Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018 yılında öldürülmesinin ardından ilk kez bugün Suudi Arabistan’a gitti.

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Çavuşoğlu’nun 10-11 Mayıs tarihlerinde Riyad’a gerçekleştireceği ziyaret kapsamında Suudi mevkidaşı Prens Faysal bin Farhan bin Abdullah El Suud ile görüşeceği belirtildi. Söz konusu görüşmede, Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ‘ikili ilişkilerin ele alınacağı ve bölgesel konuların istişare edileceği” açıklandı.

Geçen hafta Türk ve Mısırlı dışişleri bakan yardımcıları Kahire’de bir araya gelerek ilişkileri normalleştirme yönünde önemli bir adım attı. Bu, iki ülke arasında 2013’teki darbe sonrası gerçekleştirilen en üst düzey görüşmeydi.

Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkiler 2013 yılından itibaren bozulmaya başladı. Türkiye Mısır’da Müslüman Kardeşler Hareketi ve Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi desteklerken; Müslüman Kardeşler Hareketi’ne karşı olan Suudi Arabistan Mursi’yi deviren darbe yönetimini destekledi.

Aralarında üst düzey yöneticilerin de bulunduğu birçok Müslüman Kardeşler üyesi, Mısır’da 2013 yılında o dönemki Devlet Başkanı Muhammed Mursi’nin Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Sisi liderliğinde devrildiği darbe sonrası Türkiye’ye kaçmıştı.

Yine daha sonraki dönemde Türkiye’nin İran’a yaklaşması Suudi Arabistan’ı rahatsız etti. Ayrıca 2017 Katar krizinde Türkiye ve Suudi Arabistan karşıt saflarda yer aldı. Ankara Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır 2017 yılında Katar’la ilişkileri kestiğinde Doha yönetiminin yanında yer almıştı.

2017 yılı Haziran ayında Suudi Arabistan’da Veliaht Prensliğe Muhammed Bin Selman’ın gelmesi ile birlikte ilişkiler daha da kötüleşti. Türkiye, Suudi Arabistan yönetimi ve kraliyet ailesindeki iç mücadelelerde her zaman Muhammed Bin Selman karşıtı bir tutum izledi. Selman karşıtı gruplara açıktan olmasa da destek verdi.

En büyük kopuş ise Suudi asıllı gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda 2 Ekim 2018’de öldürülmesi sonrası yaşandı. AKP hükumeti, Kaşıkçı cinayetini Veliaht Prens karşıtı bir kampanyaya dönüştürdü ve uluslararası alanda Veliaht Prens’i sıkıştırmaya çalıştı. Ancak o dönemki Trump yönetiminin Veliaht Prens ve Suudi Arabistan’la ilişkileri bozmak istememesi nedeniyle AKP hükumetinin bu politikası başarısız oldu.

Erdoğan, 2018 yılında yaptığı bir açıklamada Kaşıkçı’yı öldürme emrinin Suudi yönetimindeki ‘en üst noktalardan’ geldiğini ifade etmişti. AKP hükumetindeki politik değişikliğin yansıması olarak Erdoğan’ın Sözcüsü İbrahim Kalın geçen ay Reuters Haber Ajansına yaptığı açıklamada Suudi Arabistan’da Kaşıkçı cinayeti ile ilgili mahkemenin verdiği kararı Türkiye’nin saygıyla karşıladığını söyledi.

Ancak Ankara o dönemde Suudi mahkemesinin verdiği kararların yetersiz olduğunu belirtmiş, Suudi yönetimini İstanbul’da açılan davayla işbirliği yapmaya davet etmişti.

Kaşıkçı cinayeti sonrası Türkiye-Suudi Arabistan ilişkileri en kötü günlerini yaşadı. Suudi Arabistan veliaht prensinin İsrail’le yakınlaşma politikası da AKP’yi rahatsız etti.

Bold'da yer alan habere göre Suudi Arabistan, yakın zamana kadar Türkiye’nin en büyük 12. ticari partneri durumunda idi. 2019 yılında Türkiye körfez ülkesine 3.1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi.

İki ülke ilişkilerindeki gerilim dolayısıyla Suudi Arabistan, Türkiye’ye geçen yıldan itibaren gayrı resmi şekilde boykot uygulamaya başladı. Boykot geçen yıl ticaret rakamlarını fazla etkilemedi. Ancak bu yıl boykot dolayısıyla Suudi Arabistan’ın Türkiye’den ithalatı yıllık bazda yüzde 98 azaldı.

Ayrıca Suudi Arabistan yönetimi, başkent Riyad ve diğer vilayetlerde faaliyet gösteren Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 8 Türk okulunun 2020-2021 eğitim ve öğretim yılı sonunda kapatma kararı aldığını geçen ay sonunda duyurdu.