Suriyeli sığınmacıların denizlerde verdiği yaşam mücadelesi ve yaşamını yitiren birçok Suriyelinin can yeleklerinin bulunması, yelekleri gündeme getirdi. Bodrum'da cansız bedeni sahile vuran minik Aylan olayından sonra, önemi bir kat daha fazla sorgulanan can yelekleri ile ilgili Sahil Güvenlik Komutanlığı kriterleri açıkladı: "Bedeninize uygun olanları giyin, çocuklara yetişkin can yeleği giydirmeyin. Amacına uygun olanı seçin."

Avrupa ülkelerine gitmek için Suriyeli göçmenlerin ana güzergahını Türkiye oluşturuyor. Genellikle deniz yolunu kullanan göçmenler Akdeniz ya da Ege Denizi üzerinden, limitinin çok üzerinde yolcu bindirilen deniz araçları ile Yunanistan'a da ya da diğer ülkelere gitmeye çalışıyor. Bu can pazarı yolculuğunda en dikkat çeken olaylardan biri, göçmenlerin çoğunun can yeleği giymediği ya da giyenlerin standartlara uygun olmayan çeşitleri tercih etmeleri oldu.

Sahil Güvenlik Komutanlığı, son dönemde önemi daha da artan konuyla ilgili bir değerlendirme yaparak can yeleği standartlarına ilişkin dikkat çeken bilgiler paylaştı. Denizde boğularak hayatını kaybeden kazazedelerin çoğu, tekneden denize düşerek boğulan kazazedelerin ise hiç birinin can yeleği giymediğini belirten komutanlık yetkilileri 'İstatistik olma can yeleği giy' sloganıyla can yeleklerinde olmazsa olmaz kuralları şu şekilde açıkladı:

AÇIK DENİZLERDE KULLANIMA UYGUN

Can yeleklerinin kullanım amaçlarına göre 5 ayrı seçeneği bulunuyor. Bunlardan en dikkat çekeni, açık deniz tipi yelekler olarak öne çıkıyor. Yüzlerce göçmenin hayatını kaybettiği açık denizlerde kullanım için de uygun olan yeleklerin özellikleri şöyle:

"Açık denizlerde gemi yolculuğu, tekne yarışları ve balıkçılıkta, tek başına icra edilen bot faaliyetlerinde veya fırtınalı havalarda kullanılması tavsiye edilir. Bu yelekler açık ve kaba denizlerde, yardımın çabuk gelmesinin mümkün olmadığı bölgeler için en uygun olanıdır. Bilincini yitirmiş kazazedelerin suda sırt üstü dönerek yüzükoyun yatmalarını engeller. İyi korumayı sağlar ama kısmen kaba ve konforsuzdur.

Kıyı tipi can yelekleri ise yardım gelmesinin çabuk olabildiği kıyıya yakın alanlarda kullanım için uygun. Açık denizlerdeki kurtarma çalışmaları için uygun olmayan bu can yeleği, baygın haldeki kazazedelerin başını su dışında tutma konusunda yetersiz kalır. Göçmen kazalarında bu gibi olaylara sıkça rastlanması dikkat çekmişti.

Diğer yelek tipi ise daha çok sportif amaçlar için kullanılıyor. Yelken yarışları, filika yarışları, su kayağı, balık avcılığı, kano, jet ski gibi aktivitelerinde kullanılır. Can yeleğinden çok yüzme yardımcısı olarak imal ediliyor. Su sporlarında bilinçsiz kazazedenin hayatını kurtarmak amacıyla değil, bilinçli ve yüzmeyi bilen kişinin su üzerinde durmasına yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır.

Atılabilir can simitleri ise yelek olarak tasarlamamıştır. Bunlar, gemiden denizdeki kazazedeye atılmak için veya denizdeki kişiye ilave yüzdürücülük sağlamak için tasarlanmıştır. Özel amaçlı can yelekleri ise rüzgar sörfü yelekleri, güverte giysisi, kano yelekleri, rafting yelekleri, yüzdürme montları gibi her biri özel kullanım için dizayn edilmiş giysilerdir.

CAN YELEĞİ VÜCUTLA UYUMLU OLMALI

Standartlara uygun olan can yeleklerinin, başı nefes alabilecek şekilde tutmaya yardımcı olacağını belirten uzmanlar yetişkin can yeleklerinin çocuklar tarafından kullanılmaması, bedene uyum sağlaması ve çocukların çene-kulaklarına doğru kaymaması gerektiği uyarısında bulundu. Diğer 'hayat kurtaran' uyarılar şöyle:

Gereğinden büyük olan can yelekleri yüzdürme aparatını yüzünüzün etrafına yükseltir ve bu durum su üstünde uygun pozisyonda kalmanızı engelleyerek tehlike oluşturabilir. Gereğinden küçük olan can yelekleri ise bedeninizi su üstünde tutamaz. Can yeleğini giyerken tüm fermuar ve kayışları bağlayarak vücudunuza oturduğundan emin olun. Can yeleğini giyerken kollarınızı havaya doğru kaldırın. Bir arkadaşınız can yeleğinin omuz kısımlarından kavrayarak yukarı çektiğinde can yeleğiniz çenenize veya yüzünüze kadar yukarı çıkıyorsa o can yeleği size uygun değildir.

100 KİLOLUK İNSAN, SUDA 10 KİLOYMUŞ GİBİ APARATA İHTİYAÇ DUYAR

Giyeceğiniz can yeleğinin planladığınız aktivitelere ve deniz durumuna uygun olduğundan emin olun. 100 kg'lık bir insanın %80'i su, %10'u yağ vs. olup yalnızca kalan %10'u suda ağırlık oluşturur. Bu nedenle söz konusu kişi, 10 kg'lık ağırlığı su üstünde tutacak aparata ihtiyaç duyar. Can yelekleri uygun şekilde istiflenmeli, kolay erişilebilecek yerlerde muhafaza edilmelidir. Acil durumda kısa zaman içinde giyilebilmelidir. Plastik çantada, kilitli veya kapalı kompartımanlarda muhafaza edilmemeli veya can yeleklerinin üzeri kapatılmamalı. Can yeleğinizin yüzdürme kabiliyeti zamanla azalacağı için yırtık, sökük ve deforme olmadığından emin olun. Can yeleğinizi temizlerken güçlü deterjanlar ve benzin kullanmayın. Can yeleğinizi havadar yerlerde muhafaza edin. Islandığında ısıtıcı, radyatör gibi ısı kaynaklarına yaklaştırmayın. Yaslanmak veya minder gibi oturmak için kullanmayın.
CİHAN