AB, yaklaşık 5 yıl önce Türkiye ile yaptığı mülteci anlaşmasını masaya yatırmaya hazırlanıyor. Açıklama, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'den geldi.  

Borrell'in açıklamaları AB ülkelerinin dış ve iç işleri bakanlarının mülteci sorunu gündemiyle dün yaptığı zirve sonrasında geldi. Borrell bir gazetecinin Türkiye ile imzalanan anlaşmanın yenilenip yenilenmeyeceği sorusuna verdiği yanıtta "Gelecekte bu tip bir anlaşma yapılması gerektiğini düşünüyorum” dedi. Borrell "Bu, hiç kuşkusuz bizim, üye devletlerin, Avrupa Birliği kurumlarının kendi içinde ve daha sonra da Türkiye ile bu ortak anlaşmanın yenilenmesi için yapacağı tartışmaların bir parçası olacak" diye konuştu.

DW Türkçe'nin haberine göre Borrell,  mevcut anlaşmanın yürürlükte olduğunu ve uygulanmaya da devam etmesi gerektiğini belirtti. 

2015'te Suriye iç savaşından kaçan yüz binlerce sığınmacının Avrupa'ya gelmesi üzerine Avrupa Birliği ile Türkiye arasında 18 Mart 2016 tarihinde bir mülteci anlaşması imzalanmıştı. Anlaşma uyarınca Ankara, Türkiye üzerinden Ege'deki Yunan adalarına düzensiz geçiş yapan sığınmacıları geri almayı ve insan kaçakçılarıyla mücadele etmeyi kabul etmişti.

Borrell mülteci anlaşmasının Avrupa'ya gelen sığınmacı sayısını azalttığını ve Akdeniz'deki ölümlerin sayısını düşürdüğünü söyledi. Ayrıca Avrupa Birliği'nin, Türkiye'de yaklaşık 3 milyon 600 bin Suriyeli sığınmacıya destek amacıyla taahhüt ettiği 6 milyar euroluk fonu tahsis ettiğini belirtti.

"Sığınmacılar halen orada" diyen Borrell Türkiye'nin bu sığınmacıların ihtiyaçlarını gidermede halen yardıma ihtiyacı olduğunu söyledi. Bunun herkesin "ortak çıkarına" olduğunu belirten Borrell "bu ortak angajmanın yenilenmesi” amacıyla müzakerelere başlanacağından emin olduğunu ifade etti.

AB-Türkiye mülteci anlaşması konusunda olumlu değerlendirmeler yapan Borrell "Bu, tüm tarafların sürekli çabalarını gerektiren, karşılıklı güvene ve temine dayanan bir taahhüt. Çok eleştirildi ancak bu anlaşmanın elle tutulur sonuçlar ürettiğine inanıyorum. İnsan hayatı kaybının belirgin bir biçimde düşmesini, düzensiz geçişlerin azalmasını ve Türkiye'deki sığınmacı ve mültecilerin durumunun iyileşmesini sağladı" diye konuştu.

Aralık 2020'de Avrupa Birliği ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları zirvesinde ülkeler "Suriyeli sığınmacılara mali destek sağlanmaya devam edilmesi gerektiği" konusunda mutabık kalmış ama yeni bir paket kararı alınmamıştı. Ancak geçen yıllarda 485 milyon euro değerinde bir ek finansman sağlanması kararlaştırılmıştı. Bu kaynağın 2021 yılı sonuna kadar sığınmacıların temel ihtiyaçları ve sığınmacı çocukların okul masrafları için kullanması kabul edilmişti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun İçişlerinden Sorumlu Komiseri Ylva Johansson daha önce yaptığı bir açıklamada Türkiye'den mevcut mülteci anlaşmasından doğan yükümlülüklerini yerine getirmesini istemişti. Johansson Ankara'nın geçen yılın yaz aylarından itibaren Yunan adalarından sığınmacıları geri almayı durdurduğunu ve uygulamaya devam edilmesi gerektiğini söylemişti. Avrupa Birliği Komisyonu'nun verilerine göre Mart 2016'dan bu yana Türkiye toplamda 2 bin 140 sığınmacıyı geri aldı.