Bir insana tweet'le yardım ulaştığını gören herkes bilgi paylaşımı için harekete geçti. Son yıllarda giderek yaygınlaşan mobil teknolojiler ve sosyal medya, toplumların yaşadığı trajik olaylarda oldukça etkili bir rol üstleniyor. Haiti depreminde, Arap ülkelerinde yaşanan ayaklanmalarda, Londra yağmalamalarında ve Japonya'daki tsunami felaketi sonrasındaki kurtarma çalışmalarında teknoloji oldukça etkin bir rol oynadı. Van depremi ile birlikte bizler de Türkiye'de bu araçların ne kadar önemli olduğunu bizzat görmüş olduk. İşte Van depremi sonrasında hem hayat kurtaran hem de bölgeye yapılan yardımları hızlandıran bazı mobil ve sosyal medya araçları: Teknolojik yardım hareketi SOSYAL MEDYA: Depremin duyulduğu ilk dakikadan itibaren insanlar sosyal medya araçları -özellikle Twitter- üzerinden yoğun bir bilgi paylaşımına başladılar. Yaşanan bu felaket hakkında Twitter'da yapılan yorumlar, bir süre sonra kitlesel bir yardım hareketinin de öncüsü oldu. Gazeteci Ahmet Tezcan ve Erhan Çelik'in önayak olduğu #EvimEvindirVan etiketiyle başlayan yardım projesi, kısa sürede kullanıcılar tarafından büyük ilgi gördü. [email protected] adresine mail atan Türkiye'nin farklı şehirlerinde yaşanan gönüllüler, evlerini depremzedelere açmak istediklerini belirttiler. Kampanyanın başladığı ilk gece, bu gönüllülerin sayısı 17 binden fazlaydı. Türk Kızılayı (@TurkKizilayi) ve AKUT Derneği (AKUT_Dernegi) kullanıcıların hem enkaz ihbarı yapmak hem de resmi duyuruları almak için takip ettiği Twitter hesaplarıydı. AKUT Derneği, Twitter üzerinden gelen ihbarlar sayesinde birçok kişinin hayatını kurtardığını açıkladı. Ünlü şarkıcı Rihanna'nın 'Senin için hepimiz dua ediyoruz Türkiye' şeklinde yazdığı mesajında yer alan #Pray4Turkey etiketi dünya çapında Twitter'da gündem oldu ve milyonlarca kullanıcının dikkatini Türkiye'de yaşanan felakete çekti. Van'daki depremzedelere yardım eden bir Ekşi Sözlük kullanıcısına, yardımı alan Vanlının cevaben yazdığı iddia edilen 'Bir Gün Sen Düşersen Ben de Seni Kaldıracağım' cümlesi, deprem yardımlarının amacına ulaştığı duygusunu verdi. Deprem bölgesine giden siyaset adamlarının, gazetecilerin ve gönüllülerin yanından bölge halkının Twitter üzerinden paylaştığı mesajlar, Van'da olan biten her şeyi tüm açıklığı ile öğrenmemize yardımcı oldu. Twitter kullanıcılarının ısrarlı mesajlarıyla oluşan kitlesel işbirliği, tanınmış markaların bölgeye yaptığı yardımları hızlandırdı. Kargo şirketleri, Van'a yapılacak yardımlardan ücret almayacaklarını açıkladı. Mobil operatörler, bölgedeki cep telefonu kullanıcılarına ücretsiz kontör ve SMS hakkı verirken, uçak şirketleri hem Van'a giden uçuşların sayısını artırdılar hem de bilet fiyatlarını sabitlediler. Bankalar, yapılan yardımların hızlanması için havale ücretlerini kesti. Su, gıda, çocuk bezi, bebek maması, ilaç, giysi ve battaniye gibi ürün üreticileri Twitter'dan gelen çağrılara uyarak depremzedelere yardımlarını hızlandırdılar. Reklam amacıyla yapıldığı düşünülen yardım kampanyaları ise yine sosyal medya kullanıcıları tarafından ağır eleştiriler aldı. Facebook'ta oluşturulan Van depremi yardım grupları ise çeşitli kurum ve kuruluşların yardımlarını yaygınlaştırmalarında büyük fayda sağladı. Yapılan yardım kampanyalarında gönüllü olmak isteyen kişiler yine sosyal medya araçları üzerinden organize oldular. SMS: Türkiye'de BTK verilerine göre 62 milyon cep telefonu kullanıcısı olduğunu düşündüğümüzde SMS'nin acil durumlarda en hızlı etkileşim yöntemlerinden biri olduğunu söyleyebiliriz. Tüm mobil operatörlerden 7777'ye ACIL veya NEREDEYIM şeklinde bir mesaj atarak bulunduğumuz bölgenin adını, coğrafi konumunu ve bize en yakın önemli noktaları öğrenmek mümkün oldu. Televizyon kanallarının yardım kampanyalarında SMS servislerinin kullanılması, büyük kitlelerin kolayca yardım yapmalarına neden oldu. iPhone'un Kurban Bayramı iPhone için geliştirilen Kurban uygulaması, kurban hakkında aklınıza gelen soruları cevaplamak üzere geliştirildi. Sade ve açıklayıcı bir anlatım dili ile hazırlanmış bu uygulamada kurban seçimi, kurban ilmihali, kurban kesimi ve kurban yemeği hakkında oldukça geniş bilgiler var. Ücretsiz olan uygulamayı indirmek için: http://itunes.apple.com/us/app/kurban/id471641035?ls=1&mt=8 GOOGLE KİŞİ BULUCU Google'ın Kişi Bulucu (Person Finder) sistemi, felaket zamanlarında kullanılan önemli bir araç olarak karşımıza çıkıyor. 2010 yılında Haiti, Şili, Pakistan ile 2011 yılında Japonya'da yaşanan felaketlerde kullanılan bu servis, Van depreminden hemen sonra Türkiye'deki kullanıcılar için aktive edildi. http://turkey-2011.googlepersonfinder.appspot.com/ adresinde hizmete giren bu servisi kayıp yakınlarını arayanlar ve kaybolan kişiler hakkında bilgi vermek isteyenler kullanabiliyor. Bu iki bilgiyi birbirleriyle eşleştiren sistem, kayıpların bulunmasında önemli bir araç olarak kullanılıyor. BLOGLAR Deprem sonrası ihtiyaçları, ulaşılması gereken acil numaraları, yardım hesaplarını ve şehirlerdeki yardım noktalarını bir araya getiren bloglar, hiç kuşkusuz yardım çalışmalarına büyük katkı sağladılar. İnternet kullanıcılarının gönüllü olarak oluşturduğu http://vandepremi.wikispaces.com/ http://yalnizdegilsinvan.wordpress.com/ ve http://vandepremi.com/ gibi bloglar ihtiyaç duyulan bilgilere hızla ulaşılmasına yardımcı oldular. DENİZ ERGÜREL - ZAMAN