Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Taliban, ülke genelinde tüm kentleri kapsayacak geniş çaplı bir kamera gözetim ağı kuracağını bildirdi.

Örgütün İçişleri Bakanlığı sözcüsü, bunun Amerikalıların 2021 yılında çekilmeden önce hazırladığı bir planın yeniden tasarlanmasını içerebileceğini de söyledi.

Sözcü, bu adımın "güvenliği yeniden tesis etmeye ve ülkedeki büyük saldırıların çoğunu üstlenen IŞİD'i sıkıştırmaya odaklandığını" açıkladı.

Ayrıca sözcü, bu kapsamda yönetimin Çinli telekom şirketi Huawei ile potansiyel iş birliği konusunda görüştüğünü de aktardı.

Görüşmelere göre, IŞİD dahil uluslararası silahlı militan grupların saldırılarının önlenmesi, Taliban'ın ABD ve Çin gibi birçok ülke ile etkileşiminin merkezinde yer alıyor.

Analistler nakit sıkıntısı çeken Taliban'ın bu programı finanse etme imkanını sorgularken, insan hakları grupları ise olası bir kaynağın vatandaşlara baskı uygulamak için kullanılacağı endişesini dile getiriyor.

Taliban, ABD'nin planını ele geçirdiğine ve kitlesel gözetimi nasıl genişletmeyi planladığına dair düşüncesini daha önce kamuoyu ile paylaşılmamıştı.

"Şu anda güvenlik uzmanları tarafından tamamlanan ve hayli zaman alan Kabil güvenlik haritası üzerinde çalışıyoruz." diyen Sözcü Qani, "Elimizde halihazırda iki harita var; biri ABD tarafından önceki hükümet için hazırlanan, ikincisi ise Türkiye tarafından hazırlanan harita." ifadesini kullandı.

Sözcü Türkiye'nin planının ne zaman yapıldığına dair ayrıntı vermedi.

Bir ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Washington'un Taliban'la "ortaklık" yapmadığını ve "Taliban'a teröristlere güvenli bir sığınak sağlamamanın kendi sorumlulukları olduğunu açıkça belirttiklerini" belirtti.

Türk hükümetinden bir sözcü ise yorum talebine yanıt vermedi.

Bu arada Qani, Taliban'ın ağustos ayında Huawei ile potansiyel ağ hakkında "normal bir sohbet" gerçekleştirdiğini, ancak bir sözleşme yapmadığını ya da kesin bir plan üzerinde anlaşılmadığını sözlerine ekledi.

Bloomberg, görüşmelere aşina bir isme dayandırarak verdiği haberinde, ağustos ayında Huawei'nin Taliban'la gözetleme sistemi kurma sözleşmesi konusunda "sözlü anlaşmaya" vardığını aktardı.

Huawei ise eylül ayında Reuters'a yaptığı açıklamada, toplantı sırasında "herhangi bir planın görüşülmediğini" belirtti.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise spesifik görüşmelerden haberdar olmadığını belirterek "Çin, her zaman Afganistan'daki barış ve yeniden inşa sürecini desteklemiş ve Çinli işletmelerin ilgili pratik iş birliğini yürütmelerini desteklemiştir." sözleriyle iddiaları yalanlamadı.

Taliban'a göre, Kabil ve diğer şehirlerde merkezi kontrol odasından izlenen 62 binden fazla kamera var.

Ancak Kabil'in kamera sistemindeki son büyük güncelleme 2008 yılında yapıldı.

NATO liderliğindeki uluslararası güçler Ocak 2021'de kademeli olarak çekilirken, dönemin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Emrullah Salih, hükümetin Kabil'in kamera gözetim sisteminde büyük bir güncelleme yapacağını söylemişti.

Keza Salih, gazetecilere 100 milyon dolarlık söz konusu planın NATO koalisyonu tarafından desteklendiğini ifade etmişti.

Eylül ayında Reuters'a konuşan Salih, "2021'de planladığımız düzenleme farklıydı." dedi ve o plan için "altyapının" yok edildiğini kaydetti.

Salih'in bahsettiği planın Taliban'ın elde ettiğini ileri sürdüğü planla aynı olup olmadığı ya da yönetimin bunları değiştirip değiştirmeyeceği belli değil.

Öte yandan insan hakları savunucuları ve Taliban karşıtları, artan gözetimin sivil toplum üyelerini ve protestocuları daha fazla hedef alabileceği endişesini dile getiriyor.

Gazetecileri Koruma Komitesi, Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinden bu yana en az 64 gazetecinin gözaltına alındığını bildirdi.

Protestoculara, videolara ve tanıklara göre Kabil'de kadınlara yönelik kısıtlamalara karşı yapılan eylemler güvenlik güçleri tarafından zorla dağıtıldı.

Taliban, geliştirilmiş bir gözetleme sisteminin Afganların haklarını ihlal edeceğini şiddetle reddediyor.

Qani, sistemin İslami Şeriat yasalarına uygun olarak işletileceğini ileri sürdü.

Güvenlik analistleri, planın pratik zorluklarla karşı karşıya olduğunu söylüyor.

Afganistan'da her gün aralıklarla yaşanan elektrik kesintileri, merkezi şebekeye bağlı kameraların devamlı görüntü sağlamasının pek mümkün olmadığı anlamına geliyor.

Devlete ait enerji sağlayıcısına göre de Afganların sadece yüzde 40'ının elektriğe erişimi var.

Huawei ile yapılan görüşme, Çin'in Pakistan ve Taliban Dışişleri Bakanı ile bir araya gelmesinden birkaç ay sonra gerçekleşti.

Görüşmede taraflar "terörle mücadele" konusunda iş birliğinin altını çizdi.