Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’lerin neden olduğu kriz büyüyor. Suriye İdlib’de Rus bombardımanıyla 34 Mehmetçiği şehit veren Türkiye, o günlerde Putin’in kapısında dakikalarca bekletildi. Ardından 2.5 milyar dolar ödeyerek S-400 hava savunma sistemi aldı. Bu nedenle ortağı olduğu F-35 programından 1 milyar dolar kayıpla çıkarıldı. ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kaldı. Ancak sistem hiç kullanılmadı. Şimdi ise füzelerle ilgili yeni bir hamle gündemde.

İddiaya göre depoya kaldırılan füzeler, hibe olarak Suriye’ye gönderilerek ABD’nin gönlü alınmaya çalışılıyor. Yunan medyasına göre, Türkiye’nin S-400’leri Suriye’ye transfer etme planı Washington’da tepkiyle karşılandı. ABD Kongresi’nde Demokrat Brad Schneider ve Cumhuriyetçi Gus Bilirakis, böyle bir hamlenin CAATSA yaptırımlarını kaldırmak için yeterli olmayacağını açıkladı. Transfer, sistemin alımına dayalı ihlali ortadan kaldırmazken yeni bir stratejik soruna yol açabilir. Hamle askeri bir risk olarak da görülüyor.

Sözcü'de yer alan habere göre ABD’li vekiller, sistemin Suriye’ye konuşlandırılması halinde İsrail’in bölgedeki “niteliksel askeri üstünlüğünün” zarar göreceğini belirtti. S-400’lerin batı Suriye’ye yerleştirilmesinin, İran destekli milisler ve Hizbullah’a karşı düzenlenen İsrail hava saldırılarını da sekteye uğratacağını öne sürdüler. Bu durumun sadece Türkiye-ABD ilişkilerini değil, İsrail ile olan hassas dengeleri de tehdit edeceği vurgulandı.

Bir diğer büyük endişe, kontrolün kimde olacağı. Eğer sistem Türk personelin kontrolünde kalırsa, İsrail ile doğrudan çatışma riski artabilir. Kontrolün Suriye yönetimine verilmesi ise başka bir tartışma konusu. Washington’da ismi açıklanmayan ABD’li yetkililer, her iki senaryonun da “kaotik sonuçlara” yol açacağını belirtiyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye’nin aldığı S-400’lere ilişkin konuşmuştu. Lavrov, sözleşmede “son kullanıcı sertifikasyonu” olduğunu, üçüncü bir ülkeye gönderilse bile orada kullanılamayacağını vurguladı.

CAATSA yaptırımları, yalnızca sistemin kullanımına değil, doğrudan alımına dayanıyor. Schneider ve Bilirakis’in kaleme aldığı ortak mektupta, “Bu sistem ister Ankara’da ister Şam’da olsun, Türkiye bu ihlalden kurtulamaz” mesajı verildi. “Füzenin yerini değiştirmek, ABD’nin yaptırım politikasını sulandırır ve dünya genelinde kötü bir örnek oluşturur” denildi.