NASA'nın Washington'daki Bilim Misyonu Müdürlüğü yardımcı yöneticisi Thomas Zurbuchen, "50 yıldır vakum altında saklanan bu inanılmaz değerli örneği açma fırsatımız oldu ve sonunda içinde hangi hazinelerin tutulduğunu görebildik" dedi.

NASA önce bir Ay kaya örneğini açtı. Bu ufak kaya NASA astronotları Eugene Cernan ve Harrison J.Schmitt tarafından Aralık 1972'de Toros-Littrow Vadisi'ndeki bir heyelan yatağında toplanmıştı. 36 santimetrelik silindirik tüp içerisinde yer alan bu örnek daha Ay yüzeyindeyken vakumlanıp kapatılmıştı.

Bu örnek Dünya'ya getirildiğinde de Ay laboratuvarındaki özel bir dolapta ikinci bir koruyucu tüpte saklandı ve bu haftaya kadar bozulmadan kaldı.

73001 olarak adlandırılan bu örnek, bilim adamlarına Ay'ın jeolojisinin tarihsel bir kaydını sağlayabilecek toprak ve kaya parçaları içeriyor.

Bazı Apollo örnekleri, daha iyi teknolojiye sahip gelecek nesiller üzerinde çalışabilmeleri ve Dünya'nın doğal uydusu hakkında daha fazla bilgi edinebilmeleri için bilerek açılmadan bırakıldı.

Schmitt, Perşembe günü NASA tarafından paylaşılan bir videoda, "Bize yeni bilgiler veren çok sayıda örneğimiz vardı. Ayrıca Apollo programının başlarında, analitik teknolojinin olgunlaşacağı ve zamanla çok daha karmaşık hale geleceği tahmin ediliyordu. Aslında, Apollo Ay projesi bilim insanları için hiç sona ermedi." dedi.

Schmitt bir jeolog tarihte Ay'a inen tek sivil bilim insanı. Diğer 11 erkeğin hepsi aktif askeri üyeler olarak kabul edildi.

Austin'deki Texas Üniversitesi'nde bir ekip, tüpün içindeki örneğin 3 boyutlu görüntülerini taramak için X-ray CT teknolojisi kullandı.

Bu, 50 yıl önce toplandığından bu yana ilk kez tahrik tüpünden çıkarılan Apollo 17 Ay çekirdeği örneğinin 73001'in yakından görünümü olacak.

Apollo numune küratörü Ryan Zeigler yaptığı açıklamada, "Bu, çekirdeğin içindeki malzemenin dışarı itilmeden ve yarım santimetrelik parçalara bölünmeden önce nasıl göründüğünün kalıcı kaydı olacak" dedi.

Şubat ayında da bir başka ekip, tüpte mevcut olabilecek herhangi bir gazı toplamak için tüpü dikkatlice açmıştı.

Zeigler, "Biriken gazı çıkardık ve bu gazın farklı alikotlara (kimyasal analiz için alınan örnekler) bakarak ay gazı imzasını anlamaya çalışan bilim insanlarına yardımcı olacağını umuyoruz" dedi.

Bu örneğin açılması, NASA'yı, Apollo'nun ikiz kız kardeşinin adını taşıyan Artemis programı aracılığıyla bu on yılın sonunda insanları Ay'a döndürdüklerinde yeni materyal toplamaya hazırlama amaçlı gerçekleştiriliyor.

Ay'a inen ilk kadın ve ilk renkli insanı da barındıracak olan Artemis görevi aynı zamanda ilk kez Ay'ın güney kutbuna inecek.

Apollo astronotlarının ziyaret ettiği Ay ekvatorunun tanıdık koşullarından uzak olan Artemis kaşifleri, Ay'ın altındaki dramatik aydınlatmanın yanı sıra donmuş koşullar ve ilgi çekici toprağı ile de karşılaşacaklar.

NASA Genel Merkezi'ndeki Gezegen Bilimi Bölümü direktörü Lori Glaze, "Ay'ın Güney Kutbu, uçucu maddeler olarak adlandırdığımız (su buzu ve karbondioksit gibi normal sıcaklıklarda buharlaşan maddeler) potansiyel olarak büyük birikimler oluşturmak için harika bir yer" diyor ve ekliyor:

"Bu uçucular bize Güneş sisteminin bu bölümünde suyun nereden geldiği hakkında - kuyruklu yıldızlardan, asteroitlerden, güneş rüzgarından veya başka bir şekilde - ipuçları verebilir. Artemis programı sırasında toplanan yeni örnekler, bilim insanlarının ayın evrimini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir."