Selma Kasap - ABD'de yürüttüğü kablosuz iletişim hatları ve uydu haberleşmesi araştırmaları dolayısıyla mühendislik bilimleri dalında bu yıl TÜBİTAK özel ödülünü alan Prof. Dr. Fuat Akyıldız, son araştırmasında bu çalışmalarını daha da ileriye götürerek insan vücuduna yerleştirilen nano aygıtların haberleşmesini sağlayacak proje ile hastalıkların daha oluşmadan teşhisine imkan verecek teknolojilerin alt yapısını hazırlıyor. ABD'nin TÜBİTAK dengi kuruluşu NSF'ten bu çalışmaları için 3 milyon dolarlık destek alan Türk araştırmacı, projesinin 30 yıl sonra deneme çalışmalarının başlayacağını öngörüyor. Araştırmacı, projenin meyvelerinin alınması ile gelecekte insan ömrünün 250 yıla kadar çıkarılmasının yolunun açılacağını belirtiyor. Bu yılın mühendislik bilimlerinde TÜBİTAK özel ödülünün sahibi olan ABD Atlanta'daki Georgia Teknoloji Enstitüsü Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Telekomünikasyon Grubu Başkanı, Geniş Bant ve Kablosuz Bilgisayar Ağı Laboratuvarı Direktörü Prof. Dr. Fuat Akyıldız, ödüle, kablosuz haberleşme alanında gelecek nesil (3G, 4G, NG) kablosuz haberleşme ağları, kablosuz algılayıcı ağlar ve uydu haberleşmesi konularındaki uluslararası nitelikteki başarıları dolayısıyla layık görüldü. Prof. Akyıldız, gelecek-nesil kablosuz ağlarda hareketlilik ve kaynak yönetimi alanlarına çok önemli katkılarda bulundu. 3G ve 4G kablosuz sistemlerin tasarımı için gerekli olan çok sayıda tekniklerini ilk geliştiren bilim insanları arasında gösteriliyor ve 1999'da Proceedings of IEEE isimli dergide yayımlanan ''Mobility Management in Next-Generation Wireless Systems'' başlıklı makalesi, bu alanda en fazla atıf alan ve çok sayıda üniversitede ilgili derslerde okutulan ders materyali olma özelliği taşıyor. Prof. Akyıldız, ayrıca bu alandaki katkıları nedeniyle kablosuz haberleşme ağlarında hareketlilik ve kaynak yönetimi alanına yaptığı öncü katkıları atfı ile dünyaca ünlü 2003 ACM SIGMOBILE ödülünün de sahibi. -NASA'NIN UYDU AĞLARINDA TÜRK İMZASI- Akyıldız, AA muhabirine çalışmalarına ilişkin bilgi verirken, 4G ve NG kablosuz ağlar fikirlerini, 1999-2000 yıllarında öne süren ilk araştırmacılar arasında olduğunu ifade etti. 4G ve NG kablosuz sistemler için ilk uyarlanabilir haberleşme protokol paketini geliştirdiğini anlatan Akyıldız, konuya ilişkin öngörülerinin bugün tasarlanan 4G sistemleri için şekillendirici katkılar sunduğunu söyledi. Algılayıcı ağlar üzerine yazdığı makalesinin 9 senede 13 bin 500'den fazla atıf aldığını ve bu ağlarda bulunan uzay-zamansal ilintisini ağ ömrünü uzatmak üzere kullanan ve güvenilir veri iletimini sağlayan ilk haberleşme tekniğini geliştirdiğini bildiren Akyıldız, ayrıca algılayıcı ağları, çoklu ortam algılayıcı ağları, sualtı akustik algılayıcı ağlar, yeraltı algılayıcı ağlar gibi pek çok gelecek nesil algılayıcı ağ yapısını ve bunların ilk haberleşme tekniklerini başlatan bilim insanları arasında bulunduğunu kaydetti. Prof. Akyıldız, yönettiği ilerici araştırma faaliyetlerinin de uydu ve derin uzay haberleşme ağları için ilk haberleşme tekniğini ortaya koyduğunu belirterek, 1995-2005 yılları arasında, NASA ile işbirliği içinde, uydu ağlarının gerçeklenmesi için gerekli çeşitli yönlendirme tekniklerini ilk olarak geliştirdiğini ifade etti. -İNSAN VÜCUDUNA EK HÜCRE YAPACAK, BUNLAR BİRBİRİYLE HABERLEŞECEK- Üç kıtada araştırmalar yapan ve pek çok merkezde de başkan olarak görev alan Akyıldız, son araştırma konusunun ise saç telinden daha ince özellikteki nano cihazların birbirleriyle nasıl iletişim kurabilecekleri üzerine olduğunu bildirdi. Nanoteknolojinin son yıllarda büyük aşama kaydettiğini vurgulayan Akyıldız, dünyadaki çoğu nanoteknoloji araştırmacılarının genellikle nano materyaller ve nano-aletleri geliştirmeye çalışırken, kendi araştırmasının bunlardan çok ileri bir vizyonla bu aletler tam teşekküllü olarak piyasaya çıktığında birbirleriyle nasıl haberleşebilecekleri üzerine olduğunu kaydetti. Mevcut iletişim tekniklerinin bu nano-ağlar için kullanılmasının imkansız olduğuna işaret eden Akyıldız, bu araştırmaya Amerika ve Avrupa Birliğinin büyük miktarlarda maddi yatırımlar yaptığını söyledi. Nano-ağlar üzerine yapılan bu çalışmaların en ilginç olanının, ''insan ömrünün 250 yıla kadar çıkartılabileceği'' vizyonu olduğunu dile getiren Akyıldız, çalışmasına ilişkin şu bilgileri verdi: ''Bu nano aletler, insan vücuduna enjekte edilecek, akyuvarlar, alyuvarlar gibi yeni kan hücreleri olarak vücutta milyarlarca ek hücre olarak dolaşacak. Bunlar herhangi bir tümörde, hastalıkta, virüslere karşı kullanılacak. Bunların haberleşmesi, beraberce çalışmaları ilginç araştırma problemlerini kapsıyor. Moleküler iletişim adı altında gerçekleşen bu çalışma şu an bütün dünyaya yayılıyor.'' Çalışmasıyla insan vücudu içerisinde kablosuz iletişimin sağlanmasını hedeflediklerini belirten Akyıldız, moleküllerin bilgi paketleri ve biyolojik ortamın yayılım kanalı olarak kullanılmasına dayalı bu sistemin, sağlık alanında yürütülen diğer projelerle birleştiğinde kanserin yayılmasının takip edilmesi gibi amaçlarla kullanılacağını söyledi. Yürüttükleri bir başka projede de uygulama alanlarından birinin ileri seviye hasta takibi olduğunu dile getiren Akyıldız, hastaların vücut ısısı, kan basıncı gibi değerlerinin doktorlar tarafından uzaktan takip edilebileceğini dile getirdi. Çalışmalarının gerçekleşmesinin 25-30 yıl sürebileceğini belirten Akyıldız, ''Çünkü daha her şey yeni başlıyor. Ancak bugün anlattığım konular kesinlikle gerçekleşecek'' dedi. Akyıldız, araştırmaları için iki ay önce ABD'nin TÜBİTAK dengi kuruluşu NSF'den 3 milyon dolarlık destek aldı. -AMERİKA'DAN AFRİKA'YA ARAŞTIRMA YAPIYOR- Akyıldız, Amerika'da 26 yıldır çalıştığı Georgia Teknoloji Enstitüsünün yanı sıra, 2009'da Güney Afrika, University of Pretoria'da fahri profesör olarak Advanced Sensor Networks Laboratuvarı'nı kurdu ve halen başkanlığını yürütüyor. Laboratuvar Güney Afrika'nın en prestijli MERAKA araştırma merkezi ve University of Pretoria arasında köprü vazifesi görüyor. Burada genellikle yeraltı algılayıcı sistemleri hakkında ileriye dönük yeni çalışmalar yapılıyor. Bu yeni sistemlerin maden kazalarına, hudut, petrol-su borularının devamlı gözlemlenmesine yardımcı olacağı belirtiliyor. Prof. Dr. Akyıldız, Amerika ve Afrika'daki çalışmalarına ek olarak, Avrupa'da da araştırma faaliyetlerine hız verdi. 2007'de Universitat Politecnica de Catalunya, Barcelona, üniversitesinde ''NanoNetworking'' araştırma merkezini kurdu ve hem fahri profesör hem de merkezin başkanı olarak görevini sürdürüyor. (SME-İC)06.09.2011 12:52:36