Anadolu'da ilk eczaneler, Selçuklu döneminde kurulan hastanelerde açıldı ve bu eczanelerin ilki 806 yıl önce Kayseri'de Gevher Nesibe Sultan Şifahanesi'nde bulunuyordu.
AA muhabirinin Bedii Şehsuvaroğlu'nun ''Eczacılık Tarihi Dersleri'' kitabından alıntı yapan sağlık dergisinden derlediği bilgilere göre, Selçuklular döneminde eczacılık ve kullanılan ilaçlar hakkında bilgi veren en önemli eserler El Baytar ile ''Eczacılığın Babası'' olarak bilinen El Biruni'nin kitapları oldu.
Biruni, bir kitabında eczacıyı şöyle tarif ediyor:
''Saydelani veya saydenani (eczacı) diye, basit ilaçların hangi nevinin iyi olduğunu ve bunlardan hangisinin üstün tutulması ve seçilmesinin gerektiğini öğrenmeyi ve tıp ilminin tanınmış kişileri tarafından ortaya konulup herkesçe kabul edilmiş bulunan terkipleri, en geçerli metot ve teknikleri kullanarak, en iyi şekilde hazırlamayı kendine sanat edinmiş kişiye derler.''
Anadolu'da ilk eczaneler, Selçuklu döneminde kurulan hastanelerde açıldı. Bu eczanelerin ilki de Anadolu Selçuklu sultanlarından Kılıç Arslan'ın kızı Gevher Nesibe Sultan'ın vasiyeti üzerine 1206 yılında Kayseri'de yapılan Gevher Nesibe Sultan Şifahanesi'nde bulunuyordu.
Bu hastanelerin eczanelerinde ilaç hazırlamak ve ilaç sağlamak için görevli uzman kişiler yer alıyordu. Bu hastanelerin vakfiyelerinde bu kişilerin görevleri, özellikleri ve aldıkları ücretle ilgili bilgiler de bulunuyordu.
Bursa Darüşşifa Vakfiyesinde (1400), bu hastanede ilaç hazırlama işleriyle ilgili olarak ''Saydalan'', ''Şerbetiyan'' ve ''Uşşaban'' olmak üzere 3 unvan yer aldığı biliniyor.
Fatih (1470), Süleymaniye (1555) ve Edirne (1486) Darüşşifalarının vakfiyelerinde de basit ilaçları sağlayan, ilaç ve macun yapan kişiler için ''Aşşab'', ''Şerbetçi'', ''Edviyeküp'' gibi meslek isimlerinin kayıtlı olduğu ifade ediliyor. Bu kişiler genellikle ilaç hazırlamakla görevlilerdi.
Süleymaniye Darüşşifasının vakfiyesinde hastanede çalışanlar arasında eczacıdan başka eczacı kalfası, ''İlaç kilarcısı'' ve ''İlaç vekilharcı'' gibi ilaçların yapımı, muhafazası ve satın alınması gibi işlerle ilgili kişilere de yer verildiği görülüyor.
İstanbul'da Avrupa'dakilere benzer ilk özel eczanelerin 18. yüzyılın ortalarında yabancı uyruklu eczacılar tarafından açıldığı biliniyor. Kırım Savaşı sırasında Avrupa devletlerinin ordularıyla beraber İstanbul'a gelen yabancı hekim ve eczacıların da etkisi ile sayısının arttığı sanılıyor.
AA