İslamiyet’in esası iman erkanıyla beraber sıdk ve adalettir. Kim ne derse desin mü’min; Kur’an ve sünnet yörüngeli hareket etmeli, ahlakı aliyeden, sıdk ve adaletten ayrılmamalı, asla hissi harekette bulunmadan nefsine hâkim olarak, hakikate mahkûm bir şekilde hayatını tanzim etmelidir. 

Mü’minin vazifesi müspet hareket etmektir. Üzerine terettüp eden vazife ve sorumluluğun hakkını vermektir. Bunun için sebeplerde kusur yapmamalı ve vazifeyi ilahiyeye asla karışmamalıdır. 

Mü’min sıkıntılara karşı sabretmeli, zahiren zahmetler altında rahmetin gizli olduğuna inanmalı ve ona göre hareket etmelidir. Gücü yettiği ölçüde huzur güven ve emniyeti temsil etme gayreti içinde bulunmalı, asayişi korumaya adaleti ve sıdkı tesis etmeye gayret etmelidir. 

Bakara suresi 216. ayette Cenab-ı Hakk: “…olur ki, hoşlanmadığınız bir şey sizin için hayırlı olur. Hoşlandığınız bir şeyde hakkınızda şer olur. Gerçeği Allah bilir, siz bilmezsiniz.” İlahi beyana kulak verip muhalefet etmemeye fevkalade hassas olmalıdır.

Mü’min’in en önemli sermayelerinden olan ihlas, samimiyet, vefa ve sadakati asla ihmal etmemeli, çünkü bu fırsat bir defa verilmektedir. Dünyaya bir daha gelme şansı olmadığı hesap edilmelidir. Şakası olmayan, geri dönüşü bulunmayan ciddi bir yolda bulunduğunu ve bu yolculuğunun nerede nasıl biteceği belli olmayan mü’min, ilahi bir emaneti sırtında taşıdığının şuurunda olmalıdır.

Şeytan, gururu yüzünden Adem (as)’ın şahsında inkıyat secdesini reddetti ve Allah’ın emrine muhalefette bulunarak kaybetti. Araf sûresi 12. ayette: Allah(cc) şeytana hitaben şöyle buyurdu: “Söyle bakayım, Sana emrettiğim halde, secde etmene mani nedir?” İblis: “Ben ondan daha üstünüm; çünkü Sen beni ateşten, onu ise bir çamur parçasından yarattın.” diyerek Cenab-ı Hakka muhalefette bulundu ve bundan dolayı da Allah’ın huzurundan tart edildi.

Adem(as), lihikmetin zelleye maruz kaldı ama, tevazu ve mahviyette bulunarak itirafta bulundu ve Cenab-ı Haktan özür diledi. Araf suresi 23. ayette: “Ey bizim Rabbimiz, kendimize yazık ettik. Şayet Sen kusurumuzu örtüp, bize merhamet buyurmazsan, en büyük kayba uğrayanlardan oluruz” diye yalvarıp yakardılar. 

Cenab-ı Hakk Araf suresi 26. Ayette: “…Fakat unutmayın ki en güzel elbise, takva elbisesidir…” insanın mahrem yerlerini örtmesi haya duygusuna bağlıdır. Takva; insanın Allah’ın men ettiği haram ve günahlara karşı temkinli olmak ve haya duygusuyla şereflenmektir. Dinin yasakladığı ve haram kıldığı şeylerden uzak durmak, emir dairesinde hareket etmek ve güzel ahlakı temsil ederek ve nefsini dizginleyip, tevazu ve mahviyet sahibi olmaktır. 

Cenab-ı Hakk Âl-i İmrân sûresi 17, 21, 132. Ayetlerde,

Nisa sûresi 58, 59, 69, 80 ve 135. Ayetlerde,

 Maide sûresi 8, 42. Ayetlerde,

 En'âm sûresi 115. Ayette,

A'raf sûresi 29 ve 181. Ayetlerde,

Yunus sûresi 47 ve 54. Ayetlerde,

Nahl sûresi 90. Ayette,

Ahzab sûresi 24. Ayette,

Fussilet sûresi 30. Ayette,

Haşir sûresi 18. Ayette ise;

“Ey iman edenler! Allah’ın azabına mâruz kalmaktan korunun. Herkes yarın âhireti için ne gönderdiğine dikkat etsin. Allah’ın azabına dûçar olmaktan korunun. Çünkü Allah yaptığınız her şeyden haberdardır.” Buyurmaktadır.

İmanı iz’an haline getirme ve kalp gözünün açılmasını sağlama mevzuunda gayret gösterilmeli. Çünkü fani dünyanın geçici nimetlerinden daha ziyade, ahiret hayatının gerçeklerini görmek, ilahi lütuflara mazhar olma mevzuunda ihmal göstermeme hususunda, hassas ve titiz olmalıdır. Zira insan gerçekten ciddi bir alemin yolcusudur. Nedamet ve pişmanlığın işe yaramayacağı bir alemin mensubu bulunduğunu unutmamalıdır.