Murat Kaban - Bayram Sarayoğlu - Artvin'de, Çoruh Nehri üzerinde inşa edilen, temelden 249 metre yüksekliği ile beton kemer barajlar sınıfında dünyada üçüncü, Türkiye'de ise ilk sırada yer alan Deriner Barajı'nda önümüzdeki yıldan itibaren elektrik üretimine başlanacak. 3.3 milyon metreküp beton dökülerek gövdesinin yüzde 99'u tamamlanan barajdan yılda 2 milyar 118 kilovatsaat enerji üretilecek. Erzurum ve Bayburt sınırındaki Mescit Dağları'ndan doğan, 6 bin 824 hektomekteküp su potansiyeline sahip 431 kilometre uzunluğundaki Çoruh Nehri Gürcistan'ın Batum kentinden Karadeniz'e dökülüyor. Çoruh Havzası'nda, 10 adedi ana kolda, 2 adedi Berta kolunda, 2 adedi Oltu kolunda, 1 adedi de Barhal kolunda olmak üzere toplam 15 adet baraj ve 163 adet nehir tipi HES planlandı. Bu projelerin toplam kurulu gücü 2001'de kabul edilen 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile özel sektöre su kullanım hakkı anlaşmaları yolu açılması ve gelen proje teklifleri ile yıllık 4 bin 698 megavat, enerji üretimi ise 15,12 milyar kilovatsaat olarak belirlendi. Bu rakam ise Türkiye'de üretilen toplam enerjinin yüzde 7,7'sine, hidrolik enerjinin ise yüzde 42'sine eşit. Bu barajlardan Çoruh Nehri'nin en aşağı kısmında, Gürcistan sınırına en yakın noktada bulunan Muratlı Barajı'nda 2005'de, bu barajın hemen yukarısında inşa edilen Borçka Barajı'nda ise 2008'de elektrik üretimine başladı. Muratlı Barajı'nda yıllık 444 gigavatsaat, Borçka Barajı'nda ise yıllık 1026 gigavatsaat enerji üretiliyor. Çoruh Nehri üzerinde aşağıdan yukarıya doğru yapılan sıralamaya göre üçüncü sırada yer alan Deriner Barajı HES inşaatında ise sona yaklaşıldı. -TÜRKİYE'DE ÜRETİLEN ENERJİNİN YÜZDE 1.1'i DERİNER'DEN- Deriner Barajı ve HES inşaatı, ERG İnşaat AŞ Liderliğinde, Rusya Federasyonu'ndan TechnoStroyExport, İsviçre'den Stucky, Abb (Alstom), Sulzer Hydro Ltd (Va-Tech) ve HydroVevey'den (Va-Tech) oluşan konsorsiyuma, hükümetler arası ikili işbirliği sözleşme teklif birim fiyatı ile 04 Kasım 1997'de 711 milyon 431 bin 243 dolar keşif bedeliyle ihale edildi. 2. keşif artışıyla keşif bedeli 1 milyar 387 milyon 190 bin 260 dolar oldu. Hem yatay hem de düşey eğimli beton kemer şeklinde inşa edilen Deriner Barajı, temelden 249, nehir seviyesinden ise 207 metre yüksekliğe sahiptir. Bu özellikleri ile Deriner Barajı, dünyada üçüncü, Türkiye'de ise ilk sırada yer alıyor. Gövdesinin üst kısmı 720 metre uzunluğa sahip barajda, 3.3 milyon metreküp beton dökülerek, gövdenin yüzde 99'u tamamlandı. Önümüzdeki yıl tamamlanacak 670 megavat kurulu güce sahip barajdan yılda, Türkiye'de üretilen enerjinin yüzde 1.1'ine, Çoruh Havzası'ndaki projelerde üretilecek toplam enerjinin ise yüzde 14'üne denk gelen 2 milyar 118 kilovatsaat enerji elde edilecek. Deriner Barajında, her iki yakasında karşıdan alışlı, üstten aşmalı, tünelli ve sıçratma eşikli toplam deşarj kapasitesi saatte 2 bin 250 metreküp olan iki adet dolusavak ile baraj gövdesinde toplam deşarj kapasitesi saatte 7 bin metreküp olan sekiz adet orifis dolusavak mevcut. 4 adet düşey eksenli Francis tipli türbin santral binası vadinin doğu yakasında, yer altında kurulu. 4 üniteden her birinin debisi ise saatte 90 metreküp. Santraldaki çalışmalar, baraj gövdesinin inşaatına paralel devam ediyor. Toplam fiziki gerçekleşme ise yüzde 96 seviyesine ulaştı. Baraj inşaatında saatte 360 metreküplük üretim kapasitesine sahip beton santrali, 5 adet 2 bin 500 ton kapasiteli çimento ve uçucu kül siloları, günde 210 ton kapasiteli buz tesisi, 3 adet 30 tonluk kablolu vinçler ve saatte 1000 ton kapasiteye sahip kırma eleme tesisi kullanılıyor. Baraj inşaatı ve söz konusu tesislerde çok sayıda kişi istihdam ediliyor (BS-MK-NİF)26.09.2011 13:03:22