Samanyoluhaber.com yazarı Akademisyen Esra Büyükcombak bu haftaki yazısında Sağlıktaki yeni trendi yazdı
ESRA BÜYÜKCOMBAK
Akademisyen (Genetik ve Biyoloji Mühendisliği)
Günümüzde teknolojinin hızla ilerlemesi, birçok sektörü etkilediği gibi sağlık sektörünü de doğrudan etkiliyor. Özellikle yapay zekâ (Artificial Intelligent; AI) teknolojisinin sağlık alanındaki yükselen trendi, teşhislerden tedaviye kadar birçok alanda önemli dönüşümlere kapı aralıyor. Yapay zekâ, büyük veri analizi, örüntü tanıma ve tahmin yetenekleriyle sağlık hizmetlerine yeni bir soluk getiriyor. Özellikle teşhis ve tanı süreçlerinde yaşanan hız ve doğruluk sorunlarına çözüm sunması, bu teknolojinin en büyük avantajlarından birini oluşturuyor. Radyoloji alanında yapılan çalışmalar, yapay zekânın tıbbi görüntüler üzerinde yaptığı analizlerle kanser gibi hastalıkların erken teşhisinde ne kadar etkili olabileceğini gösteriyor. Uzmanların gözünden kaçabilen detayları yakalayarak hastalara daha erken müdahale edilmesini sağlayan bu teknoloji, tedavi süreçlerini büyük ölçüde iyileştiriyor.
Sağlık verilerinin analizi ve kişiselleştirilmesi konusunda da yapay zekâ büyük bir çığır açıyor. Giyilebilir sağlık cihazları ve akıllı telefonlar aracılığıyla toplanan veriler, yapay zekâ algoritmaları sayesinde anlam kazanıyor. Bu sayede bireyler, sağlık durumlarını daha yakından takip edebilir ve potansiyel riskler hakkında bilgi sahibi olabilirler. Kalp atış hızı, kan basıncı gibi değerlerin analiziyle kişiye özgü sağlık yönetimi mümkün hale geliyor.
Yapay zekânın sağlık hizmetlerindeki potansiyel etkileri gerçekten dikkate değer. Sağlık hizmetlerinde AI'nın sağlık hizmeti verilerini işleme, hastalıkları teşhis etme, tedavi geliştirme ve hatta bunları tamamen önleme şeklimizi yeniden tanımlamada önemli bir rol oynaması bekleniyor. Sağlık hizmetlerinde yapay zekâyı kullanan tıp uzmanları, daha doğru bilgilere dayalı olarak daha bilinçli kararlar alabilir, zamandan tasarruf edebilir, maliyetleri azaltabilir ve genel olarak tıbbi kayıt yönetimini iyileştirebilir. Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ, yeni kanser tedavilerini belirlemekten hasta deneyimlerini iyileştirmeye kadar ezber bozacak vaatlerde bulunuyor ve hastaların kaliteli bakım ve tedaviyi her zamankinden daha hızlı ve daha doğru bir şekilde aldığı bir geleceğe giden yolu açıyor.
Yapay zekâ, tedavi planlaması ve ilaç geliştirme süreçlerinde de önemli bir rol oynuyor. Bireylerin genetik yapısı ve sağlık geçmişi temel alınarak oluşturulan kişiselleştirilmiş tedavi planları, daha etkili sonuçlar elde edilmesine olanak tanıyor. Ayrıca ilaç geliştirme süreçlerinde büyük veri analizi ile potansiyel bileşenlerin hızla belirlenmesi, ilaçların etkinliğini de artırıyor.
Erişim kolaylığı sağlayan bir diğer alan ise TeleSağlık; özellikle uzak bölgelerde yaşayan insanlar için büyük bir nimet olan bu hizmet, yapay zekâ destekli olarak sunulduğunda daha da etkili olabilir. Hastaların, uzman doktorlarla sanal ortamda iletişim kurmaları ve temel tıbbi danışmanlık almaları mümkün hale geliyor. Bu da sağlık hizmetlerine erişimdeki eşitsizlikleri azaltma potansiyeli taşıyor.
Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ, tıbbi idari yönetimi de değiştiriyor. Yapay zekânın sağlık hizmetlerinde kullanılması, veri girişi, talep işleme ve randevu planlama gibi sıradan görevleri hızlandırarak, sağlayıcılara ve sağlık kuruluşlarına hasta bakımı ve gelir döngüsü yönetimine odaklanmaları için zaman kazandırabilir. Ayrıca yapay zekâ, sağlık kayıtlarını, tıbbi görüntülemeyi, talep işlemeyi ve test sonuçlarını incelemek için daha hızlı bir yol sağlayarak insan hatasını azaltma potansiyeline de sahiptir. Tıp uzmanlarına iş akışı süreçlerinde daha fazla özerklik sağlayan bu sistem sayesinde, bütçe verimliliğini korurken daha kaliteli hasta bakımı sunabiliyor. Sağlık hizmetlerinde bu otomasyon teknolojileri bir hastanın tıbbi geçmişini analiz etme ve daha iyi ve hızlı sonuçlar verme yeteneği, sağlık hizmeti sağlayıcılarının bakım sunma şeklini yeniden şekillendiriyor ve hastalarına daha fazla zaman ve kaynak ayırmalarını mümkün kılıyor.
Yapay Zekânın Dezavantajları Var mı?
Ancak yapay zekânın sağlık sektöründeki kullanımıyla ilgili bazı endişeler de bulunuyor. Veri gizliliği, etik ve güvenlik konuları söz konusu olduğunda şüpheler oluşmuyor değil. Hassas sağlık verilerinin kötü niyetli kişilerin eline geçme riski, veri gizliliği endişelerini artırıyor. Hastaların kişisel ve tıbbi bilgileri koruma altına alınmadığında, mahremiyet sıkıntılarına yol açabilir. Aynı zamanda, gerçek doktorların yerini alıp alamayacağı da tartışmalı olan ayrı bir konu. Yapay zekâ sistemleri de hatalar yapabilir ve yanlış sonuçlar üretebilir. Tıp alanında hataların sonuçları ölümcül olabilir ve bunun sorumluluğu karmaşık hale gelebilir. Kimin suçlu olduğu veya kimin hesap vereceği konuları açıkça tanımlanmadığında, hukuki anlaşmazlıklar ve sorumluluk sıkıntıları ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, yapay zekâ teknolojisinin sağlık sektöründeki yükselen trendi, hastaların daha hızlı, doğru ve kişiselleştirilmiş sağlık hizmetlerine erişmelerini sağlıyor. Ancak bu süreçte etik ve güvenlik ilkelerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini unutmamalıyız. Sağlık alanında yapay zekânın daha da geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, gelecekte sağlık hizmetlerinin daha etkili ve erişilebilir olmasına katkı sağlayacaktır.