Global bir yatırım aracı haline gelen ve 'faizsiz tahvil' olarak da tanımlanan "sukuk' yeni bir enstruman olarak piyasaya çıktı. Körfez sermayesini hedef alan sukukla, körfezdeki 1,5 trilyon dolardan pay alınabileceği belirtiliyor.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından uzun zamandır üzerinde çalışılan ve yeni sermaye piyasası araçlarının ülkenin finansal piyasalarında işlem görmesine yönelik çalışmalar kapsamında hazırladığı, 'Kira Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ' yürürlüğe girdi.
İKİNCİ EL İŞLEM SIKINTILI
Unicorn Portföy Yönetim A.Ş. Genel Müdürü Ali İlhan, tebliğin genel anlamda başlangıç için yeterli bir içeriğe sahip olduğunu belirterek, "ülkemizde gayrimenkul sektörünün ne kadar gelişmiş olduğunu düşünecek olursak bu tebliğ şirketler için önemli bir finansman kaynağını devreye sokacaktır. Ancak, ikinci el işlem görmesinde gene sıkıntı olacaktır. Maalesef Hazine Bonosu dışındaki borçlanma araçlarında ikinci el piyasası oluşamıyor" diye konuştu.
İLK ETAPTA 1 MİLYAR DOLAR
Sukukun dünya piyasasında son dönemde belirli bir büyüklüğe ulaşmaya başladığına dikkat çeken İlhan, "bundan 7-8 yıl once 5 milyar dolardan az olan Sukuk piyasası yakın zamanda 150 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmıştır. Ben ilk etapta 1 milyar USD bir büyüklüğe ulaşacağımızı düşünmekteyim. Dünya sukuk piyasasında önemli alternatif ülkelerden biri haline geliriz. Ancak, burada ilk ihraçlar büyük önem taşımaktadır. İlk ihraçların mutlak başarıya ulaşması gerekirki hem kısa zamanda dünya sukuk piyasasında belli bir yer edinelim hem de yabancı yatırımcıların ilgisini çekelim" dedi.
BU YILIN İLK İHRACINI YAPTIK
Ali İlhan, Unicorn olarak Körfez bölgesindeki faiz içermeyen ancak belirli bir gelir getiren finansal ürünlere yatırım yapmak isteyen yatırımcıları Türkiye ye çekmeye çalışacaklarını söyledi. İlhan, "Ayrıca, Unicorn olarak körfez bölgesindeki sukuk ihraçlarında en tecrübeli kurumlardan biriyiz ve bölgede 450 milyon USD lık bu yılın ilk sukuk ihracına aracılık ettik. Türkiye'de de bu bilgimizi kullanıp aracılık faaliyetlerine iştirak edeceğiz" şeklinde konuştu. Tebliğ ile yatırımcıların haklarının korunmasını ve VKŞ tarafından yatırımcılar hesabına devralınmış olan varlıkların veya bu varlıklardan elde edilen gelirlerin amacı dışında kullanılmasının önlenmesini temin etmek için VKŞ esas sözleşmesinin belirli şartları taşıması ve Kurulca onaylanmış olmasının zorunlu tutulduğu kaydedildi.
İslami bono (sukuk) nedir?
Kira gelirinin tekrar kiralanmasını sağlayan sertifikaların ihracına dayanan Sukuk, sertifikanın Arapça adıdır ve faizsiz bono olarak tanımlanıyor. İslamiyette, faiz taşıyan bonolara izin verilmediğinden bu araç, faiz ödemeyi veya faiz masrafı yüklemeyi yasaklayan İslam hukuku prensiplerine uyan menkul kıymetler olarak biliniyor. İkincil piyasada işlem görüp görmemelerine göre sınıflandırmaya tabi tutuluyor. Şeriat kurallarına göre kredi ve finansman piyasalarında kullanılan bono benzeri enstrümana, Arap ve Ortadoğu ülkeleri kaynaklı olarak uluslararası borçlanma piyasalarına girdi. Daha sonra, Avrupa ve ABD'de de son yılların en fazla ilgilenilen finansman araçlarından biri haline geldi.
En büyük aktör Malezya
Gerçekleştirilen 'sukuk' işlemlerinin yüzde 90'ının aktörü olan Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Endonezya piyasasının yine en aktif ülkeleri durumunda. Malezya, 2009'un ilk dokuz ayında gerçekleştirilen sukuk işlemlerinin yüzde 68'ini tek başına yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri'nin bu yıl yer almadığı piyasada ikinci büyük aktör ise yüzde 15'lik payıyla Suudi Arabistan oldu. 2009'un ilk dokuz ayında yapılan işlemlerin yüzde 90'ı üç ülke tarafından gerçekleştirildi.
Aracı şirketlere getirilen yükümlülükler!
Tebliğ ile birlikte gözler bu işi gerçekleştirecek Varlık Kiralama Şirketleri'ne (VKŞ) çevrildi. Kaynak kuruluşlardan devraldığı varlıkları tekrar kaynak kuruluşa kiralamak suretiyle kira geliri elde etmek, söz konusu kira gelirlerine dayalı olarak kira sertifikası ihraç etmek ve kira süresi sonunda ilgili varlığı kaynak kuruluşa devretmek amacıyla VKŞ kurulacak. SPK'nın 'Kira Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ'i, Resmi Gazete'de yayımlandı. Tebliğe göre, VKŞ aynı anda tek bir kaynak kuruluşa ait varlıkları devralabilecek. Bankaların VKŞ kurmalarına izin verilebilmesi için BDDK'nın görüşü alınacak. VKŞ yönetim kurulu, varlıklarını devralacağı kaynak kuruluşuyla söz konusu varlıkların devralınması, kaynak kuruluşa kiralanması ve kira süresi sonunda kaynak kuruluşa devredilmesini içeren bir sözleşme imzalanacak. Devre konu varlıklar üzerinde üçüncü kişiler lehine hiç bir ayni hak tesis edilmemiş olması zorunlu olacak.
Kredi derecelendirme kuruluşlarına rehber
Sukuk, orta-uzun vadeli sabit veya değişken getiri sağlayan faizsiz sermaye piyasası ürünü olmakla birlikte, uluslar arası derecelendirme kuruluşları tarafından değerlendirme ve derecelendirmelerinin yapılması yatırımcılar tarafından sukukun risk/getiri analizinin yapılmasında rehber olarak kullanılıyor. Kolay ve etkin ödemesinin yapılmasıyla yatırım süresince düzenli gelir akışı sağlıyor ve likit bir enstrümandır ve ikincil piyasada işlem görebiliyor. Sukuk piyasası henüz olgunlaşma aşamasına rağmen, gerek ihraç ediciler gerekse yatırımcılar tarafından her geçen gün daha fazla ilgi görüyor. Sukuk, bugün orta ve uzun vadeli tasarruflar için alternatif bir yatırım aracı olarak geçerliliğini kabul ettirmiş durumdadır. Şu ana kadar ihraç edilmiş sukukların büyük kısmı icara sukuk niteliğindedir. Sukukların ikincil piyasa da alınıp satılabilmesi, sukuku alternatif yatırım aracı olarak daha da cazip hale getirmiş durumda. Farklı sukuk modelleri mevcut olmakla birlikte Türkiye'de çıkan sukuk icara (ijarah) olup dünyada en yaygın kullanılan sukuk çeşididir. Basit anlamıyla kira gelirine dayalı bir borçlanma aracıdır.
Hazine'nin gözü Körfez'in fonlarında
Maliye Bakanı Şimşek, Suudi Arabistan Maliye Bakanı İbrahim Abdülaziz Al-Assaf ile görüşmesinin ardından Körfez'in cari fazla veren bir bölge olduğunu, Hazine'nin buradan kaynak çekmek için bütün enstrümanlar üzerinde çalıştığını söyledi. Şimşek, "Körfez önemli ölçüde cari fazla veren, dolayısıyla tasarruf fazlası olan bir ülke. Türkiye ile bölge birbirini tamamlayan bir yapıda, hem ekonomik hem de fon açısından" dedi. Şimşek, şöyle konuştu: "Önümüzdeki yıllarda hem Körfez'den hem de Suudi Arabistan'dan Türkiye'nin değişik bölgelerine yatırım olması ihtimalini ben yüksek görüyorum. Çünkü orada kaynak, fon var, Türkiye ekonomisi sektörel anlamda büyük çeşitlilik arz eden dinamik bir ekonomi. Hazinemiz bölgeden kaynak, fon çekmek için bütün enstrümanlar üzerinde çalışıyor. Zamanı gelince o konuda gerekli düzenlemeler yapılır."
1,5 trilyon doları çekebilecek araç
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vedat Akgiray geçen ay gerçekleştirilen toplantıda körfez ülkelerinde 1-1,5 trilyon dolar gibi bir paranın bulunduğunu ve bu paranın Türkiye'ye çekilebileceğini söyleyerek, "Körfez ülkelerinde 1-1,5 trilyon dolarlık pazar gidecek ülke arıyor. Bu kaynak, krize ilişkin bilinen nedenlerden dolayı Batı ülkelerine ve Çin'e gitmiyor. O ülkelere gitmez ama Türkiye'ye gelebilir. Onun için sukuk düzeni arıyorlar" açıklamasını yapmıştı. 'Sukuk'tan politikacılar korkuyor' diyen Akgiray şöyle devam etmişti: "Politikacılar bundan korkuyor siyasi anlamı olur diye... Bizim işimiz kira olduğu için korkmuyoruz. Dolayısıyla yeni kira sertifikaları tebliğimiz bugünlerde yayınlanacak. Farklı formatta istediğimiz kadar para Türkiye'ye gelebilecek. Para gelsin ülkemize de nasıl gelirse gelsin." SPK,uzun zamandır bu tebliğ üzerinde çalışıyordu.
YENİ ŞAFAK