Devlet memuru statüsünde olmadığı halde TMSF bünyesinde yer alan şirketlere atanan bürokratlara ‘dokunulmazlık’ getiriliyor. Memurlar ile kayyımlar, hatalı işlemler ve neden oldukları zararlara rağmen izinsiz yargılanamayacak.
AKP Milletvekilleri tarafından TBMM’ye sunulan, Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Hu¨kmu¨nde Kararnamede Degˆis¸iklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi tartıs¸ma yarattı. Du¨zenleme, devlet memuru olmamasına ragˆmen Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bu¨nyesindeki s¸irketlerin iflas idare memurları, tasfiye memurları ve kayyumlarla TMSF bu¨rokratlarına dokunulmazlık zırhı getiriyor. Teklifin Genel Kurul’da mevcut haliyle yasalas¸ması durumunda, TMSF bu¨nyesinde yer alan ve satıs¸ iddialarının merkezinde yer alan s¸irketlere atanan bu¨rokratlar, izin alınmadan yargılanamayacak ve ortaya c¸ıkan zararı da kamu u¨stlenecek.
Du¨zenleme hakkında konus¸an teklif sahibi AKP Denizli Milletvekili Nilgu¨n Ok, el konularak fon bu¨nyesine sonradan katılan s¸irketlerin c¸alıs¸anlarının koruma altına alındıgˆını ifade etti. Bank Asya, bu bankaya bagˆlı alt kurulus¸lar ile “faizsiz ev verme” iddiasında olan ve fon bu¨nyesine katılan s¸irketlere dikkati c¸eken AKP’li Ok, “Aslında, fonda go¨rev yapan digˆer memurların hepsi koruma altında. S¸imdi Bank Asya var, sonra bankacılıkla ilgili evim s¸irketleri... Evim s¸irketlerinde gidip kayyumluk go¨revi yapacak olan memurlar, iflas idare memurları olarak tanımlanıyor. Biz onları da koruma kapsamına almıs¸ oluyoruz” dedi.
Fon bu¨nyesinde go¨rev yapıp c¸es¸itli zararlara neden olan c¸alıs¸anlara dokunulmazlık getirilmesinin son derece “tehlikeli” oldugˆunu ifade eden muhalefet, du¨zenlemeyekars¸ı c¸ıktı. TBMM Plan ve Bu¨tc¸e Komisyonu’nun CHP’li U¨yesi Abdu¨llatif S¸ener, “Fonda go¨revli birinin kusuru nedeniyle mahkemenin o zararı ilgili kis¸inin o¨demesini talep ettigˆi durumlarda daha o¨nceki maddeye go¨re sorumlular yu¨ku¨mlu¨lu¨k altında kalıyordu. S¸imdi, siz bununla diyorsunuz ki 'Mahkeme kararı da olsa, o sorumlu Fon yo¨netimindeki kis¸iye, bu vermis¸ oldugˆu zarar o¨dettirilemeyebilir' yani kurum kendisi u¨stlenebilir” dedi.
Yargılanmama garantisinin kusurlu uygulamaları beraberinde getirecegˆini ifade eden CHP’li S¸ener, “Bu, oradaki go¨revlilerin 'Ali kıran bas¸ kesen' olmasına yol ac¸ar. Her tu¨rlu¨ yanlıs¸ icraatı, tasarrufu yaparlar, nasıl olsa kendileri sorumlu degˆil, bu¨tu¨n maliyetleri kurumun bu¨nyesine yıkacaklar” diye konus¸tu.
Tasarruf sahiplerinin haklarını korumak ve yolsuzlukların o¨nu¨ne gec¸mek ic¸in faaliyet go¨stermekle go¨revlendirilen TMSF, 713 s¸irkette kayyum olarak go¨revlendirildi. TMSF tarafından yo¨netilen o¨nemli is¸letmeler arasında, Tu¨rkiye’nin en bu¨yu¨k 500 sanayi kurulus¸u arasında yer alan, Bellona, I·stikbal, Form Su¨nger ve Yatak Sanayi, Boyteks Tekstil, HES Hacılar Elektrik Sanayi, Boyc¸elik Metal Sanayi, Naksan Plastik, Aynes Gıda da yer alıyor. Boydak, Bank Asya ve Aydınlı Grup da bulunuyor.
MSF’ye devredilen s¸irketlerin devir tarihinde 42.2 milyar TL olan degˆerlerinin daha sonra 70 milyar TL’ye yu¨kseldigˆi ac¸ıklandı. S¸irketlerin o¨z kaynakları ise 29.91 milyar TL olarak ac¸ıklandı.
MUHALEFETTEN S¸ERH
TBMM Plan ve Bu¨tc¸e Komisyonu’nun muhalif u¨yeleri, kanun teklifine Anayasa’ya aykırı oldugˆu gerekc¸esiyle kars¸ı c¸ıktı. CHP tarafından hazırlanan muhalefet s¸erhinde, “Maddenin degˆis¸tirilmeden o¨nceki halinde, haksız yere o¨denmis¸ olan paraların ilgililerinden ‘talep edilecegˆi’ belirtilmektedir. Bu du¨zenleme ile TMSF kurul u¨ye, go¨revli ve bazı is¸lemler ic¸in go¨revlendirilen iflas idare memurları, tasfiye memurları ve kayyımlara ilave koruma getirilmesini uygun bulmamaktayız” ifadelerine yer verildi.
FON DEĞİL ÇİFTLİK
Bu¨rokratların dokunulmazlık zırhı ile donatılmak istendigˆi fonlardaki usulsu¨z is¸lemler, Sayıs¸tay'ın denetim raporlarında da yer aldı. Sayıs¸tay’ın TMSF hakkında hazırladıgˆı du¨zenlilik denetim raporunda, yaptırımsız kalan bu is¸lemlerden bazıları s¸o¨yle anlatıldı:
TMSF, 2016 yılında Ticari ve I·ktisadi Bu¨tu¨nlu¨k ihalesinden (TI·B) elde ettigˆi gelirle, Fon’a borc¸lu grup bu¨nyesinde bulunan ancak so¨z konusu TI·B kapsamında bulunmayan, aynı zamanda Fon’un yo¨netim ve denetiminde de yer almayan Enerji San. ve Tic. A.S¸.’nin 1 milyon 283 TL tutarındaki kamu borcu taksitini o¨dedi. Sayıs¸tay bu tespite 2016, 2019 yılları arasındaki raporlarında yer vermesine ragˆmen TMSF tarafından herhangi bir du¨zeltici is¸lem yapılmadı.
TMSF, Fon’un yo¨netim ve denetiminde bulunmayan borc¸lu grup s¸irketlerinin yapılandırılmıs¸ kamu borc¸ları ile bir bankaya olan borcu ic¸in Fon hesaplarında bekleyen tutarlardan toplam 196,6 milyon TL ve 8,3 milyon sterlin aktardı. Bu hatalı uygulama ic¸in de du¨zeltici bir is¸leme imza atılmadı.
TMSF’ye devredilen bir bankanın hakim ortagˆı olan grubun borcu, 116,3 milyon dolar eksik hesapladı. Bu is¸lem ic¸in herhangi bir yaptırımda bulunulmadı.
TMSF personeli ile bakmakla yu¨ku¨mlu¨ oldukları kis¸ilerin tedavi ve ilac¸ giderlerinin kars¸ılanması amacıyla Fon bu¨tc¸esinden SGK’ye sosyal gu¨venlik ve sagˆlık primi o¨denmesine ragˆmen, bunların tedavi ve ilac¸ giderleri ic¸in Fon bu¨tc¸esinden, 2012-2020 do¨neminde toplam 14,6 milyon TL o¨deme yapıldı.