Türkiye'nin önde gelen et üretim merkezlerinden olan Amasya'nın Suluova ilçesinde, büyükbaş hayvan yetiştiricileri şap hastalığı yüzünden büyük ölçüde maddi zarara uğradı. Daha önce rastlanmayan bir şap virüsü ilk olarak Eylül 2015'te Van'da görülmesinin ardından ülke genelinde bütün pazarlar kapatılıp et üretim merkezleri karantina altına alınsa da Suluova'da büyükbaş hayvanlar bu hastalığın pençesinden kurtulamadı. Yaklaşık 5 bin hayvan telef oldu. Yaklaşık 50 bin büyükbaş hayvanın beside olduğu Suluova'da yetiştiriciler hayvan başına 150 lira hastalıkla mücadele parası harcadı.

Şap hastalığı genel olarak gebe hayvanlarda yavru atma, özellikle genç hayvanlarda buzağılarda yüksek oranda ölümlere neden oluyor. Hastalık, süt ve et veriminde de yüzde 10 ile yüzde 15 arasında kayba yol açıyor.

Yaklaşık 20 yıldır büyükbaş hayvan besiciliği yapan Kenan Arıcan, Türkiye'ye salgın halinde yayılan şap hastalığının büyük kayıplara uğrattığını, ilçe genelinde ortalama yüzde 10 civarından hayvanın telef olduğunu belirtti. Bunun üretici için çok büyük zayiat olduğunu ifade eden Arıcan, birçok üreticinin şap hastalığından korktuğu için besisini almamış hayvanlarını dahi kestirdiğini söyledi.

Şap hastalığının Suluova'da çok etkili olduğunu kaydeden Arıcan, "Vatandaş ahırın bir başından diğer başına gidene kadar hayvan ölüyordu. Daha sonra Suluova Tarım İlçe Müdürlüğü de mücadele için şap hastalığı aşısını getirdi. Hayvanlarımızın çoğu tedavi edildi, ölen öldü. Üretici perişan oldu. Neden perişan olduğunu sorarsanız, bir aydan fazladır hayvan pazarları kapalı. Hayvan alamadı. Şap hastalığından dolayı yetişmemiş hayvanlarını kesmek zorunda kaldı. Normalde kesilen hayvanlar besisini almış olsaydı 300 kilo gelecekti fakat bu şekilde kesimde 180 kilo geldi. Böylece büyük bir kayıp yaşanmış oldu. En azından hayvanlarımız sigortalı olsa ölen hayvanlarımızı sigorta karşılar. Biz hayvanlarımıza sigorta yapıyoruz ancak sigorta şirketi şap hastalığından ölenin zararını karşılamayacağını söylüyor. Besiciler sigorta yaptırıyor, buna karşılık bedel ödüyor ama karşılığını alamıyor. Devlet buna yönelik bir çalışma yaparsa çok iyi olur." diye konuştu.

"HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİNDE YURT DIŞINA BAĞLIYIZ"

Türkiye'de hayvancığının çok zor günlerden geçtiğini belirten Arıcan, sözlerine şöyle devam etti: "Ülkemizde hayvancılık kalmadı. Bizler şu anda yurt dışından hayvan getiriyoruz. Şu anda Suluova'da yaklaşık 40 bin besi hayvanı var. Bunun yarısı yurt dışından geliyor. Eğer yurt dışından hayvan gelmezse besici hayvan bulamayacak. Yurt içindeki canlı hayvanın kilosu 20 ile 22 liraya mal oluyor. Yurt dışından gelen canlı hayvanın kilosu ise yaklaşık 18 liraya mal oluyor. Etin kilosu kaça çıkarsa çıksın üretici şu anda para kazanamıyor. Şimdilerde etin kilosunu 25 liraya pazarlıyorsak bunu çok zor bir şekilde pazarlayabiliyoruz. Canlı hayvanı 18 liraya alırsan nasıl kazanalım? Bu sebeplerden dolayı devlet, et üreticilerini koruması lazım."

"YAZ MEVSİMİNDE HAYVAN SIKINTISI OLACAK"

Türkiye'nin hayvan yetiştiriciliğinde dış ülkelere bağlanmış durumda olduğunu vurgulayan Arıcan, sözlerini şöyle tamamladı: "Yurt dışından canlı hayvan gelmese besiciler hayvan bulup besleyemez. Şu anda günü kurtarmaya çalışıyoruz. Dışarıya bağlılıkla bu iş yürümez. Dünya kadar paramız yurt dışına gidiyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bu işi çözmesi gerekiyor. Gerçek üreticiyi toplayıp, üretimden anlayan insanlarla konuşacaklar. Bizleri bu konuda dinlemeleri lazım. Sıkıntıları görmeleri lazım. Şu anda köylerde hayvan yok. Ben şu anda 300 hayvan besliyorsam, Türkiye'de bütün pazarları gezsem zor temin ederim. Piyasada hayvan kalmamış. Aslında dışardan gelen hayvanlar da ihtiyacı karşılamayacak. Şu ana kadar 400 bin hayvan gelmişse 200 bini kesilmiş 200 bini kalmış. Yaz ayı geldiğinde et sektöründe çok büyük bir boşluk olacak. Canlı hayvanı pahalı alacağız. Et fiyatları pahalı olsa bile bize kârı olmayacak."

25 MİLYON LİRA ZARAR VAR

Besici Alihan Karataş ise Kurban Bayramı sonrası başlayan şap salgınının kendilerini ciddi anlamda zora soktuğunu söyledi. Hayvan başına 15 lira mücadele parası harcadıklarını kaydeden Karataş, "Devletimizden bu paranın karşılanması için yardım talep ediyoruz. Suluova'da yaklaşık 5 bin hayvan telef oldu. Bunun maddi tutarı yaklaşık 25 milyon liradır. Besiciler büyük emek ve özveri ile hayvanlarını yetiştiriyor. Ülkemizin ekonomisine katkıda bulunulmaya çalışılıyor. Bu üreticilerin desteklenmesi ve ayakta tutulması lazım. Ülkemiz ekonomisi için bu gereklidir. Bizler daha öncelerden yaylalardan hayvan satın alırdık şimdilerde ise ithal hayvan satın alıyoruz. Onlar da gemiler ile gelirken enfeksiyon kapabiliyor. Onların tedavisi de zor oluyor. Bu yüzden devletimizin besicilere istişare edebileceği kanallar oluşturması gerekiyor." şeklinde konuştu. CİHAN