Telefonunuzu en son ne için açıp kapattınız? Belki bir bildirim geldi, belki de sadece zaman geçirmek için ekrana dokundunuz… Dijital çağın içinde kaybolurken, Ramazan ayını hakkıyla idrak edebiliyor muyuz? Orucun sadece bedenimizi değil, zihnimizi ve ruhumuzu da arındırmak için bir fırsat olduğunu biliyoruz. Ancak bildirimler, sosyal medyada geçirilen uzun saatler ve ekran bağımlılığı, bu manevi yolculuğa gölge düşürebiliyor. Ramazan, maneviyatın yükseldiği, nefislerin terbiye edildiği, ibadetlerin yoğunlaştığı mübarek bir aydır. Günümüzün vazgeçilmez bir parçası haline gelen dijital dünya, bu manevi atmosferi zaman zaman gölgeleyebiliyor ve ibadetlerimize odaklanmamızı zorlaştırabiliyor.

 

Ramazan'da dijital medya kullanımındaki artış ve sebepleri

 

Sizce Müslümanlar için manevi bir yenilenme dönemi olan Ramazan ayında, dijital medya kullanımı nasıl değişkenlik gösyeriyordur? İlginç bir şekilde araştırmalar özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde, sosyal medya platformlarında geçirilen sürelerde önemli artışlar olduğunu ortaya koyuyor. Örneğin, Google'ın verilerine göre, Ramazan ayında YouTube gibi platformlarda dizi izleme oranı yüzde 151 artış gösteriyor. Euronews’ teki haberlere göre diğer zamanlara göre 58 milyon saat daha fazla vakit geçiriliyor. Türkiye'de de benzer bir eğilimle, internet kullanımında yüzde 7 oranında bir artış yaşanıyor.  Bu durumun muhtemel sebepleri arasında en belirgin olanı, Ramazan’da özellikle iftar ve sahur arasında geçen süre boyunca insanlar daha fazla boş vakit bulabiliyor. Gece geç saatlere kadar uyanık kalma alışkanlığı, insanların sosyal medya platformlarına yönelmesine sebep olabiliyor. Özellikle geleneksel yüz yüze buluşmaların azalmasıyla insanlar sosyal medya üzerinden etkileşim kuruyor. Dijital sohbetler ve sosyal medya paylaşımları bu dönemde yaygınlaşıyor. Ramazan boyunca yemek saatlerindeki değişiklikler, uyku düzeninin farklılaşması ve gece geç saatlere kadar aktif kalma alışkanlığı, dijital medya kullanımını doğrudan etkileyerek sürenin artmasına neden oluyor.

 

Ramazanda dijital detoks

 

Dijital detoks, modern yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen cihazların ve platformların kullanımını bilinçli olarak azaltma veya geçici olarak tamamen bırakma sürecidir. Amaç, sanal dünyanın aşırı uyarıcılarından ve potansiyel zararlarından korunarak zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirmektir. Sürekli bildirimler, sosyal medya akışları  dikkat dağınıklığına, strese ve kaygıya neden olabilir. Ayrıca uzun süreli ekran kullanımı, göz yorgunluğu, baş ağrısı, uyku bozuklukları ve duruş bozukluklarına yol açabilir.

 

Ramazan ayı, nefsi terbiye etme, arzuları kontrol altına alma ayıdır. Ve dijital detoks aynı şekilde, benzer bir amaca hizmet eder; bağımlılığı ve dürtüleri kontrol altına almayı hedefler. Ramazan'ın manevi disiplini ise bu süreci destekleyerek, öz bakım ve içsel huzur için mükemmel bir fırsat sunar. Kuran ayı olarak bilinen Ramazan ayının, ibadetlere, tefekküre ve manevi derinleşmeye odaklanarak değerlendirilmesi gerekir.

 

Peki dijital detoks nasıl yapılır? Dijital detoks, teknolojiyi dengeli kullanmayı ve daha bilinçli bir yaşam sürmeyi sağlar. Kontrolü ele almak ve verimsiz geçirilen vakitleri azaltabilmek için çeşitli yöntemler uygulanabilir. Örneğin, belirli saatlerde veya günlerde dijital cihazları kullanmamak, gereksiz bildirimleri kapatmak ve sosyal medya kullanımını sınırlamak, daha sağlıklı ve daha verimli bir yaşam tarzı benimsemeye yardımcı olabilir. Akıllı telefonlardaki ekran süresini takip etmek ve aileyle ya da arkadaşlarla vakit geçirirken veya yatmadan önce dijital cihazları kullanmamak, hem sizin hem de sevdiklerinizin daha kaliteli zaman geçirmesine katkı sağlayacaktır. Kitap okumak, spor yapmak gibi aktiviteler de dijital bağımlılığınızı azaltmaya yardımcı olabilir. Dijital detoksa başladığınızda uyku kalitenizin iyileştiğini, stres ve kaygınızın azaldığını, konsantrasyonunuzun arttığını ve tüm bunların neticesinde daha iyi ruh haline sahip olduğunuzu fark edeceksiniz.

 

Ramazan ayında teknolojiden tamamen uzak mı durmalıyız?

 

Teknolojinin Ramazan'ın manevi atmosferine olumlu katkılarını da göz ardı etmemek gerekiyor. Kur'an okuma ve tefsir uygulamaları, online dini sohbetler ve manevi içerikler, sadaka ve yardım platformları (insanların online bağış yaparak iyiliği yayması) gibi araçlar, bu kutsal ayın ruhunu daha geniş kitlelere ulaştırmada önemli bir rol oynuyor. Özellikle coğrafi engellerin aşıldığı, farklı kültürlerden Müslümanların bir araya geldiği sanal ortamlarda, bilgi paylaşımı ve manevi birliktelikler güçleniyor. Ramazana özel olarak hazırlanan mobil uygulamalar, oruç saatlerini takip etme, kıbleyi bulma ve günlük duaları hatırlatma gibi pratik kolaylıklar sunarak ibadetlerin daha düzenli ve bilinçli bir şekilde yerine getirilmesine yardımcı oluyor. Ayrıca, online platformlarda düzenlenen hatim programları ve mukabeleler, evlerinden çıkamayan veya camilere gidemeyenleri de bu manevi atmosferi yaşamalarına imkan tanıyor. Dijital dünyadaki bu olumlu gelişmeler, Ramazan'ın sadece bireysel bir ibadet ayı olmaktan çıkıp, küresel bir manevi paylaşım platformuna dönüşmesine katkı sağlıyor. Yeter ki biz zaman dilimi olarak Ramazan-ı şerifin, Cenâb-ı Hakk’ın mü’minlere rahmet ile teveccüh buyurduğu bir ay olduğunu unutmayalım ve istifade edebilmek için çaba sarf edelim.

 

 

Yazıyı dinlemek isterseniz:

 

 

https://spotifycreators-web.app.link/e/ozpfvdfXERb

 

https://youtu.be/i4td39hcD_g

 

 

[email protected]                      X:@esrabc