Ramazan ayına günler kaldı. Mübarek ayın gölgesi neredeyse üzerimize düşmek üzere. Herkesin üzerinde tatlı bir Ramazan telaşı gözlemleniyor. Buna, Ramazan’ı yaşama ve yaşatma heyecanı da diyebiliriz.

 

Hem ferdi olarak hem de ailemiz adına Ramazan ayını doyasıya yaşamak ve tam anlamıyla değerlendirebilmek için aileler ve toplumun, Ramazan ayından önce birtakım adımlar atması gerekmektedir.

 

Hepimiz çocukluğumuzdaki Ramazanları hatırlarız. O atmosferde biriktirdiğimiz tatlı, manevi hatıralar, bizleri bugünkü Ramazanlara taşıdığı gibi, bizim oluşturacağımız Ramazan atmosferi de çocuklarımızı gelecekteki Ramazanlara taşıyacaktır. Bu yüzden, bazı meseleleri erkenden, Ramazan ayı girmeden ele almanın önemli olduğu kanaatindeyiz.

 

Çocuklara Ramazan Sevgisini Aşılamak

 

Çocuklar ve gençler en çok çevrelerinden etkilenir. Bu nedenle en dar çerçeveden en geniş çerçeveye kadar, Ramazan ayı atmosferinin gözle görülür bir şekilde yansıtılması büyük önem taşımaktadır. İslam ülkelerinde çarşılar, pazarlar, sokaklar ve caddeler; medya, televizyonlar, cami ve mescitler normal olarak zaten bu havayı yansıtmaktadır. Çarşı ve pazarlarda Ramazan’a özgü süslemeler, gıda ürünleri, ibadet levazımatı (seccade, tesbih, takke vs.), alışveriş hareketliliği; medya ve televizyonlarda Ramazan programları; cami ve mescitlerdeki teravih ve gece namazları, ezanlar ve salavatlar, toplumun her kesimi üzerinde olumlu bir tesir meydana getirmekte  Ramazan’ın manevi atmosferini hissetmelerine  katkı sağlamaktadır.

 

Batı ülkelerinde  azınlık olarak yaşayan Müslüman topluluklar ve ebeveynler, bulundukları ortamda özellikle çocuklar ve gençler için elden geldiğince bu manevi atmosferi oluşturmaya çabalamalıdırlar. Yoksa, sadece aile düzeyinde oluşturulan Ramazan havası yeterli olmayacaktır. Mesela; Cami, mescit veya kültür merkezlerinde "Ramazan Karşılama" programları düzenlenebilir. Buna ilave olarak yetişkinler, gençler ve çocukların topluca katılabileceği etkinlikler yapılabileceği gibi, her yaş grubuna özel programlar da düzenlenebilir. Mekânlar, ışıl ışıl ışıklarla, göze hitap eden dini motiflerle süslenerek çocuk ve gençlerin hayal hanelerine, hafızalarına Ramazan ayına ait resimler, anılar  nakşedilebilir.

 

Ayrıca, Ramazan ayının önemini anlatan dersler, sohbetler, soru-cevap seansları, kültürel etkinlikler (davul, mani, ilahi vs.), sanatsal aktiviteler (Hacivat-Karagöz, skeç, tiyatro vs.) de organize edilerek çocuklarda Ramazan heyecanı uyandırılabilir. Yine bu aktiviteler arasında Ramazan’ı simgeleyen küçük hediyeler verilerek bu süreç teşvik edilebilir. Şayet  bu tür programları gerçekleştirecek kurumlar yoksa, birkaç aile bir araya gelip ev ortamında veya uygun bir mekanda çocuklarına bu atmosferi yaşatabilir, hatta yaşatmalılar da. Bazı coğrafyalarda yalnız  kalmış tek bir aile bile  olsa, ev içinde "Ramazan Karşılama" etkinliği düzenlemek suretiyle, çocukların nazarında  bir ‘Ramazan’  farkındalığı oluşturabilir.

 

Evde Ramazan ayı Farkındalığı Oluşturma

 

 

Yaşlarına uygun şekilde çocukların, hoşlarına gidecek ödüller vaat edilerek Ramazan’a yönelik hedefler belirlemeleri teşvik edilebilir. Ailecek bir Ramazan programı oluşturmak, herkesin Ramazan ayı havasına girmesine yardımcı olacaktır. Çocukların da katılımıyla iftar ve sahur menülerini birlikte hazırlanabilir. Bu ve emsali uygulamalar çocuk ve gençleri Ramazan’a motive etmek açısından güzel bir yöntem olarak değerlendirilebilir.

 

Anne babanın Ramazan ayında ibadet yörüngeli yaşaması

Ramazan  bir ibadet, manevi karlı bir ticaret ayı olması hasebiyle, anne babaların ibadet hayatlarını biraz daha ön plana çıkararak, ibadetlerini görünür bir şekilde yerine getirmeleri gereken bir  aydır. Çünkü dini hayatı çocuklara, gençlere öğretmenin en tesirli, en kalıcı yollarından biri, anne babanın yuvada sergiledikleri halisane, samimi ibadet hayatlarıdır. Onun içindir ki Ramazan, anne babaların namazlara, dua, Kur’an-ı Kerim ve kitap okumaya, hayır hasenat işlerine  çocuklarında şahit olacakları şekilde ağırlık vererek bu mübarek ayın nasıl değerlendirilmesi gerektiğini  bilfiil göstermeleri gereken bir aydır. Evde cemaatle kılınan namaz, çocuklar için hem öğretim hem de namaz eğitimi açısından önemlidir. Onlara ezan okutmak, kamet getirtmek, tesbihatı beraber yapmak, ilgilerini çekecektir.

 

Anne babanın hal ve tavırlarında, Ramazan ayı  heyecanını yansıtması

 

Ramazan ayının gelişiyle anne babanın  evde ‘Ramazan ayı’ heyecanı ve telaşı sergilemesi/hissettirmesi de oldukça önemlidir. Özellikle anne babanın bilhassa Ramazan ayının başlamasıyla günlük rutinlerini değiştirerek Ramazan ayı havasına girmeleri, çocuklara tesir edecek  vurucu noktalardan biridir. Mesela ebeveyn günlük uyku saatlerini biraz azaltarak gecenin bir kısmını, gece ibadetine, okumalara ayırabilirler. Sair günlere göre Ramazan ayına, orucun maneviyatına zarar verecek malayani şeylerden, olumsuz söz ve davranışlardan daha bir titizlikle kaçınarak tefekküre, muhasebeye ağırlık verebilirler. Sosyal medya meşguliyetlerini asgari düzeye indirerek  nafilelerde derinleşebilirler. Ramazan ayında, yakın uzak çevrelerinde bulunan insanlara diğer günlere  nazaran daha düşünceli daha sabırlı daha şefkatli daha merhametli, daha yardımsever davranabilirler.

 

Ramazan ayının rahmet ve mağfiret ayı olması hasebiyle, anne baba, çocuklarına ve üçüncü şahıslara, onların hata ve kusurlarına karşı daha mülayim, daha hoşgörülü olabilir, hal ve davranışlarına bunu yansıtabilirler. Yine bu ayda, Allah (cc), nasıl ki bir kulun, işlediği hayırlı bir amele karşılık olarak bazen yedi, bazen yetmiş, bazen de yedi yüz kat mükafat veriyorsa, anne baba, eş dostlar  da, çocukların, gençlerin sergiledikleri iyi ve güzel davranışlara fazlasıyla mukabele etmeli, onları Allah’a kul olmaya yüreklendirilmelidirler. Çocuklar ‘Ramazan geldi mi, anne babamız bambaşka biri oluyor, sanki melekleşiyorlar!’ demelidirler.

 

Çocuklara, Misafirperverlik ve Akraba hukukunu kazandırma

 

Ramazan ayında gençler ve çocuklar açısından en unutulmaz  hatıralar, iftar ve sahur sofralarında gerçekleşir. İster evde isterse de misafirlikte yapılan  iftarlarda  imkan nispetinde çocukların sevdikleri yemekler hazırlanmalıdır. İftardan önce ve sonra kısa da olsa bir dua edilmesi öğretici olacaktır. İftar ortamı,  çocuklarda misafirperverlik düşüncesinin gelişmesi/yerleşmesi açısından oldukça önemli ortamlardır.

 

Ramazan ayı çocuklara ve gençlere  akrabalık ilişkilerinin öğretilmesi , akrabalık hukukunun pekiştirilmesi bakımından da iyi bir fırsatlar sunar. Anne babalar, Ramazan ayında iftar vesilesi ile aile büyükleri ve akrabalarla bir araya gelerek, çocukların hem aile büyükleri hem de akranları ile kaynaşmalarına yardımcı olabilirler. Bu iftarlarda sadece oruç açmakla  sınırlı kalınmaz, bir de akşam namazı cemaatle kılınır, kısa da olsa bir ders, sohbet yapılabilirse bu ortam gençler ve çocuklar için Ramazan kültürümüz açısından örnek bir ortam vazifesi görmüş olacaktır.

 

Ramazan; Yardımlaşma, fedakarlık, dayanışma duygularını geliştirme ayı

 

Ramazan ayı bağrında fakir fukarayı gözetmeyi, muhtaçlara yardım elini uzatmayı barındıran bir aydır. Bu yüzden  Ramazan ayında iftar sofralarında sadece akraba, eş dostun değil, gerçekten muhtaç olan fakir fukaranın, öğrencilerin de misafir edilmesine özen gösterilmelidir. Bu özen gençlerde ve çocuklarda yardımlaşma, dayanışma, fakir fukarayı koruyup kollama, fedakarlık duygularının gelişip boy atmasına vesile olacaktır. İbn Abbas’ın (ra) tasviri içinde, insanların en cömerdi Resûlullah’tı (sav). O’nun (sav) en cömert olduğu zaman ise, Ramazan’da Cebrail ile buluştuğu anlardı. Ramazan’ın her gecesinde Cebrail (aleyhisselâm) O’na (sav) gelir ve beraber Kur’ân’ı mukabele ederlerdi (Buhârî, bedü’l-vahy 6). Onun için Ramazanda sergilenen cömertliğin anlamı daha değerlidir.

Anne babaların iftar dışında çocuklar ve gençlerle beraber fakir fukaraya  yardım etme, ihtiyaçlarını gidermeye yardımcı olma, hastaları ziyaret etme gibi aktiviteler yapmaları, Ramazan ruhunu tamamlayıcı bir davranış olarak üzerinde durulması gereken bir husustur. Bu  davranış, çocuğun  dünyasında  Ramazan ayını değerlendirmenin  sadece şahsi ibadetlerle sınırlı olmadığını, toplumun yaralarını sarmaya yönelik ibadetleri de içine aldığını göstermesi bakımından oldukça önemlidir.  

 

Çocuğun dini şahsiyet gelişiminde Cami ve teravih namazı

 

Çocuğun dini sosyal hayata alıştırılmasında ilk merhale olarak camii ve mescidlerin önemli bir yeri vardır. Bunun için Ramazan ayı iyi bir fırsattır. Her ne kadar teravihler evde de kılınabilirse de, Ramazan neşesinin  çocuğun ruhuna sinmesi/duyurulması adına ailecek cami ve mescitlere giderek, teravih namazını camilerde kılmaya gayret etmelidir. Bu, çocuğun duygu düşünce dünyasına pek çok şey katacak mühim bir meseledir. Çocukların o mekanda, o atmosferi teneffüs etmeleri, ister namaz kılsınlar isterse oyun çağında olsunlar, onlara şuuraltı dini beslenme adına önemli katkılar sağlayacaktır.

 

İlim ve Sohbet Meclislerine Katılım

 

Bunun yanında çocuk ve gençleri Ramazan içinde yapılacak toplu programlara alıştırmak da çok yararlı olacaktır. Bilhassa ilim meclisleri, ders ve sohbetler, alim zatlarla aynı mecliste beraber olma, onlarla tanışma, onların iltifat ve dualarını alma da çocuk ve gençler için ayrı bir tecrübe olacaktır. Tabi ki gençlere ve çocuklara ayrı ayrı Ramazan içerikli programlar yapmak önemlidir. Fakat gençleri ve çocukları yetişkinlerden  tamamen ayrı düşünmek doğru değildir. Çocuk ve gençlerin zaman zaman hatta planlı bir şekilde yetişkinlerle aynı mecliste bir ve beraber aynı programa katılmalarında büyük fayda vardır.

 

Çocuk ve gençlerin yetişkinlerle beraber bulundukları ortamlar, oturup kalkma, konuşma, dinleme, saygı görme/gösterme, şahsiyet kazanma, örnek alma, birey olma, sınırlarını bilme, topluluk/cemaat  psikolojisi ile müspet manada etkileşime girmesi gibi kazanımlar elde etmeleri  açısından ihmal edilmemesi gereken bir husustur. Büyükler de o ortamda bulunan çocukları görmeli, farketmeli, başlarını okşamalı, tatlı güzel sözlerle iltifat ederek onların dini hayatı/ortamları sevmelerine katkı sunmalıdırlar.

 

Evet, Ramazan-ı Şerif maddi manevi bereketlerle dolu bir aydır. Tabii ki değerlendirebilenler için. Ondan tam manasıyla istifade edenler  ancak bir ön hazırlıkla, planlı programlı, hedefli bir şekilde bu ayı karşılayanlar olacaktır. Şimdiden Ramazan ayınızın  hayırlı olması dualarıyla…..

 

NUMAN YILMAZ YİĞİT