(Video Arşiv)

Suriyelilere ilk 5 yılı ödemesiz, peşinatsız, faizsiz 20 yıl vade ile TOKİ’den sosyal konut verilecek. Aynı evleri bir Türk vatandaşı, zor koşullarda alabiliyor.

Ölümü göster, sıtmaya razı et... AKP iktidarı hemen her konuda kullandığı bu taktiği şimdi Suriyeliler konusunda devreye koymuş gözüküyor. Cumhurbaşkanı’nın “3 milyon Suriyeli mülteciye vatandaşlık ve TOKİ’den bedava ev” gibi çok yüksek fiyattan açtığı pazarlıkta bir adım geri atılıyor. En azından Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli’nin açıklamalarından bunu anlıyoruz. Canikli Suriyelilere bedava ev vermeyeceklerini, onlara da geçmişte Ahıska Türklerine uygulanan şartlarda konut verileceğini söyledi.

Tabii Ahıska Türklerinin Türkiye’ye 1994’te geldiğini, sayılarının 50 bin civarı olduğunu, kendilerine TOKİ’den sağlanan konut sayısının 2 bini geçmediğini söylemekte yarar var. Ayrıca Ahıskalı Türklerin Türkiye’ye geldikten ancak 15 yıl sonra TOKİ’den ev alabildiklerini de belirtelim. Yani hem Suriyeliler gibi 3 milyon kişilik bir toplulukla karşılaştırılmayacak kadar azlar hem de Türkiye’ye uyum süreleri Suriyelilere göre çok daha fazla. 

Diğer taraftan Canikli’nin anlattığı, Suriyelilerin sadece kendilerine özel uydu kentlerde oturması fikri de var. Bunun sosyolojik ve politik açıdan kolonizasyon gibi bir sonuç doğuracağı ve toplumda uzun vadede sorunlar yaratacağı açık. Bu tartışmayı bir kenara bırakırsak, AKP’nin kabul ettirmeye çalıştığı şartlara göre bir TC vatandaşı ile Suriye’den mülteci olarak göçüp TC vatandaşlığına geçmiş bir kişinin TOKİ’den ev alma şartları şöyle olacak:

-Bir Türk aile TOKİ’nin ürettiği sosyal konutlar için öncelikle gelir durumunun yetersizliğini ve ailesinde başka kimsede ev olmadığını ispatlamak, ardından da sıraya girmek zorunda. Kuralarda bazen bin dairenin satıldığı konuta 10 binin üzerinde talep geliyor.

-Türk aile TOKİ’nin kurasını kazanacak kadar şanslıysa, kurumun belirlediği ödeme imkanlarına göre yüzde 15, yüzde 20 veya yüzde 25’lik peşinatı yatırıyor. Örneğin 200 bin TL’lik ev için en az 30 en çok 50 bin TL’lik peşinat ödüyor.

-Türk aile kurayı kazanır kazanmaz TOKİ’ye peşinat dışında kalan borcun taksitlerini de ödemeye başlıyor.

-TOKİ projelerindeki evler topraktan satıldığı için, ev alan aileler ortalama 2 yıl sonra satın aldıkları daireye oturabiliyor. Aradaki sürede hem kira hem de aldıkları evin taksidini ödüyor. Bu da ev almayı zorlaştırıyor.

-TOKİ Türk vatandaşı bir aileye en fazla 10 yıl vadeli ödeme seçeneği sunuyor. Vade nispeten kısa olduğu için taksitleri yüksek oluyor.

-Türkiyeli ailelerin taksit ödemelerinde faiz değil ama enflasyon farkı alınıyor. Her altı ayda bir taksitlere zam geliyor.

-Örneğin 200 bin TL’lik ev alıp, 30 bin TL’sini peşin yatıran ve kalanını taksitlendiren bir aile, yıllık ortalama yüzde 8’lik enflasyon oranından, başlangıçta 1.416 TL taksit ödüyor. Ancak altı ayda bir gelen zamlar nedeniyle ödeme miktarı sürekli artıyor ve son taksit 2 bin 984 TL’ye yükseliyor.

-Taksitler ve faizler toplandığında, TOKİ’den bugün 200 bin TL’lik ev alan bir kişi 30 bin TL peşin, 254 bini de taksitle olmak üzere toplamda 284 bin TL ödüyor. 

-TOKİ bitmiş evi Türk vatandaşlığına geçen her Suriyeli aileye kurasız verecek. Eldeki evler yetmezse yeni projeler yapılacak.

-Eve oturan Suriyeli bir aile, konuta anında oturacak. Oturduğu andan itibaren ilk 5 yıl hiçbir peşinat ya da taksit ödemeyecek. Böylece başka bir ev için kira ödeme, peşinat bulma derdi olmayacak.

-Bugün eve oturan bir Suriyeli aile 2021’de taksit ödemelerine başlarken kendisine 15 yıl vadeli taksit imkanı sunulacak.

-Ödemelere enflasyon ya da faiz zammı yapılmayacak. Bu sayede sabit taksit imkanı sağlanacak. Örneğin 200 bin TL’lik ev için ayda 1.111 TL taksit ödenecek. Vade sonunda yapılan toplam ödeme 200 bin TL’yi geçmeyecek.

Görüldüğü üzere Suriyelilere bedava ev yok ama mevcut bir TC vatandaşına göre çok avantajlı şartlar sağlandığı da kesin. Tabii burada akla hemen şu soru geliyor: Bu kadar avantajlı şartlarla konut yapılabiliyorsa mevcut vatandaşlara bu haklar neden tanınmıyor? TOKİ neden dar gelirliye böyle cazip imkanlarla ev yapmak yerine ağırlıklı olarak orta ve üst gelir grubuna ev yapıyor?