"Kanepe patatesi" terimini duydunuz mu? Hareketsiz yaşam tarzına sahip kişiler için kullanılan bu tabir, fiziksel aktivitesi ya çok az veya hiç olmayanlar için kullanılır. Hareketsiz denilen aktiviteler, her gün işe gidip gelmek, televizyon izlemek, telefonla ilgilenmek, bilgisayarda çalışmak, video oyunları oynamak gibi rutinleri içerir. Bu yaşam tarzına sedanter yaşam tarzı denir. Bu yaşam tarzı düşmesi kolay bir tuzaktır; sıcak bir yaz günü açık havada vakit geçirmek yerine klimayı ve televizyonu açmaya karar veriyorsunuz. Veya soğuk havalarda zamanınızı üzerinize kalın bir şeyler alıp dolaşmak yerine, kanepenizde dizinizin birkaç bölümünü izleyerek geçiriyorsunuz. Size keyif verse de hareketsiz kalmanızla sonuçlanan bu yaşam tarzı, ciddi kardiyovasküler risklere neden oluyor. Yapılan araştırmalar uzun süre televizyon izlemenin sizi sağlığınızdan edeceğini gösteriyor.

Kalp hastalıklarının çok fazla arttığı bu günlerde, bu durumu tetikleyiciler düşünülürken, unutulan ve göz ardı edilen çok önemli faktörler var. Akşamları en sevdiğiniz televizyon programının keyfini çıkarmak için oturmak akşam ritüeliniz olabilir, ancak yeni araştırmalar TV karşısında çok fazla zaman geçirmenin bazı ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğini gösteriyor. 

Yeni bir çalışma, günde bir saatten fazla TV izlemenin koroner kalp hastalığı riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu gösterdi. Koroner kalp hastalığı, dünyanın önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. Araştırmalar, TV izleme ve bilgisayar kullanma gibi ekran tabanlı hareketsiz davranışlarla zaman harcayanların (genetik risklere bakılmaksızın),örneğin günde dört saatten fazla TV izleyen kişilerde, koroner kalp hastalığı geliştirme riskinin en yüksek seviyede olduğunu gösteriyor.

Cleveland Clinic'teki Kalp ve Damar Enstitüsü saatlerce TV izlemenin egzersiz ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarına dikkat etmenin önemini azalttığını ve bunun birçok kalp sağlığı riskini arttırdığını yapılan çalışmalarla gösterdi. Televizyon karşısında çok vakit geçirme, kötü beslenme ve daha az uyuma ile ilişkili olarak da diğer sağlık sorunlarına davetiye çıkarıyor. Ne kadar çok oturursanız kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve kanser geliştirme olasılığınızın da o kadar yüksektir. Aynı zamanda kalp atış hızınızın yavaşlamasıyla birlikte kanınızın olması gerektiği kadar etkili şekilde pompalanmaması tüm doku ve organlarda hasara neden olabiliyor. Bu yüzden uzun süreli oturma, kalp sağlığı üzerindeki zararlı etkilerinden dolayı "sigara içme" ile benzer olarak nitelendiriliyor ve yeni bir zararlı alışkanlık olarak belirtiliyor. 

Uzun süre oturduğunuzda, vücudunuzdaki kaslar çalışmaz. Ayakta dururken veya başka bir aktivite yaparken yaktığınız kadar kalori yakamazsınız, bu da sağlıklı bir kiloda kalmanızı zorlaştırabilir ve organlarınızın düzenli çalışma sistemini etkileyebilir. 

Elbette sevdiğiniz programlara veda etmek zorunda değilsiniz, ancak fiziksel olarak aktif olmak yerine TV izlemek ve diğer hareketsiz aktiviteler yapmak için ne kadar zaman harcadığınıza dikkat etmeniz gerekiyor. 13 yıllık bir çalışmada 370 bin kişinin sağlık  durumları ve TV izleme alışkanlıkları analiz edildi. Günde bir saatten az TV izleyenlerin kalp hastalığı riskinin daha düşük olduğu anlaşıldı.Televizyon karşısındaki süreyi azaltmanın, koroner kalp hastalığı vakalarının yüzde 11'ini önleyebildiği yine araştırma sonuçları arasında mevcut… 

Fiziksel aktivite kalbinizi güçlendirir ve koroner kalp hastalığı risk faktörlerini azaltır. Ayrıca kan basıncını düşürebilir; kandaki kolesterol ve diğer yağ seviyelerini iyileştirme; vücudunuzun kan şekeri ve insülin seviyelerini yönetme yeteneğini geliştirmeyle tip 2 diyabet riskinizi azaltır; sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olur. Hareketsiz insanların kalp hastalığına yakalanma olasılığı, fiziksel olarak aktif olan insanlara göre iki kat daha fazladır.

Koroner kalp hastalığı, atardamarlar kalbe yeterince oksijen bakımından zengin olan temiz kanı gönderemediğinde görülür. Hastalığın semptomları kişiden kişiye farklılık gösterir, ancak bazen göğüs ağrısı veya kalp krizi yaşayana kadar semptom görülmeyebilir. Koroner kalp hastalığının nedeni, genellikle kolesterol ve genetik yapıyla ilişkilidir. Yapılan çalışmalarda, bir saat veya daha az TV izleyenlerde koroner kalp hastalığı gelişme riski, günde dört saat veya daha fazla TV izleyen kişilere göre yüzde 16 daha düşük seviyede olduğu görüldü. Yine aynı çalışmada, önerilen düzeyde fiziksel aktiviteye sahip kişilerin, çok fazla TV izleseler bile, kalp problemleri ve ölüm riskiyle daha az karşılaştıklarını gösteriyor. 

Sonuç olarak, kalp hastalığı için en önemli risk faktörlerinden birinin fiziksel olarak aktif olmak yerine televizyon karşısında saatlerce hareketsiz oturmak olduğu anlaşılıyor. Egzersiz yapma, doğru beslenme ve düzenli doktor ziyaretleri gibi yaşam tarzı değişiklikleri kalp sağlığını iyileştirmeye ve kalp hastalığını önlemenize yardımcı olabilir. Koroner kalp hastalığı riskinizin yarısından fazlasının yaptığınız doğru seçimlerle önlenebilir olduğunu unutmamak gerekiyor.