Tarihi fırsat kaçtı!

Enflasyonu yüzde 5'e kadar düşürme fırsatı nasıl heba edildi? Dünya eksi enflasyon döneminde iken mayıs ayında enflasyonun Türkiye'de yeniden çift haneye yükselmesi ne anlama geliyor? Samanyoluhaber ekonomi yazarı Turhan Bozkurt uyardı: "Böyle giderse kur yükselir, bankalardan mevduat çıkışı hızlanır ve para yastık altına kaçar."

Tarihi fırsat kaçtı
TURHAN BOZKURT | Samanyoluhaber

Enflasyon yeniden çift hanede. Dünyada eksi enflasyon (deflasyon) tehlikesinin baş gösterdiği petrolün varil fiyatının 24-32 dolar arasında salındığı mayıs ayında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) aylık yüzde 1,36, yıllık yüzde 11,39 arttı. 

Normal bir ekonomi için anormal bir enflasyon.

12 aylık ortalamalara göre tüketici enflasyonu yüzde 12,10. Üstelik bu oranlar sokaktan kopuk veri derlediği için eleştirilen Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ilan ettiği oranlar. 

MANEVİ DAMAT TÜİK'E BAŞKAN OLDU

Bir parantez: TÜİK’te başkanlık koltuğuna iki hafta önce Emine Erdoğan’ın özel kalem müdiresi Elif Esen'in kocası Muhammet Cahit Şirin oturdu. 

Şirin’in selefi Emine Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın sağ kolu Yinal Yağan idi. Saray eşrafı arasında koltuk kavgasını açığa çıkaran manidar bir terfi oldu Şirin namına. 

Tek sermayesi damat Berat’a yakınlığı olan Yinal Yağan ise batık Kamu İksadi Teşebbüsleri’nin (KİT) merkez valiliği Sümer Holding’e genel müdür tayin edildi. 

İtibarını ayaklar altına alma pahasına TÜİK’te teamülleri yerle bir etmesinin mükâfatı tenzil-i rütbe oldu.  

VERGİ VE DİĞER ZAMLARIN ARTÇI SARSINTILARI

Enflasyon mayısta niye mi yükseldi? Fâil uzakta değil. 

Hükûme doları 7 TL’nin altına düşürmek için Gümrük Vergisi’ne yüzde 40’ı bulan ilave vergi artışları getirmişti.  Petroldeki ucuzluğa rağmen akaryakıtta zamlar otomatiğe bağlandı. Daha dün otoagaza 19 kuruş zam geldi. 

Dolar ve altına getirilen yüzde 1 Kambiyo Vergisi ithalata dayalı imalat yapan sanayiciler başta olmak üzere tarladaki çiftçiye zam olarak döndü. 

Bazı kalemlerde sessiz sedasız Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışları da gıda fiyatlarını artırdı.  

Giyim ve ayakkabı yüzde 6,85, ulaştırma yüzde 3,30, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 1,92 arttı. Enerji, vergi ve kurdaki artışın radyoaktif serpintisi bunlar. 

YILLIK GIDA ENFLASYONU YÜZDE 11,7

Enflasyon sepetinde 418 maddeden 282’sinin fiyatı artarken, sadece 66 maddenin ortalama fiyatı düştü. Fahiş artışların görüldüğü şehirler arası otobüs fiyatının 2019 yılı ile aynı kalması ise TÜFE’nin cilvesi olarak kayıtlara geçti. 

İşlenmemiş gıda (sebze-meyve belirleyici) fiyatlarının o kadar kesip biçmeye rağmen mayısta bir evvelki aya kıyasla yüzde 1,52 artması dar gelirli için endişe verici. 

12 aylık ortalama fiyat artışı gıdada yüzde 11,74. 

En temel girdi enerji, o kalemde de Türkiye haricinde tarihi düşüşler var. Türkiye enflasyonda dünyada ilk 10 arasındaydı. 

Almanya’da yıllık TÜFE’nin yüzde 1,4 olduğu dikkate alındığında aradaki uçurum daha berraklaşır. Fert başına gelirin 40 bin doların üzerinde olduğu Almanya’nın 10 katı bir enflasyon cepteki parayı pula çeviriyor. 

ENFLASYON GİZLİ VERGİDİR

Nitekim 2009 yılında tedavüle çıkan 200 Türk Lirası ile 130 dolar alınıyordu, halihazırda 29 dolar alınabiliyor. 

Her seferinde 50 liralık benzin alanlar bu acı gerçeği hiç fark etmese de enflasyon devletin vatandaşın cebine gizlice elini uzatmasıdır. 

Kasa hısım akrabayı ihya etmek için boşaltılınca vatandaşın cebine el uzatmaktan başka çare kalmıyor tabii.   

Enflasyon yükselirken Merkez Bankası (TCMB) haziranda da baskı ile politika faizini indirirse eksi faiz döneminin ceremesini yine 82 milyon çeker. 

Böyle giderse kur yükselir, bankalardan mevduat çıkışı hızlanır ve para yastık altına kaçar. Türkiye enflasyonun yüzde 5 ila yüzde 7 arasına indirme fırsatını kaçırdı. 

Dünyadaki iklim buna müsaitti. Kıt kaynaklar inşaat lobisini ve Saray ahalisini ihya etmek maksadıyla heba edilmeseydi enflasyon düşecekti. Şimdi tam aksi bir eğilim söz konusu.   

Bu kafayla borç batağında daha çok debelenip dururuz. 

03 Haziran 2020 11:53
DİĞER HABERLER
  • Samanyolu Haber Facebook Sayfası
  • Samanyolu Haber Twitter Sayfası