Türkiye elektrik sistemi, Ankara’da Milli Yük Tevzi Merkezi’nden yönetiliyor. Nisan 2012’de merkezi tanıtan Enerji Bakanı Taner Yıldız, sistemdeki bir arızanın anında görüldüğünü ve müdahale edildiğini söylemişti. Ancak Türkiye’yi yaklaşık 15 saat karanlıkta bırakan 31 Mart elektrik krizinde merkezde yaşananlar henüz bilinmiyor. Merkezin kayıtları, şüphelerin ortadan kalkması için kamuoyuna açıklanmalı.

SİSTEMİN DÜZELMESİ 15 SAATİ BULUYOR

Türkiye 31 Mart 2015’te karanlık bir gün yaşadı. Ege’deki bir santral kaynaklı patlak veren kriz, Türkiye’nin bütün elektrik sistemini çökertti. Enerji Yönetimi aradan geçen 48 saatlik sürede arızanın nedenini açıklamazken dün Enerji Bakanı Taner Yıldız, kesintiyle ilgili “Batıdaki santrallerin çöküşü neden oldu ama sebebini bilmiyoruz.” açıklaması yaptı. Oysa Bakan Yıldız, Nisan 2012’de Türkiye elektrik sisteminin kalbi olan (bir anlamda kara kutu) TEİAŞ Gölbaşı Milli Yük Tevzi Merkezi’ni basına tanıttı. Yıldız, burada aynen şu ifadeleri kullanmıştı: “Bunlar (panoyu göstererek) Türkiye iletim otobanları. İletim hatlarını gösteriyor. Bunlar, hat ve indirme merkezleri ve şehirlere enerji nereden verildiğini gösteriyor (santraller dahil). Buradan bütün Türkiye’nin indirici merkezlerini görebiliyoruz ve sistem buradan kontrol ediliyor. Eğer bir dengesizlik varsa yine komutlar buradan veriliyor.” İlginç olan bir durum ki Türkiye’nin elektrik sistemi 3 yıl sonra çöküyor ve sistemin düzeltilmesi 15 saati buluyor. Karanlık dönemin aydınlığa kavuşması ve şüphelerin ortadan kalkması için mutlaka Milli Yük Tevzi Merkezi’nin kayıtlarının kamuoyuna açıklanması gerekiyor.

SİSTEMİN MİNYATÜRÜ TEİAŞ'TA VAR

Ankara’nın Gölbaşı ilçesindeki TEİAŞ Milli Yük Tevzi Merkezi, Türkiye elektrik sisteminin beyni konumunda bulunuyor. Merkez üzerinden, elektrik üretim ve tüketimi anlık izleniyor. Elektrik iletim hatları da aynı şekilde Merkez’in takibinde. Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ)’ye bağlı Yük Tevzi Merkezi, 24 saat süresince saniye saniye elektrik sistemini kontrol ediyor. (İletim, bağlantılar ve santraller dahil) Ani tüketim artışı-azalışı, iletim hatlarında yaşanan sorunlar, saniyeler içerisinde görülüp müdahale söz konusu. Bir diğer ifadeyle, Türkiye elektrik üretim-tüketim dengesinin sağlanması Yük Tevzi’nin işi. Sistemin minyatürü de TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nde bulunuyor.

ARIZAYA ANLIK MÜDAHALE OLMALIYDI

Türkiye’nin karanlıkta kaldığı 31 Aralık’ta ilginç gelişmeler de yaşanmadı değil. Yaklaşık 15 saat süren karanlık süreçte neler oldu, muamma. Süreçle ilgili cevap bekleyen sorular var. TEİAŞ (Genel Müdürlük dahil) niçin arıza görüldüğü an müdahale komutu vermedi? Verdiyse niçin gereği yapılmadı? Arızanın domino etkisiyle bütün Türkiye’ye yayılması niçin engellenmedi ve niçin yedeklemeler devreye sokulmadı? Burada önemli bir ayrıntı da; Bakan Yıldız’ın tabiriyle bütün Türkiye elektrik sisteminin anlık izlendiği merkezde her şey elektronik ortamda kaydediliyor. Krizin yaşandığı saatlerdeki Yük Tevzi Merkezi’nin kayıtları şeffaflık ve şüphelerin ortadan kalkması için kamuoyuna açıklanmalı. İnsanın ‘bu ders olsun’ demesi geliyor içinden ama 1999 depremi kesintileri ders olmadı, 2006 elektrik krizi de ders olmadı. Yine de bu ders olsun diyelim. Ayrıca çok acil Türkiye elektrik sistemi A’dan Z’ye; savaş, sel, deprem gibi olağanüstü durumlara hazır hale getirilmeli. Yoksa millet ve ülke, çok daha karanlıkta kalacak ve kimse de sorumluluk üstlenmeyecektir.

ZAMAN