Nükleer santral yarışmasında tek teklif veren Atomstroyexport-Inter Raoues-Park Teknik Ortak Girişim Grubunun ihalede verdiği fiyatı ''yüksek'' bulan uzmanlar, Afşin Elbistan C ve D termik santral üniteleri için açılan ihalenin de yüksek fiyat yüzünden iptal edildiğine dikkati çekti. Nükleer yarışmada teklif edilen fiyata ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan enerji güvenliği analisti Faruk Demir, nükleer enerjiye geçişin ve nükleer santral kurulmasının temel amacının, ''elektrikte fiyatı aşağı çekecek bir rekabetin oluşması'' olduğunu vurguladı. Nükleer santrallerin de termik santraller gibi önemli bir üretim yaptığını belirten Demir, ''Dolayısıyla bu büyük üretimin karşısında daha uygun fiyatla bir rekabet olsun istendi. Ama bugünkü rakama bakınca bu fiyat rekabet için hiç uygun değil, hatta şaşırtıcı miktarda yüksek'' dedi. Dünya genelinde küresel bir kriz yaşandığına işaret eden Demir, Ekim 2008 başında kilovat saat başına birim fiyat olarak 6,75 avro-centlik fiyatın makul görüldüğünü belirtti. Kriz nedeniyle kredi maliyetlerinin arttığını, kredi bulmada zorluk yaşandığını kaydeden Demir, ''Ama enerji gibi alım garantisi olan bir sektörde yine de çok büyük bir yansıma olmaz. Belki yüzde 10-15 gibi bir yansıma olur. Demir-çelik, malzeme ve ekipman fiyatları da düştü. Dolayısıyla bu sıçramanın çok fazla olmaması gerekiyor'' diye konuştu. Teklif edilen fiyatın yüksek olduğuna dikkati çeken Demir, malzeme ve ekipman fiyatlarındaki düşüşü dikkate alarak şirketin aşağı yönlü bir revize yapabileceğini söyledi. Öncelikli olarak verilen üç zarfla ilgili kararın netleşmesi gerektiğini belirten Demir, şunları kaydetti: ''Bu teklif BaKanlar Kuruluna gidecek. Bakanlar Kurulunca kabul edilecek veya reddedilecek. Yasa gereği verilen bir zarf var. Bu zarftan çıkan fiyat artık verilen bir fiyattır. Bundan sonra tüm kriterler, mali yeterlilik, teknik uygunluk ve verilen fiyat zarfı birlikte bakanlık tarafından değerlendirilip, Bakanlar Kuruluna gidecek. BaKanlar Kurulu bunun ışığında 'evet bu uygundur' derse ve 'bunun üzerinden aşağı yönlü bir fiyat müzakeresi yapın' derse, kimse aşağı yönlü yapılan bir fiyat müzakeresine itiraz etmez. Ama yine de bunun makul bir seviyeye inmesi gerekir.'' -''HESABIN YENİDEN YAPILMASI LAZIM''- Rus şirketin verdiği 21,16 dolar-centlik fiyatın yaklaşık 16 avro-cente denk geldiğini ifade eden Demir, ''Bu fiyatla krizden önceki fiyat arasında 10 avro-centlik bir fiyat var. Maliyetleri dikkate aldığınızda fiyat bu kadar yüksek çıkar mı, tartışılır. Hesabın yeniden yapılması lazım. Bence bu rakamın 11-12 avro-cent (16-17 dolar-cent) civarında olması gerekir ki, Türkiye için makul ve hedeflenen rekabetçi fiyat yakalansın'' şeklinde konuştu. Enerji piyasasında, mevcut küresel finansal tablo karşısında ne kadar yeterli kredi bulunabilir ve bu kredi ne kadarlık bir maliyetle elde edilir şeklinde tartışmalar yaşandığını kaydeden Demir, bu konuda Türkiye'nin sunduğu bir avantaj olduğunu, 10-15 yıllık alım garantisi verildiğini vurguladı. Demir, ''Bu alım garantisi üzerinden iyi hesap edildiğinde kredinin maliyetinin o kadar da çok yükseğe gitmeyeceği var sayılabilir. Teknoloji sunan şirketlerin de kredileri var, kendi finansal imkanları var. Tüm bunları göz önüne aldığınızda bu kadar büyük endişe duyacak kadar enerji fiyatlarının yukarı çıkmaması gerekir. Belirli bir yükseklik olacak ama bu makul seviyede olmalı'' diye konuştu. Afşin Elbistan C ve D termik santral üniteleri için açılan ihalenin de yüksek fiyat yüzünden iptal edildiğine dikkati çeken Demir, o ihaledeki birim fiyatın 14-15,5 avro-cent arasında olduğunu vurguladı. Demir, sürecin normal devam etmesi durumunda, nükleer santralın 6-7 yıl gibi bir sürede tamamlanmış olacağını da kaydetti. -''İŞİ BU FİRMAYLA BİTİRMEKTE FAYDA VAR''- Enerji uzmanlarından Mete Göknel de Rus firmanın teklifini ''fiyatı biraz yüksek buldum'' sözleriyle değerlendirdi. Rus şirketin daha önce Afşin Elbistan santralının C-D ünitelerinde verilen fiyata yakın bir fiyat vereceğini umduğunu söyleyen Göknel, o rakamın bile yüksek bulunarak ihalenin iptal edildiğini hatırlattı. ''Nükleer yarışmada teklif veren bir kaç şirket olsaydı belki bir pazarlık yapılabilirdi'' diyen Göknel, şunları kaydetti: ''Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile TETAŞ'ın bundan sonra yapacağı en sağlıklı hareket, iyi bir araştırmayla yaklaşık fiyatların ne seviyeye geldiğine bakmak olacak. Burada ülkemizin kredilerdeki primini de göz önüne alarak işi bu firmayla bitirmelerinde fayda var. Çünkü bu firma bize nükleer teknolojiyi vermeyi de vadediyor. 'İsterseniz nükleer teknolojiyi de ben transfer edebilirim 'diyor. Bu çok önemli. Batılı hiçbir şirket bundan önce nükleer teknolojiyi vermek gibi bir lafı telaffuz etmemişti.'' Şirketin teklifinin, pazarlık ve son fiyat görüşmesiyle birlikte Bakanlar Kuruluna gideceğini ifade eden Göknel, ''Eğer bu yarışmada üç-dört teklif olsaydı, zarflar açıldıktan sonra şirketlere 'fiyatlarınızı bir gözden geçirin' denecekti. Şimdi böyle bir şey yapılacaktır. Ben artık Türkiye'nin nükleerde daha fazla geç kalmamasını diliyorum. Bu konuda çok geç kaldık, etrafımızda herkeste var. İhalenin iptal edilmemesini arzuluyorum'' diye konuştu. Göknel, Afşin-Elbistan'ı C-D ünitilerinin fiyat nedeniyle iptal edildiğini yineleyerek, ''Şu andaki küresel krizde 2011'e kadar bu ihaleyi açabilmeleri mümkün değil. Aynı şey bunun (nükleer) için de geçerli'' dedi.