Vücudumuz, güneşten en iyi şekilde yararlanmak için mükemmel bir şekilde yaratılmıştır. Cildimiz, korumayla görevlendirilmiş, kendini onarabilme ve yenileyebilme yeteneğine sahip en büyük organımızdır. En dış tabakasından sürekli olarak ölü deri hücreleri atılır ve yerlerine yenileri gelir. Eğer derin bir güneş yanığı yaşadıysanız, bu yenilenme sürecini fark etmiş olabilirsiniz. Cildiniz soyulur ve genellikle bir veya iki hafta içinde normale döner.

D vitamini, sadece besinlerden yeterli miktarda alınması zor olan bir vitamindir ve güneş ışığı yardımıyla derimizde üretilir. Güneşin UV ışınları, kemiklerimiz, kan hücrelerimiz ve bağışıklık sistemimiz için önemli olan D vitamini üretimine yardımcı olur. Ayrıca, kalsiyum ve fosfor minerallerinin kullanımını da destekler. Yeterli güneş ışığı alamayan kişilerde multipl skleroz (MS) ve diğer otoimmün hastalıkların gelişme riski daha yüksek olabilir. Araştırmalar, bu durumun vücutta yeterli miktarda D vitamini bulunmamasına bağlı olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, D vitamini takviyesi almanız gerekip gerekmediğini doktorunuza danışmanız önemlidir.

Güneşlenmek anksiyete ve depresyonu önlemeye yardımcı olur
Güneşlenmek, duygusal durum bozukluklarını, özellikle anksiyete ve depresyonu, serotonini artırarak önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, gün ışığı vücudumuzun iç saatini (sirkadiyen ritm) ayarlamak için gereklidir. Özellikle sabahın erken saatlerinde alınan güneş ışığı, geceleri daha iyi uyumamıza yardımcı olur ve kilo alımını engelleyebilir. Bu saatlerdeki güneşlenme, deri altındaki yağ hücrelerini küçülterek zayıflamaya destek olabilir.

Ancak, kontrolsüz güneşlenmenin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini unutmamalıyız. Güneşin faydalarını bilmek önemli olsa da, UV ışınlarının cilde verebileceği zararları da göz ardı etmemek gerekir. Güneş koruyucu kremler kullanmak, gölgede durmak ve uygun giysiler giymek gibi basit önlemlerle hem güneşin faydalarından yararlanabilir hem de zararlarından korunabiliriz.

Güneş Işınları ve Cilt Sağlığı: UVA ve UVB Nedir?
Güneş ışığı, hem görünür hem de görünmez ışınların bir karışımı olarak dünyamıza ulaşır. Bu ışınlardan ultraviyole (UV) ışınlar, cildimiz üzerinde önemli etkilere sahiptir. UV ışınlarına uzun süre maruz kalmak, cildimizin yaşlanmasını hızlandırır. Dünya yüzeyine ulaşan UV ışınları iki türe ayrılır: UVA ve UVB.

UVA Işınları: Uzun dalga boylu olan bu ışınlar, cildin derin katmanlarına nüfuz edebilir. Cildin esnekliğini etkileyerek kalınlaşmasına, kırışmasına ve incelmesine neden olur. UVA ışınları, cilt yaşlanmasının ve bazı cilt kanseri türlerinin başlıca sebeplerindendir.

UVB Işınları: Daha kısa dalga boylu olan UVB ışınları, cildin yüzeyinde güneş yanıklarına neden olur. Bu ışınlar, cilt hücrelerine doğrudan zarar vererek DNA mutasyonlarına yol açabilir ve bu da cilt kanseri riskini artırır. Cam yüzeylerden, UVB ışınları geçemez ama daha uzun dalga boyuna sahip UVA ışınları geçer. Bu nedenle camdan gelen güneşe karşı da dikkatli olmak gerekir.

Ne Kadar ve Nasıl Güneşlenmeli?
Bu cevap herkes için değişkenlik gösterir ve kişisel faktörlere bağlıdır. Cilt tonunuz, yaşınız, sağlık geçmişiniz, beslenme alışkanlıklarınız ve yaşadığınız yer, bu konuda belirleyici etkenlerdir. Araştırmalar, her gün yaklaşık 20 dakika uygun giysilerle güneşte kalmanın, vücudun D vitamini ihtiyacını doğal yollarla karşılamak için yeterli olduğunu gösteriyor. Yüzünüz, elleriniz ve kollarınızın iç tarafları en iyi şekilde güneş alabilecek bölgeler arasındadır. Günün erken saatleri, maksimum fayda için en uygun zaman dilimidir. Daha uzun süre güneşte kalacaksanız koruyucu krem kullanmanız önemlidir. Aksi takdirde, cildiniz güneş yanığına maruz kalabilir ve iyileşme sürecinde bağışıklık sisteminizin kaynaklarını tüketebilir. Bu da, vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini azaltır ve hastalanma olasılığınızı artırabilir. Ayrıca, güneş ışınlarına uzun süre maruz kalma durumunda cildin hassasiyeti artabilir ve polimorf ışık erüpsiyonu (PMLE) adı verilen güneş zehirlenmesi gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Güneş Koruma Faktörü (SPF) Ne Anlama Geliyor?
Güneş koruma faktörünün İngilizcesinden (Sun Protection Factor)den  kısaltmayla SPF, güneş kremlerinin UVB ışınlarına karşı sunduğu koruma miktarını gösterir. SPF değerleri, güneş ışınlarının cildinize zarar verme süresini ne kadar uzattığını belirler. SPF 15, SPF 30 ve SPF 50 gibi değerler, güneş kremlerinin sağladığı koruma seviyesini ifade eder. Örneğin, SPF 30 bir güneş kremi, SPF 15’ten daha fazla koruma sağlar, ancak iki katı koruma sağladığı anlamına gelmez. SPF 50 ve üzeri koruma faktörleri ise genellikle daha yüksek koruma sunar.  Genellikle önerilen, en az SPF 30 olan bir güneş kremi kullanmaktır. Daha açık tenliler veya uzun süre güneşe maruz kalanlar için SPF 50 ve üzeri koruma olan kremler önerilir. Kısa süreli güneşlenmelerde veya güneş ışınlarının daha yatay geldiği saatlerde daha düşük SPF’li kremler de kullanılabilir. Bulutlu ve rüzgârlı havalarda bile UV ışınları cildinize ulaşabilir ve güneş yanığına neden olabilir. Halk arasında bu durum, rüzgar yanığı olarak adlandırılır.


Sıcakların arttığı bu yaz günlerinde, kendinize dikkat ederek güneşin tadını çıkarmanızı  ve şifaya vesile olmasını dilerim.

Yazıyı dinlemek isterseniz:

https://youtu.be/lRoKo_W-GFk
 

https://spotifyanchor-web.app.link/e/ZFGTdwwOlKb

 
[email protected]               X:@esrabc