Türkiye Yayıncılar Birliği, derinleşen ekonomik kriz ve artan döviz kuru sebebiyle zorlu bir dönem geçiren yayıncılığın geleceğine dair bir acil eylem planı sundu.

Çağrıda, “Geçtiğimiz yıl kâğıt tedariğinde küresel ölçekte yaşanan sıkıntılara, ülke ekonomisinde döviz kurundan kaynaklı ani yükselişler de eklenince, girdi maliyetleri karşısında kitap üretimi neredeyse durma noktasına geldi. Yayınevleri yayın planlarını yeniden gözden geçirirken, baskı adetlerinde ve yeni kitap basımlarında revizyona gidiyorlar, kapak kağıtlarında ve ebatta değişiklikler yaparak bu süreçten en az zararla çıkmanın yollarını arıyorlar” denildi.

Türkiye Yayıncılar Birliği yayınladığı çağrıda, okuma kültürünün yaygınlaşması önünde her türlü engelin kaldırılması gerektiği belirtilirken, dijital yayıncılığa vergi muafiyeti getirilerek kitaba erişim imkanlarının genişletilmesi gerekliliği de vurgulandı. Çağrıda, kamu kuruluşlarının yayıncılık faaliyeti yürüterek yayınevlerinin rakibi olmamaları gerektiğine işaret edildi.

Türkiye Yayıncılar Birliği’nin ‘acil’ talepleri şöyle:

-Devlet, birçok sektöre uyguladığı gibi, yayıncılık sektörüne destek ve teşviklerini artırmalı, dövize bağlı olarak aşırı yükselen hammadde ve telif maliyetlerimiz için acil ek kaynak yaratmalıdır.

-Kitap kâğıdı ve hammadde tedariğinde dışa bağımlılıktan kurtulmanın önlemleri alınmalıdır.

-Sektörde ağır kayıplara neden olan basılı ve dijital korsan yayın-dağıtımla mücadelede hızla sonuç alıcı adımlar atılmalı; dijital “pazar yerleri”ndeki korsan kitap satışının önüne geçilmesi için gerekli yasa güncellemesi acilen yapılmalı ve uygulanmalıdır.

-Ülkenin her köşesinde kitabevlerinin açılmasını özendirici teşvikler getirilmeli, kitabevlerine belirli bir süre vergi ve sigorta muafiyeti tanınmalıdır.

-Kitabevlerinin, zincir perakende ve e-ticaret firmalarıyla rekabet edebileceği adil bir ticari ortam hızla düzenlenmeli, e-ticaret firmalarının uyguladığı yıkıcı indirimlere izin verilmemelidir.

-Kütüphanelerimiz yaygınlaştırılmalı, fiziki koşulları, donanımları güçlendirilmeli; sunduğu kitap sayısı, çeşidi ve niteliği artırılmalı; güncel kitaplarla zenginleştirmek için bütçeleri artırılmalıdır.

-Yazarın yazma, yayıncının yayımlama ve okurun da dilediği kitabı seçme ve okuma özgürlüğü teslim edilmeli; yayımlama özgürlüğünün önündeki engeller derhal kaldırılmalıdır.

-Yayınevlerinin, yazar ya da çevirmenlerin kitapları nedeniyle yargılanmasından; açık ya da örtülü sansür uygulamalarından hemen vazgeçilmeli; Muzır Kurulu’nun tanımı ve işlevi sektörümüzün katkısıyla yeniden belirlenmelidir.

-Öğretmenlerin ihtiyaç duyduğu yardımcı kaynakları ve edebiyat kitaplarını zorunlu tutmadan öğrencilerine önermelerine olanak sağlanmalı; bunun için teşvik edilmelidirler.

-Milli Eğitim Bakanlığı, 5. ve 6. Ulusal Yayın Kongreleri’nde alınmış kararlar gereğince, düzenleyici konumuna geçip yayıncılıktan tamamen çekilmelidir.

-Tüm kamu kuruluşları ve yerel yönetimler, asıl görevi olan kültürel, sanatsal ve bilimsel üretimi destekleyici misyonunu üstlenmeli, yayınevlerinin rakibi olmamalıdır.

-Kitap ve okuma edimi hiçbir nedenle ve hiçbir alanda (eğitim, hukuk vb.) ceza unsuru olmamalı; bu konudaki uygulamaların ceza hukukundan çıkarılması sağlanmalıdır.

-Öğretim programları, eğitim araç gereçleri ve tüm eğitim ortamları okuma kültürünü destekleyecek ve geliştirecek şekilde, çocuğun gelişim evrelerine uygun olarak yeniden düzenlenmelidir.

-Basılı kitaplarda olduğu gibi farklı okuma ihtiyaçlarını karşılayan e-kitap, sesli kitap, veritabanları, eğitim portalları ve diğer hibrit çözümlerin üretiminin yaygınlaşması için %18 KDV kaldırılmalıdır.

-Engelli okurların yararlanması için telif haklarını koruyan, abonelikle işleyen yüksek güvenlikli dijital kitaplıkların kurulması için yapıcı işbirlikleri ve destekler geliştirilmelidir.

-Sosyal medya içerik üreticilerine KDV istisnası ve %15 gelir vergisi uygulanırken; yazar, çevirmen, editör ve illüstratörlerden %17 gelir vergisi ve %18 KDV uygulaması adil değildir ve muafiyet getirilmelidir.

-Küresel iklim kriziyle mücadele ve uyum kapsamında, yayıncılık sektörünün verilerinin toplanması, iklim risklerimizin saptanması ve gerekli dönüşümlerin sağlanarak takibi için acil destekler yaratılmalıdır.