Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 16 milyon İstanbullu ve turistlerin dolandırıldığı ‘taksimetre usulsüzlüğü’ konusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) eksik bilgi vermeyi tercih etti.
İstanbullulara sunulan hizmetin kalitesini artırmak için bakanlığa yazı yazan ve ‘İstanbul Havalimanı’ndaki ticari taksilerin taksimetrelerinde fazla ücret yazdığı’ konusundaki tespitleri hakkında bilgi isteyen İBB’ye, bakanlıktan şu yanıt geldi: “Söz konusu taksimetrelerin tamamının Taksimetre Muayene Yönetmeliği’nde belirtilen maksimum izin verilebilir hata (MİH) sınırları içerisinde çalıştığı tespit edilmiştir.”
Ancak Diken’in ulaştığı belgelere göre, havalimanında çalışan bazı taksilerde kullanılan taksimetrelerin maksimum izin verilebilir hata sınırları içinde olmadığı görevlilerce tespit edilmişti. Tutanaklara göre taksilerde ‘ayarları doğru olmayan ölçü aleti’ kullanıldı. Üstelik tutanakların tutulduğu tarih, bakanlığın İBB’ye yanıt verdiği tarihten önce. Ancak bu tutanaklar bakanlıkça İBB’ye aktarılmadı.
Kamuoyuna ‘taksimetre güncellemesi’ diye servis edilen haberlerin arka planında ‘organize dolandırıcılık’ olduğunu önceki haberide aktarmıştık. Bu durum İBB’nin son dönemde şehirde yaşanan taksi problemini çözmek için düzenlendiği toplantıda da gündeme gelmiş, İBB Genel Sekreter Yardımcısı Orhan Demir, İstanbul Taksiciler Odası Başkanı Eyüp Aksu’ya yönelik “Havalimanında farklı ücretler yazıldığı için ceza kesilen araçlar içinde sizin taksiniz var Eyüp bey” ifadelerini kullanmıştı.
İBB dolandırıcılığa karşı önlem almak için bakanlığa takılıyor
Diken’in ulaştığı belgelere göre, İBB’nin taksimetre dolandırıcılığını açıklığa kavuşturma çabaları bakanlığa takıldı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İBB’nin taksimetre dolandırıcılığı hakkında bilgi istediği yazısına verdiği cevapta, sadece 16 taksiden oluşan bir örneklem üzerinden varılan tespit yer aldı ve bu taksilerce kullanılan taksimetrelerin ‘izin verilebilir hata sınırları içinde olduğu’ kaydedildi.
Ancak adı usulsüzlüğe karışan taksi sayısı 16’dan çok daha fazlaydı. İstanbul Havalimanı’ndaki 400’den fazla taksinin daha taksimetresinin fazla ücret alacak şekilde ayarlandığı belirtilmiş, bu yönde soruşturma başlatılmıştı.
Tutanaklar: Ayarlar doğru değil
Bakanlığın İBB’ye verdiği yanıt 20 Ağustos 2021 tarihli. Ancak 2 Ağustos’ta yapılan denetimlerin resmi tutanaklarında yer alan bilgiler, bakanlığın verdikleriyle çelişiyor. Çünkü taksi denetimine ilişkin tutanakta ‘ayarları doğru olmayan ölçü aleti’ kullanıldığı açıkça belirtiliyor. Bakanlık ise bu tutanakları, bilgi talep edilmesine rağmen İBB’ye iletmedi.
2 Ağustos tarihli, taksimetrede usulsüzlük yapıldığının belgelendiği tutanaklardan bazıları. (Fotoğraflar: Diken)
Başkanın aracı da ‘ayarlı’
Dahası, 400’den fazla taksinin adının geçtiği ‘taksimetre dolandırıcılığı’ için “Bunlar asılsız iddialar” diyen İstanbul Havalimanı Taksiciler Kooperatifi Başkanı Fahrettin Can’ın da aracı, vatandaştan fazla ücret alacak şekilde ayarlanmış. Bu durum bakanlık belgeleri ve bilirkişi raporlarına da yansıdı. Ancak bu belgeler de İBB’ye aktarılmadı.
İstanbul Havalimanı Taksiciler Kooperatifi Başkanı Fahrettin Can’ın denetimlerden önce ve sonrasını gösteren K sabiti değişikliğine dair bakanlık kayıtlarındaki belgeler.
Rapora göre Can’ın denetimlerden önce taksimetresinde ayarlı K sabiti 4500, ancak denetimlerden sonra K sabiti 4900 olarak düzenlendi. Can’ın aracı bu süre zarfında aracına binen vatandaştan yüzde 7,7 daha fazla para aldığı anlaşılıyor. K sabitiyle oynandığı tespit edilen bazı araçlar da raporda plakalarıyla listelenirken, taksimetrede fazla yazan ücrette oran olarak belirtiliyor.
Taksimetrelerin ayarlarıyla oynandığına ilişkin bilirkişi raporu.
‘Taksiciler denetimlerden haberdar’ şikayetleri
İBB’nin bakanlığa danıştığı bir diğer konuysa ‘taksicilerin denetimden haberdar olduğu’ yönünde gelen bilgiler. Şikayetlere göre, taksi esnafı ilgili taksimetre firması aracılığıyla, taksimetrelerindeki uygunsuz bulunan K değerlerini güncelleştiriyor ve daha sonra yetkili muayene servislerinde taksimetrelerini tekrar muayene ettiriyor. Bu işlem sırasında taksiciler servis önlerinde sıra bekliyor ve bu durum da havalimanında hizmeti aksatıyor.
Sadece İstanbul’la sınırlı değil
Bilirkişi raporuna göre, usulsüzlük sadece İstanbul’la sınırlı değil, İzmir’de de bazı araçlar aynı usulsüzlüğü sergiledi. 35 plakalı bir taksinin, taksimetresinin ayarlarını değiştirerek vatandaştan yüzde 59,1 daha fazla ücret aldığı bilirkişilerce tespit edildi.