Bakanlığı'na talimat vererek Güney Osetya ve Abhazya bölgelerinde diplomatik ilişkilerin kurulmasını, söz konusu cumhuriyetlerle dostluk, işbirliği ve karşılıklı yardımlaşmayı öngören anlaşma projesini hazırlamasını istedi.
Bağımsızlık sonrası bir açıklama yapan Güney Osetya lideri Eduard Kokayti bu günün Güney Oset halkının tarihinde en önemli gün olduğuna işaret ederek, "Rusya bizi soykırımdan kurtardı. Kendi topraklarımızda yaşamamız ve kalkınmamız için bize imkân sundu. Biz yüzyıllardır Rusya ile birlikteyiz." dedi. Abhazya lideri Sergey Bagapş da imzanın kendi halkı için tarihî bir olay olduğuna değinerek, "Abhazya'nın bağımsızlığının tanınması yönünde atılan bu adımdan dolayı Rusya yönetimi ve Rus halkına minnettarım. Biz uzun zamandır bağımsızlık yolunda ilerliyoruz. Biz her zaman Rusya ile beraberiz." değerlendirmesinde bulundu. Sokaklara dökülen Güney Osetya ve Abhaz halklarının şenlik düzenlemeye başladığı belirtiliyor.
Batı ile ilişkilerin gerilmesine sebep olacak imza öncesi Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve ABD Başkanı George W. Bush, Medvedev'i tanıma konusunda uyarmıştı. Rus yetkililer, 'Tiflis'in binlerce Oset'in ölümüne sebep olan operasyonu gerçekleştirmesinin ardından bu iki bölgeyi kaybettiğini, bunun kabullenilmesi gerektiğine işaret ediyor.' Rusya'nın NATO daimi temsilcisi Dmitri Rogozin şu an gelinen noktayı Birinci Dünya Savaşı'nın yaşandığı yıllara benzeterek "İlişkilerde yeni dondurulmuş alanların oluşması kaçınılmaz." diye konuştu. Rus RBK gazetesine açıklamada bulunan Rogozin, "Var olan atmosfer bana 1914 yılında Avrupa'da yaşanan süreci hatırlatıyor. Bir terörist dünya güçlerini karşı karşıya getirmişti." dedi. Rogozin, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'yi Avusturya-Macaristan veliahdı Franz Ferdinand'ı öldürerek Birinci Dünya Savaşı'nı başlatan Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip'e benzetti.
Karar, Ukrayna fayını da tetikledi
Rusya'nın Gürcistan'ın Güney Osetya ve Abhazya bölgelerinin bağımsızlığını tanıma kararı, Batı ile Moskova'nın rekabetine sahne olan bir diğer ülke Ukrayna'daki çatlağı gün yüzüne çıkardı. Ukrayna muhalefetinin Rusya yanlısı lideri Viktor Yanukoviç, ülkesinin Abhazya ve G. Osetya'nın bağımsızlıklarını desteklemesi gerektiğini söyledi. Ukrayna Başbakan Yardımcısı Girigoriy Nemırya ise daha önce yaptığı açıklamada Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne saygı duyduklarını ifade etmişti. Ukrayna'nın Batı yanlısı Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko ise geçtiğimiz hafta, "Gürcistan'dan sonra Rusya'nın hedefinde biz varız. Savunmamızı güçlendirip, bir an önce NATO üyesi olmalıyız." yönünde mesajlar vermişti. Ukrayna bu hafta düzenlediği bağımsızlık bayramında da 2002'den beri kaldırdığı askerî geçit törenini devreye sokarak gövde gösterisi yapmıştı. Ukrayna, eylül başında ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney'yi ağırlamaya hazırlanıyor. Yunus Erdoğdu, Kiev, Cihan
Medvedev: Yeni bir soğuk Savaş'tan korkmuyoruz
Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanıyan tasarıyı imzalamasının ardından Russia Today televizyonuna yaptığı açıklamada, 'yeni bir Soğuk Savaş'tan korkmadıklarını' söyledi. Medvedev, "Elbette yeni bir soğuk savaşa ihtiyacımız yok. Ancak bundan da korkmuyoruz. Her şey partnerlerimizin, uluslararası toplum ve Batı'nın duruşuna bağlı." şeklinde konuştu. Rusya lideri, ABD'nin Çek Cumhuriyeti ve Polonya'da kurmaya hazırlandığı füze kalkanı projesine de askerî cevap verebilecekleri uyarısında bulundu.
Tiflis, Rusya ile ilişkilerini kesti
Gürcistan, Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'in Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarını tanımasını, 'ilhak' olarak nitelendirdi. Rusya ile ilişkilerini tümüyle sona erdirdiğini açıkladı. Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, "Rusya, topraklarımızı zorla aldı, Gürcistan'ı haritadan silmek istedi." dedi. Gürcü lider, ulusal televizyondan yaptığı açıklamada, Moskova'nın iki bölgenin bağımsızlığını tanıyarak, Avrupa'nın sınırlarını güç yoluyla değiştirmeye çalıştığını söyledi. Moskova'nın bu kararının 'tamamen yasadışı' olduğunu belirterek, Batılı ülkelerin liderlerine, Gürcistan'ın NATO ve AB'ye üyelik sürecini hızlandırmaları çağrısında bulundu. Saakaşvili, "Toprak bütünlüğümüzle ilgili sorun artık uluslararası bir sorun haline dönüştü. Bunu uluslararası diplomasi yoluyla mutlaka sağlayacağız. Rusya ülkemizden iki büyük toprak parçası alarak büyük bir yanlışın içine düştü." diye konuştu.
Batı esefle karşıladı: Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne saygılıyız
ABD Başkanı George W. Bush, Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya'yı tanıma kararını kınayarak, Rusya'nın "bu sorumsuz kararını gözden geçirmesi" uyarısında bulundu. Başkan Bush, Texas'taki çiftliğinden yayınladığı açıklamada, "ABD, Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya bölgelerini bağımsız devletler gibi tanıma kararını kınamaktadır." dedi. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da Moskova'nın bu iki bölgenin statüsünü değiştirmeye yönelik teşebbüslerini BM Güvenlik Konseyi'nde veto edeceklerini açıkladı. Gürcistan ile Rusya arasındaki ateşkes anlaşmasına aracılık eden AB Dönem Başkanı Fransa ise Moskova'nın kararını esefle karşıladıklarını belirterek, Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne bağlı kalacaklarını yineledi. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis de, Konsey üyesi bir ülkenin "toprak bütünlüğünü ihlal eden" Moskova'nın bu "tek yanlı" kararını kınadığını açıkladı. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, tanıma kararının, Güvenlik Konseyi'nin Gürcistan'daki krize çözüm bulma çabalarını zorlaştırabileceği uyarısını yaparken, Rusya'nın bu kararını kesinlikle kabul etmediklerini bildiren İngiltere, Gürcistan'ın bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün korunmasından yana olduğunu belirtti. İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Moratinos, Rusya'nın ayrılıkçı Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığını tanımasıyla ilgili olarak, "Üzücü bir karar, Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmeli." dedi. Polonya ise, Avrupa Konseyi'ni, özel oturum yaparak, Gürcistan'ın egemenlik ve toprak bütünlüğüne açık destek veren bir karar kabul etmeye çağırdı. Lüksemburg ve Litvanya da karara tepki gösterdi.
Abhazya sorunu nedir?
Gürcistan ile Abhazya arasındaki kriz, Abhazya Parlamentosu'nun 1992'de bağımsızlık ilan etmesinin ardından tırmanışa geçti. 1992'de Gürcü birliklerinin Sohumi'yi işgal etmesine, Abhaz kuvvetlerinin cevabıyla savaş patlak verdi. İhtilaf, bir yıldan fazla süren topyekün bir savaşa dönüştü. 30 Eylül 1993'te son Gürcü kuvvetlerin yanı sıra Gürcü nüfus Abhazya'yı terk etti. Abhaz yönetimi, Kasım 1994'te tekrar bağımsızlık ilan etti. Savaşta iki taraftan yaklaşık 8 bin kişi öldü, 200 bin kadar Gürcü mülteci haline geldi. Tarafların arasına mevzilenen bin 500 kadar Rus barış gücü askeri, ateşkesi kontrol etmeye çalışıyor.
Başkent: Sohumi
Yüzölçümü: 8.432 km²
Nüfus: 190,000 (yaklaşık)
Dini: Müslüman ve Ortodoks Hıristiyan
Dili: Abhazca ve Rusça
Güney Osetya sorunu nedir?
Güney Osetya, Sovyet döneminde Gürcistan'ın kuzey kesiminde özerk bölge olarak kuruldu. G.Osetya Sovyetlerin 1991'de dağılmasından sonra Moskova'nın desteğiyle bağımsızlığını ilan edince Gürcistan'la krize yol açtı. Çıkan çatışmalarda bini aşkın insan öldü, yüz bini aşkın insan da evlerini terk etmek zorunda kaldı. 1992'deki anlaşmayla Güney Osetya ile Gürcistan arasındaki bölgeye Rus, Gürcü ve Oset askerlerin katılımıyla oluşan bir barış gücü yerleştirildi. Barış gücünün denetimi ise Avrupa Güvenlik İşbirliği Konferansı bünyesinde oluşturulan Ortak Kontrol Komitesi'ne devredilmişti.
Başkenti: Tshinvali
Yüzölçümü: 3.900 km²,
Nüfus: 70.000 (yaklaşık),
Din: Ortodoks Hıristiyan, az sayıda Müslüman,
Dil: Osetçe, Rusça ve Gürcüce
ZAMAN