Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun yaptığı, Teşvik Yasası sadece 6 ile yaradı.” açıklaması, konuyu yeniden gündeme taşıdı.
Ulaşım ve altyapı avantajını kullanan Düzce, Kahramanmaraş, Kütahya, Osmaniye, Afyon ve Bartın yasadan en fazla yararlanan iller oldu. Ancak, düzenlemeye gerekçe gösterilen özellikle Doğu ve Güneydoğu illeri yatırım çekemedi. Kendi bölgelerine yönelik çıkan kanundan umduklarını bulamadıklarını belirten Ardahan Ticaret Odası Başkanı Latif Tosunoğlu, “Tek bir çivi bile çakılmadı. Bizi teşvik listesinden çıkarsınlar.” dedi.
TOBB Yönetim Kurulu ile ekonomi gündemini değerlendirdiği toplantının ardından 5084 sayılı Teşvik Yasası yeniden tartışmaya açıldı. Hisarcıklıoğlu, toplantıda “Her sektöre teşvik vermenin bir manası yok. Sistem değiştirilmeli, sektör ve bölgeye göre teşvik verilmeli. Teşvik Kanunu'ndan sadece 6 il memnun, diğerleri şikayetçi.” değerlendirmesini yaptı. Hazine Müsteşarlığı'ndan alınan bilgilere göre, teşvik kapsamında bulunan ve en fazla yatırımın yapıldığı il 807 milyon 836 bin YTL ile Kahramanmaraş oldu. Bu ilde 3 bin 214 kişi istihdam edilirken, en fazla yatırım dokuma ve giyim ile çimento sektörlerinde yapıldı. Geçen yıl 603 milyon 430 bin yeni lira yatırım ile Kütahya ikinci sırada yer aldı. Kütahya'da makine imalat ve seramik alanındaki yatırımlar ön plana çıkarken, toplam istihdam sayısı 3 bin 476. Düzce'de ise 2005'te tamamlanan yatırım miktarının tutarı 349 milyon 379 yeni lira. Bu yatırımlar için 4 bin 618 kişi istihdam edildi. Bu yılının ilk beş ayında ise Düzce'ye yatırımlar Kahramanmaraş'ı geçti. Düzce'ye 265 milyon yeni lira yatırım yapılırken, Maraş'a 252 milyon yeni lira yatırım geldi. 2006 için fazla yatırım alan üçüncü il 182 milyon 800 bin yeni lira ile Elazığ oldu. Bu ili 160 milyon yeni lira ile Trabzon, 130 milyonla Osmaniye ve 103 milyon yeni lira ile Diyarbakır takip etti. Teşvik Yasası’ndan sonra en fazla yatırım yapılan illerden olmasına rağmen Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Balduk, yasa çıkmadan önce tepki gösterdiğini hatırlattı. Yasa çıkarılırken bazı şeylerin göz ardı edildiğini belirten Balduk, “Türkiye'nin ihtiyacı olan sektörler nedir, ne ihraç etmeli, nerede üretmeli, bunlar göz önüne alınıp ona göre yapılandırma gerçekleştirilmeliydi.” şeklinde konuştu. Kanun çıkarılırken şehirlerin milli gelirlerinin, hangi ürünlerde başarılı olabileceğinin dikkate alınmadığını kaydeden Balduk, “Teşvikle iş bitmiyor, bölgedeki sanayi kültürünün oluşup oluşmadığı, finansman sağlayanların bakışı, pazara yakınlığı önemli, bunların hiçbiri düşünülmedi.” dedi. Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İsmail Demirkol, kentlerinin teşvikten istifade edemediğini kaydetti. Bölgelerinde tek bir organize sanayi bölgesinin bulunduğunu ifade eden Demirkol, yeni yatırımların gelmesi durumunda bile onlara tahsis edecek arazilerinin olmadığını kaydetti. Teşvikin kademeli olarak yapılmasını öneren Demirkol, “Düzce'ye yüzde 20 teşvik verildi ise Osmaniye'ye yüzde 40, Urfa'ya yüzde 60 verilmeli ki insanlar gelsin. Düzce dururken kimse Şanlıurfa'ya yatırım yapmaz.” diye konuştu. Ardahan, teşvik kapsamında olup da hiç yatırım yapılmayan illerin başında geliyor. İllerinde tek bir çivi bile çakılmadığını vurgulayan Ardahan Ticaret Odası Başkanı Latif Tosunoğlu, “Bizi teşvik listesinden çıkarsınlar. ‘Teşvik kapsamındasınız’ deyip kimse bizimle dalga geçmesin.” sözleriyle tepkisini dile getirdi. Tosunoğlu, bölgesel teşvik istediğini belirterek, özellikle hayvancılık, arıcılık ve kış turizmi konusunda yatırım yapılabileceğini kaydetti.
Bütün illere teşvik verilsin
Düzce'nin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Büyük, TOBB Başkanı'nın ‘kanundan istifade eden 6 il var' tespitinde haklı olduğunu belirtti. Büyük, teşvikten en çok faydalananlardan olduklarını, ancak bundan fazla memnunluk duymadıklarını ifade etti. “Teşvikten her ilin istifade etmesi lazım.” diyen Büyük, kentlerinin İstanbul, İzmit, Ankara gibi büyük illere yakın olmasının en önemli avantaj olduğunu kaydetti. Yatırımlar için yeni tahsisler yaptıklarını belirten Büyük, “Çok fazla sanayii olan bir il olmak istemiyoruz, orta ölçekte bir sanayimiz olsun, doğal güzelliğimiz korunsun.” isteğini dile getirdi. Düzce'nin daha önce de çeşitli yatırımlar aldığını, Sarsılmaz Silah Firması ile Kelebek Mobilya’nın fabrikalarının bulunduğunu hatırlatan Büyük, son dönemde 80'e yakın yatırım yapıldığı bilgisini verdi. Bunların arasında Desa Deri, Baykan Kombi gibi firmaların yer aldığını vurgulayan Büyük, teşvikler sayesinde 600 milyon dolara yakın yatırım ve bu yatırımla 12 bin kişiye iş sağlanmasını beklediklerini bildirdi.
Bu arada dünkü gazetede TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun Erez Sanayi Bölgesi'ne ilişkin aktardığı anekdotta Dünya Bankası eski Başkanı James Wolfensohn yerine sehven ABD eski Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz'in ismi yer almıştır.
ZAMAN