Guardian gazetesinin dış politika yazarı Simon Tisdall, yerel seçimlere ilişkin analizinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın sonuçlara nasıl bir tepki vereceğini irdeliyor. Yazar, Erdoğan'ın sonuçlara tepkisinin 'muhalefet üzerinde daha fazla baskı oluşturmak olabileceği' yorumunu yapıyor.

'Erdoğan'ın, yerel seçimleri kendi kişisel liderliği için bir referanduma dönüştürdüğü' ifade edilen analiz şöyle:

"Şimdi asıl soru, Erdoğan nasıl tepki verecek? Türkiye siyasetine 2003'ten bu yana hükmeden Erdoğan kaybetmeyi sevmez. Hiçbir eleştiriye tahammül etmez. Katılımın oranının yüzde 84,5 olduğu seçimlerde AKP'den sapan oylar, daha önce görülmemiş bir sitem anlamına geliyor.

"AKP'nin kampanyasını Erdoğan tek başına yürüttü. Cumhurbaşkanı olarak konumunu istismar edip, iki ayda neredeyse her gün miting düzenledi. AKP'nin başarısının 'ulusal beka meselesi' olduğunu söyledi ve muhaliflerinin teröristlerle ortaklık ettiğini öne sürdü.

"Geçen ayki Christchurch Camii'ndeki cinayetlerin videosunu mitinglerde göstermesi ve saldırıların batılıların Müslümanlara, özellikle Türklere karşı organize bir kampanyanın parçası olduğunu söylemesi büyük eleştiri aldı.

"Seçim sonuçları, Türkiye için 2016'daki darbe girişiminden sonraki en büyük siyasi şok. Darbe girişiminden sonra Erdoğan'ın ilk tepkisi kitlesel gözaltı talimatları vermek ve ülke dışındaki komplocuları suçlamak oldu. Erdoğan darbe girişimini, iktidarını güçlendirme amacıyla, ülke genelinde ayırım yapmadan tüm muhalifleri tasfiye etmek için bir bahane olarak kullandı.

"Benzer bir karşılık yine beklenebilir, ama muhtemelen aynı çapta değil. Erdoğan, geçmişte olduğu gibi, kolay etkisi altına giren yargının yardımıyla muhalifleri diskalifiye etmek için haklarında yasal itiraz süreci başlatacak.

'Selahattin Demirtaş örneği'

"Erdoğan özellikle HDP'nin kazanımlar elde ettiği Güneydoğu'daki Kürt bölgelerindeki kutlamaları bastırmakta kararlı davranacak.

"Erdoğan HDP'yi yasadışı PKK ile ortaklık yapmakla suçluyor, HDP ise bu suçlamaları kesinlikle reddediyor. Seçimden önce bazı HDP aktivistlerinin de terör bağlantılı suçlar nedeniyle gözaltına alındıkları haberleri geldi.

"HDP'nin en karizmatik lideri Selahattin Demirtaş'ın kaderi bunun örneği. Demirtaş 2014 seçimlerinde Erdoğan'a kök söktürdü ve bu yüzden tehdit olarak görüldü. Demirtaş, 'terör propagandası yapma' suçu nedeniyle 2016'dan bu yana cezaevinde.

"Geçen yıl kendisine geniş yetkiler tanıyan referandumdan sonra Erdoğan'ın, hükümet, ordu, mahkemeler dâhil Türk kurumları üzerindeki hâkimiyeti olağanüstü. Gazetecilerin araştırma ve inceleme yapabilme yetilerini yok edildi.

"Tüm bunlar ana muhalefet partisi CHP'nin başarısını daha çarpıcı kılıyor. CHP'nin zaferleri tüm muhalif partileri için teşvik edici olacak ve Türkiye'de, geçen yıl neredeyse öldüğü düşünülen demokrasinin yenilenmesi umutlarını ölü toprağından çıkarabilir.

"Bu, Erdoğan için sonun başlangıcı mı? Bunu söylemek için çok erken. 2023'e kadar herhangi bir ulusal seçim yok. Daha ziyade taşrada olan seçmen tabanı hala güçlü, yüzde 44 oranında.

"Ama hala kapalı bir kutu var: Ekonominin durumu, seçimlerde belirleyici olan bir faktör.

"Artan gıda fiyatları ve evlerin temel ihtiyaçlarındaki darlık, büyük bir Türk sultanı dahi olsa, her siyasetçi için sorun teşkil eden bir durum. Erdoğan'ın felaket nedeni, soğan fiyatları olabilir."