Soma faciasının ardından madenciler ile taşeron işçiler için hazırlanan ancak içine çok sayıda madde eklenen torba kanun tasarısı yasalaştı. Görüşmelerine 4 Haziran’da başlanan yasa, AKP’nin verdiği önergelerle 149 maddeyi buldu. 35 bin öğretmen kadrosu açılması, vergi affı ve madencilere yeni haklar getirilmesi gibi maddelerine muhalefetin de destek verdiği yasaya, internet özgürlüğünü kısıtlayan, memurun iş güvencesine son veren ve Risale-i Nurları devletleştiren düzenlemelerin eklenmesi büyük tepki çekti. Muhalefet, Albayraklar’a Seka kıyağı gibi hükümete yakın kişi ve gruplara yeni rantlar sağlandığı görüşünde. En son Ataşehir’deki Finans Merkezi arazisinin AKP’li Ümraniye Belediyesi’ne kaydırılması, ‘rant’ iddialarını güçlendirdi. TİB başkanının talimatıyla internete erişimin engelleneceği hallerin genişletilmesi ve internette hangi sayfaların ziyaret edildiği, kimlerle mesajlaşıldığı gibi bilgilerin yargı kararı olmaksızın TİB’de toplanacak olması tepkiye yol açtı. CHP yasayı, Anayasa Mahkemesi’ne götürüyor.

Güneydoğu illerinde yaşanan elektrik kesintilerine ‘taksitlendirme’ ile çözüm getirildi.  Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55’ten 50’ye düşürülecek. Kanunla, yer altı çalışanlarının çalışma usul ve esasları da yeniden belirleniyor. Buna göre, yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak, yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. Dün sabaha karşı yasalaşan torbanın içine, kapatılan belediyelerin borçlarını da yapılandıran maddenin bulunduğu ‘9 sayfayı bulan 10 maddelik mini bir torba’ ilave edildi. CHP yasayı, Anayasa Mahkemesi’ne götüreceğini açıkladı. Zaman Gazetesinde yer alan habere göre, İşte torba tasarının getirdiği bazı düzenlemeler:

ALBAYRAKLAR’A ÖZELLEŞTİRME KIYAĞI: Torba yasada özelleştirmelerle ilgili önemli bir düzenlemeye gidildi. Madde, yayımı tarihi itibarıyla devir teslim işlemlerinin tamamlanmasının üzerinden 5 yıl geçmiş olan özelleştirmeler hakkında verilmiş yargı kararları ile ilgili sözleşmelerinde belirtilen haller dışında bu kuruluşların geri alınmasını engelliyor. Böylece, defalarca mahkeme kararı olmasına rağmen 1 milyon 100 bin dolara özelleştirilen SEKA İşletmesi hükümete yakın Yeni Şafak Gazetesi’nin sahibi Albayraklar’da kalacak. Düzenleme, SEKA’nın dışında Seydişehir Eti Alüminyum, Tüpraş (yüzde 14,76), Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı’na ilişkin özelleştirmeleri de kapsıyor.

TÜRGEV DÜZENLEMESİ: Yasa ile belediyelere elindeki arsaları istedikleri kişiye veya kuruma devretme yetkisi veriliyor. 5393 sayılı Belediyeler Kanunu’nun 15. maddesinin beşinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ‘arsa’ ibaresi ‘taşınmaz’ olarak değiştiriliyor. Maddenin gerekçesinde de içişleri bakanının onayıyla, ücretsiz veya düşük bedelle, amacı dışında kullanılmamak kaydıyla taşınmazların tahsis edilebileceği belirtiliyor. Muhalefet partileri bu maddeyi ‘TÜRGEV düzenlemesi’ olarak görüyor. Düzenlemeyle, belediyelerin elindeki mallar, binalar, tabiat ve kültür varlıkları, doğrudan doğruya herhangi bir vakfa, derneğe, örneğin TÜRGEV’e hem de bedelsiz olarak verilebilecek.

RÜŞVET PARASI SIFIRLANACAK: Yasa ile ‘gerçek dışı kasa alacak’ kayıtlarının düzeltilmesi sağlanıyor. Buna göre şirketler parayı nerede harcadığını belirtmeden, yasal olarak mevcut şartlarda yüzde 15 vergi ödemesi gerekirken, yüzde 3 oranında vergi ödemesiyle kayıtlarını yasal hale getirecek.

MAHKEME KARARI OLSA BİLE MEMURLAR İŞİNE DÖNEMEYECEK: Hükümet, daire başkanı ve üstü yöneticiler ile emniyet teşkilatındaki yönetici ve polis memurlarını görevden alabilecek. Mahkeme, ‘göreve iade’ kararı verse bile karar 2 yıl boyunca uygulanmayacak. 2 yıl sonra uygulanırken de eski görevine değil, başka bir göreve verilecekler. Göreve iade ile ilgili mahkeme kararlarını yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında da ceza soruşturması ve kovuşturması yapılamayacak. Yani göreve iade ile ilgili mahkeme kararını uygulamamak suç oluşturmayacak.

RİSALELER DEVLET TEKELİNE ALINDI: Çıkarılan yasa ile bütün eleştirilere rağmen Risale-i Nur eserlerinin basımı devlet tekeline alındı. Risale-i Nur gibi eserlerin, basım izni tamamen Bakanlar Kurulu’na verildi. Bakanlar Kurulu, istediği kuruma basım için yetki verebilecek. Risalelerin yasal vârislerine ‘münasip bir bedel’ ödenecek.

BELEDİYELER YURT YAPACAK: Yasa ile belediyelere ‘orta ve yükseköğrenim öğrenci yurdu yapma’ yetkisi de verildi. Böylece ‘imar, su ve kanalizasyon, ulaşım, çevre sağlığı, temizlik, zabıta, itfaiye, şehir içi trafik, defin ve mezarlıklar, yeşil alanlar’ gibi hizmetleri yapan belediyelerin görevleri arasında ‘orta ve yükseköğrenim öğrenci yurtları’ yapmak da olacak.

BAROLAR BİRLİĞİ’NİN YÖNETMELİĞİNE MÜDAHALE: Hükümet, Barolar Birliği’nin çıkaracağı yönetmeliklere müdahale edebilecek. Barolar Birliği’nin çıkaracağı yönetmelikler Resmî Gazete’de yayımlanmadan yürürlüğe giremeyecek. Mevcut kanunda böyle bir zorunluluk bulunmazken, Barolar Birliği’nin çıkaracağı yönetmeliği Adalet Bakanlığı iki ay bekletirse yönetmelik otomatik olarak kesinleşiyordu.

ÜNİVERSİTELER BORÇ İÇİN ARAZİ SATABİLECEK: Üniversiteler öz gelirlerini, tıp fakülteleri döner sermaye birimine aktararak ilaç, tıbbi malzeme ve tıbbi cihaz borçlarının ödenmesinde kullanabilecek. Mevcut mevzuat, üniversite gelirlerinin tıp fakülteleri döner sermayesine aktarılmasına izin vermiyor. Kabul edilen yasa ile İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerdeki üniversiteler, hastanelerinin yüz milyonlarca liralık borçlarını ödemek için şehrin en kıymetli yerlerindeki arazilerini satabilecek.

MAHKEMELER, SINAV DAVALARINI HIZLI KARARA BAĞLAYACAK: Milli Eğitim Bakanlığı ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan merkezi sınavlar hakkında açılan davalarda süreler sınırlanacak. Sınavlarla ilgili dava açma süresi sadece 10 gün olacak. İlk inceleme 7 gün içinde yapılacak ve savunmaya 3 gün süre verilecek. Bu davalar, dosyanın tamamlanmasının ardından en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Karara itiraz edilmesi halinde de temyiz istemi en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin olarak verilecek kararlara itiraz edilemeyecek.

MERA VE KIŞLAKLAR KENTSEL DÖNÜŞÜME AÇILDI:Kentsel dönüşüm ve değişim projesi kapsamında kalan mera, yaylak ve kışlak gibi yerleri kamu yatırımları için gerekli bulunan yerlerden sayılarak tahsis edilecek. Böylece, Bakanlar Kurulu’nca kentsel dönüşüm ilan edilen mera ve kışlak gibi yerler, kentsel dönüşüm gibi projelere feda edilebilecek.

KAMULAŞTIRMADAN METRO YAPILABİLECEK: Maliklerinin, mülkiyet hakkının kullanılmasının engellenmemesi, can ve mal güvenliği bakımından risk oluşturmaması kaydıyla, kamulaştırma veya kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisi işlemi yapılmaksızın kamu yararı kararına dayalı olarak taşınmazların üzerinde veya altında teleferik ve benzeri ulaşım hatları ile her türlü köprü, metro ve benzeri raylı taşıma sistemleri yapılabilecek.

VERGİ AFFI GELDİ: Bazı kamu alacaklarında faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı Yİ-ÜFE oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Ancak vergi cezalarının silinmesi söz konusu olmayacak; vergi asıllarının tamamı, cezaların tamamı yeniden yapılandırma kapsamında tahsil edilecek.

ARAÇ MUAYENE CEZALARINDA İNDİRİM: Araç muayenelerini zamanında yaptırmamış olanlara, bu yılın sonuna kadar muayenelerini yaptırmaları şartıyla her ay için alınan yüzde 5 fazla yerine Yİ-ÜFE oranları; kanunun yayımı tarihinden sonra da aylık yüzde 1 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödemeleri imkânı getirildi. Düzenlemeyle 5 milyonun üzerinde muayenesi olmayan aracın muayene olması hedefleniyor.

EV HİZMETİNDE ÇALIŞANLARA SİGORTA:Ev hizmetlerinde aynı kişi yanında ay içinde 10 günden az çalışanlar adına günlük kazanç alt sınırının yüzde 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi çalıştıranlar tarafından ödenecek. Bu kişiler hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmayacak. Bu kişiler, emeklilik ve genel sağlık sigortası primlerini istemeleri halinde kendileri yatıracak. Süresi içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşecek.

BAŞBAKANA 402 YENİ DANIŞMAN: Başbakana 2’si genel müdür, 20’si daire başkanı olmak üzere toplam 402 danışman kadrosu daha verilecek. 2011 yılında ekonomiden tarıma, ulaştırmadan çevreye kadar çeşitli konularda başbakana danışmanlık yapması için kurulan Başbakanlık Sektörel İzleme ve Değerlendirme birimine 402 yeni danışman kadrosu açılacak. Öğretmen atamaları için Milli Eğitim Bakanlığı’na 35 bin yeni kadro verildi. Ancak okulların 15 Eylül’de açılacağı dikkate alındığında yeni öğretmenler eğitim öğretim yılının ilk gününe yetişmedi.

TİB’İN İNTERNETE SANSÜR YETKİSİ GENİŞLEDİ

Telekomünikasyon İletişim Başkanı, mahkeme kararı olmadan ‘milli güvenlik, kamu düzeninin korunması ve suç işlenmesinin önlenmesi’ gerekçesiyle internet sitelerine erişimi engelleyebilecek. Ayrıca internet trafik bilgisi, bir hakim veya savcı kararı olmadan TİB Başkanlığı tarafından alınabilecek. Ataşehir’deki finans merkezinin bulunduğu alan, Ümraniye Belediyesi’ne bağlandı. İşkolu barajı yüzde 1’e sabitlenecek. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, kurulu bulunduğu işkolunda en az yüzde 1 üye şartı, Ekonomik ve Sosyal Konsey’e üye konfederasyonlara üye olmayan sendikalar için yüzde 3 olarak uygulanacak. Tüp bebek uygulanmasında verilecek destek için aranan, “son 3 yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alamama” ve “en az 5 yıldır genel sağlık sigortalısı olma” şartlarından muaf olunacak.

TAŞERON SİSTEMİ DARALTILMADI, GENİŞLEDİ

Yasada, taşeronluk sistemini yaygınlaştıracak düzenlemeler de yer aldı. İş Kanunu’ndaki ‘asıl işin tamamının alt işverene verilemeyeceği’ hükmü kaldırıldı. Böylece işverenin asıl işi bölerek taşerona vermesinin önü açıldı. İşçiye sağlanan haklar kısıtlanırken, onlara kadro değil emsal işçi ücreti verilmesi öngörüldü. Kamuda taşeron işçi çalıştırılması devamlı hale getirilirken, en önemli değişiklik taşeron işçinin devlet aleyhine açtığı davanın önüne geçilmesi oldu. 6 bin davanın tamamı işçiler lehine sonuçlanmış ve devlet toplam 2 milyar TL tazminat ödemeye mahkûm edilmişti. Yeni yasa ‘tazminatların önünü kesecek’ bir düzenleme getirdi.

MADEN İŞÇİLERİNE YENİ HAKLAR VERİLDİ

 Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmayacak. Artık yeraltı işlerinde bir gün dahi çalışanlar kıdem tazminatından yararlanabilecek. Zorunlu ve olağanüstü çalışılması gereken durumlar dışında, yeraltı maden işlerinde çalışanlara fazla çalışma yaptırılamayacak. Yeraltı maden işlerinde çalışanlar için yeraltındaki çalışma süresi haftada en çok 36 saat olacak, günlük çalışma süresi 6 saati geçemeyecek. Yeraltı maden işlerinde çalışan işçilerin emeklilik yaşı 55’ten 50’ye düşürülecek. Soma’daki maden kazasında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisi olmak üzere, toplam bir kişiye istihdam sağlanacak.

TEPKİLER
Memura operasyonu AYM’ye götüreceğiz

CHP Grup Başkan Vekili Engin Altay: “Bizim en hassas olduğumuz konu, yargı kararlarının iki yıl boyunca uygulanmamak suretiyle devlet içinde vahşi bir operasyona fırsat verilmesi ve hukuk devletinin ayaklar altına alınmasını öngören madde. Bunu bizim kabul etmemiz mümkün değil. Belediyelerinin gayrimenkul hibe edebilmeleri, özelleştirmede yargı kararlarının yok sayılması gibi başka itiraz ettiğimiz maddeler de var. Bu bir rant torbasıdır. Çok sayıda maddesini Anayasa Mahkemesi’ne götüreceğiz ama ilk önce acil olarak, kamu görevlileriyle ilgili yargı kararlarına iki yıl uyulmamasını sağlayacak maddesini Anayasa Mahkemesi’ne götüreceğiz.”

Bunlar cunta rejimi uygulamalarıdır

CHP İzmir Milletvekili Erdal Aksünger: “Cunta rejimlerindeki uygulamaları kanunlaştırdılar. TİB Başkanı’na her şeyin üzerinde yetki verdiler. Dokunulmazlık vardı zaten. ‘Ben yaptım oldu’ zihniyeti... Burada bir cunta eğilimi var. 12 Eylül’de bile bu kadar keyfi uygulama yapacak cesareti yoktu Evren’in. Bu düzenleme önümüzdeki günlerde ciddi sıkıntılara neden olacak. İktidarı ilgilendiren konular olduğunda dört saatte bunun halledilmesi istenecek. Üstelik bunlar bir tane adamın iki dudağına bakıyor.”

İnternet yasası AYM’den döner   

CHP İzmir Milletvekili Rıza Türmen: “Torba kanun ile internet yasasında yapılan değişikliği Anayasa Mahkemesi’ne götüreceğiz. AİHM’den bu mutlaka döner. O kadar açık bir özgürlük ihlali var ki burada. Anayasa Mahkemesi’nden de döner bu. Mevcut kanunda, eğer çocukların cinsel istismarı söz konusu ise ve fuhuş suçu söz konusu ise o zaman TİB resen erişimi engelleyebilirdi. Şimdi bunlar yanında milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi gibi durumlarda da TİB Başkanlığı erişimi engelleme hakkına sahip olacak. Kamu düzeni nedir, ne değildir, buna kim karar verecek! TİB Başkanlığı karar verecek. TİB Başkanlığı kime bağlı, Başbakanlık’a bağlı. Tamamen keyfi bir şekilde erişimi engelleyebilecek. Erişimin engellenmesi tamamen keyfi biçimde bundan sonra gerçekleştirilecektir.”

Anayasa ve hukuka aykırı çok madde var

MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık: “Torba yasada devlet memurlarının yargı kararlarıyla görevlerine iadesini engelleyen madde gibi, hukuka ve Anayasa’ya aykırı çok sayıda düzenleme  var. Yasa ile kaçak inşaatlara, özellikle İstanbul’da iktidar partisine yakın ve yandaş müteahhitlerin devlet malının üzerine koyduğu kaçak inşaatlara af getiriliyor. Maalesef, belediyeler TÜRGEV isimli bir vakfa daha önce arsa bağışlarken, şimdi bu yetmiyormuş gibi taşınmaz bağışlayarak yeni usulsüzlüklerin önünü açan düzenleme getiriliyor. Özelleştirme nedeniyle milletin malının yendiğine yargı kararıyla karar verilmiş olan uygulamaların üzerinden beş yıl geçmiş olanların, sil baştan tekrar vatandaşın hakkının yandaşlara verilmesini öngörüyor. Meraların yağmalanmasını öngören düzenlemeler içeriyor.”

Helal, harama karıştı

MHP Antalya Milletvekili Mehmet Günal: “Torba tasarıyı ben helale haram karıştırma olarak tanımlıyorum. Millete, bala katılan zehrin yutturulmasına seyirci kalmayız. Türkiye artık, otoriter, tek adam uygulamasına döndü. Keyfilik öne çıkınca ne ekonominin, ne hukukun ilkeleri kalır. Helali haramdan, balı zehirden ayırmıyorlar. Toplum yapılan yanlışı açıkça görecek. Bugün torba tasarı ile değişiklikler yapılır. Ama hukuk içinde bu yanlışların hesabı sorulur.”

İşlerine gelen her şeyi torbaya koydular

CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt: “Torba yasa, torba yasa dediler, torba yasayı hakikaten tam torbaya ve çorbaya çevirdiler. Aslında, öğretmenlerin, Soma’nın ve vergi affı diye getirdikleri bu yasanın içine işlerine gelen her şeyi soktular.”

İçtüzük kaale alınmadı

HDP Hakkâri Milletvekili Adil Zozani: “99 gündür biz bu torba yasayı konuştuk. Dibinden ne çıkacak, en son ne dökülecek onu bekledik. Torbanın içine son gün ‘mini torba’ bile konuldu. Kanun yapma geleneği de altüst edildi, Meclis İçtüzüğü hiçbir şekilde kaale alınmadı. Buna hayırlı olsun demek mümkün değil.”Zaman