Ukrayna'da Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin, yolsuzlukla mücadele kurumlarının bağımsızlığını zayıflattığı gerekçesiyle tepki çeken yasayı imzalaması ülke genelinde protestolara neden oldu. Başkent Kiev başta olmak üzere birçok şehirde düzenlenen gösterilere binlerce kişi katıldı.

Ukrayna Parlamentosu'nun geçtiğimiz günlerde kabul ettiği yasa, Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ile Özel Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı'nın (SAPO) denetimini sıkılaştırmayı öngörüyor. Muhalifler, bu düzenlemenin söz konusu kurumların siyasi baskıya açık hale geleceği ve bağımsız soruşturmaların sekteye uğrayacağı uyarısında bulunuyor.

Zelenskiy ise kamuoyundan yükselen tepkilere rağmen söz konusu yasa tasarısını salı günü imzalayarak yürürlüğe soktu. Bu adım, sivil toplum kuruluşları, uluslararası gözlemciler ve Batılı müttefiklerin sert eleştirilerine hedef oldu.

"Yolsuzlukla Mücadele AB Yolunda Şart"

Avrupa Birliği’nin Genişlemeden Sorumlu Komisyon Üyesi Marta Kos, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada gelişmeyi “ciddi bir geri adım” olarak değerlendirdi. Kos, “NABU ve SAPO gibi bağımsız kurumlar Ukrayna’nın AB üyeliği süreci için hayati önemdedir. Hukukun üstünlüğü, müzakerelerin merkezindedir” dedi.

Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Ukrayna temsilciliği de yasayı eleştirerek, bunun geçmiş reformları zedelediğini ve uluslararası ortaklarla kurulan güvene zarar verdiğini kaydetti.

Telegram üzerinden ortak açıklama yapan bazı sivil toplum kuruluşları ise, “Bu tasarı yasalaşırsa SAPO’nun başkanı sadece sembolik bir görevde kalacak, NABU ise bağımsızlığını kaybederek başsavcılığın alt birimine dönüşecek” ifadelerini kullandı.

İlk Büyük Protesto: "Yasayı Veto Et"

Salı günü düzenlenen gösteriler, Rusya’nın 2022’de başlattığı geniş çaplı işgalin ardından hükümete karşı yapılan ilk büyük miting olarak dikkat çekti. Kiev’de toplanan kalabalık, “Yasayı veto et”, “Yolsuzlukla mücadele sistemini koruyun, Ukrayna’nın geleceğini koruyun” ve “Buna karşıyız” yazılı pankartlar taşıdı.

Zelenskiy'yi yasayı veto etmeye çağıran gruplar, aksi takdirde “Ukrayna’nın yolsuzlukla mücadele altyapısının çöküşünden” parlamentoyla birlikte Cumhurbaşkanlığı’nın da sorumlu olacağını savunuyor.

Öte yandan, pazartesi günü Ukrayna’nın iç güvenlik teşkilatı, NABU’da görevli iki yetkiliyi Rusya bağlantısı şüphesiyle gözaltına aldı. Güvenlik güçlerinin diğer bazı NABU çalışanlarına da ilgisiz suçlamalarla işlem yaptığı bildirildi. Bu gelişme de protestoların tansiyonunu artıran unsurlardan biri oldu.

Ukrayna'da daha önce iki büyük halk hareketiyle sonuçlanan protesto geleneği, savaş koşullarına rağmen halkın demokratik tepkisini göstermeye devam ettiğini ortaya koyuyor.