Avrupa Parlamentosu'nun (AP) yeni Türkiye raporunun taslak metni hazır. 

AP Sosyal Demokrat Grup (S&D) üyesi İspanyol parlamenter Nacho Sanchez Amor tarafından kaleme alınan taslak metinde, Türkiye’de durumun bir yıl önceye kıyasla "daha da kötüleştiği" belirtilerek, Avrupa Birliği'ne (AB) katılım (üyelik) müzakerelerinin askıya alınması istendi. 

AP raporunda iki tarafın "mevcut ilişki çerçevesini ve bu çerçevenin işlerliğini daha gerçekçi biçimde gözden geçirmeleri ve gelecekteki ilişkileri için olası yeni model arayışına başlamaları." tavsiyesinde bulunuldu.

Taslak rapora göre, Türkiye’nin Avrupa değer ve standartlarından giderek ve sürekli uzaklaşması Türkiye-AB ilişkilerinin tarihi düzeyde düşük seyretmesine sebep oluyor. 

Türkiye’nin katılım öncesi reformları gerçekleştirmemesinden ötürü ilişkilerin gidişatını konjonktür belirliyor. Bu sebeple iki tarafın, ilişkilerin çerçevesini yeniden belirlemeleri gerekiyor.

DW Türkçe'nin haberine göre, Raportör Sanchez Amor, "hukukun üstünlüğü ve temel haklar", "ters yönde kurumsal reformlar" ve "çatışmacı dış politika" olmak üzere, Türkiye'de üç ana alanda "kati bir gerileme" yaşandığına vurguda bulundu

Raporda, "AP bu gerilemenin artarak ve aleni biçimde AB karşıtı bir söylemle gerçekleşmesinden kaygı duymaktadır. Bu yüzden tüm üyelik müzakerelerinin devamının vazgeçilmez unsuru olarak Türkiye’yi AB yoluna bağlılıktaki samimiyetini yeniden değerlendirmeye çağırıyoruz." denildi.

Taslak metinde; "AB için Türkiye ile ilişkileri gözden geçirme ve tüm AB kurumları ve üye devletler için orta ve uzun vade hedefli, kapsamlı, müşterek ve uyumlu bir strateji belirleme vakti gelmiştir." ifadelerine yer verildi.

Türkiye ile üyelik müzakerelerinin başlandığı tarihten bu yana ilk defa bir AP raporunda, iki taraf ilişkilerinde üyelik perspektifi yerine, "yeni bir ilişki modeli" vurgusu bu kadar net biçimde dile getiriliyor.

AP kaynakları taslak raporun henüz son halini almadığını, Dışişleri Komisyonu’nda (AFET) görüşülmeye başlanmadığını, her yıl olduğu gibi AFET görüşmeleri sırasında rötuşlar yapılabileceğini belirtiyor. 

Rapor 3 Aralık’ta AFET gündemine gelecek. AFET 26 Ocak 2021 tarihi için planlanmış ikinci bir toplantıda genel kurul oturumu öncesi rapora son şeklini verecek. Raporun 9-11 Mart 2021 tarihleri arasında düzenlenecek AP genel kurul oturumları sırasında tartışılıp oylanması bekleniyor.

Taslak metinde Gümrük Birliği'nin güncellenmesi konusunda verilen mesajlar da dikkati çekici. 

Gümrük Birliği'nin "Her iki taraf için de faydalı olacağı ve Türkiye’yi ekonomik ve normatif olarak AB’ye demirleyeceği" tespitinde bulunuldu. Buna mukabil Gümrük Birliği'nin "insan hakları ve temel haklara bağlı sıkı koşullar temelinde güncellenebileceği" belirtiliyor. 

Mevcut şartlarda güncelleme düşünmenin "gerçekçi olmadığı" belirtilip; Türkiye’den Gümrük Birliği'ni, AB'nin tanımadığı Kıbrıs Cumhuriyeti’ni kapsayacak şekilde uygulaması isteniyor.

Taslakta Türkiye’nin dış politikadaki son hamlelerine geçen yıllara oranla daha fazla yer verildi.

Buna göre; Ankara’nın Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ’a "müdahaleleri" eleştirildi. 

Doğu Akdeniz’de artan gerilimin "son derece kaygı verici" olduğu kaydedilip, Ankara’nın "Yunan ve Kıbrıs sularındaki faaliyetleri "hukuk dışı" diye nitelendirilerek bu faaliyetler kınandı. 

Ankara’nın Kıbrıs’taki son Maraş hamlesi de taslak raporda yerini aldı. "Maraş plajının kısmen açılması" olarak tanımlanan bu adım kınanırken, Ankara’dan geri adım atması istendi.