SAMANYOLUHABER.COM - HABER ANALİZ

Uzmanlara göre, ABD-Çin arasındaki bu gerginlikten en büyük kazanç sağlayan ülkelerden biri Rusya olacak gözüküyor.

2024 yılının ilk 11 ayında ABD, Çin’den 401 milyar dolar değerinde mal ithal etti. 2023 yılı itibarıyla ise bu rakam 448 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde ABD’nin Çin ile olan ticaret açığı 270 milyar dolar oldu. Trump, bu açığı azaltmayı ve Amerikan sanayisini yeniden canlandırmayı amaçladığını belirtti.

Trump’ın getirdiği yeni vergiler süresiz olarak yürürlükte kalacak ve ilerleyen dönemlerde daha da artırılabileceği belirtiliyor. Hukuk uzmanları, Trump’ın bu kararını, ABD’nin 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası’na (IEEPA) dayandırdığını ifade ediyor. Bu yasa daha önce ekonomik yaptırımlar için kullanılmıştı, ancak ilk kez doğrudan gümrük vergisi uygulamak için kullanılıyor.

Çin’in ek vergiler yanıtı

Çin yönetimi de bu karara petrol, kömür ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gibi Amerikan ürünlerine ek vergiler getirerek yanıt verdi.

Çin Devlet Konseyi Gümrük Vergisi Komisyonu, Trump’ın aldığı bu tek taraflı kararın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarını ihlal ettiğini ve ABD ile Çin arasındaki ekonomik iş birliğini zedelediğini belirtti.

Ticaret savaşlarında genellikle üçüncü ülkeler kazançlı çıkar. Rusya da bu süreçten fayda sağlayabilecek ülkelerden biri olarak görülüyor. Çin’in ABD’den LNG ithalatını azaltması, Rusya’dan yapılan enerji alımlarının artmasına yol açabilir.

2024 yılında Çin, Rusya’dan toplam 95 milyar dolarlık enerji ürünü (petrol, petrol ürünleri, kömür, doğal gaz) ithal etti ve Rusya, Çin’in en büyük petrol ve doğal gaz tedarikçisi konumuna geldi.

Özellikle ABD’den LNG ithalatının azalması, Rusya’nın “Sibirya’nın Gücü” boru hattı üzerinden Çin’e yaptığı gaz sevkiyatlarını artırma olasılığını güçlendiriyor. Freedom Finance Global’den analist Natalya Milchakova’ya göre, “Rusya, Çin’in Amerikan enerji kaynaklarından vazgeçmesiyle en büyük kazanan olacak.”

Ancak, bazı uzmanlar Rusya’nın Çin’e enerji tedarikini önemli ölçüde artırmasının zor olabileceğini düşünüyor. Çin uzun zamandır enerji tedarikçilerini çeşitlendirmeye çalışıyor ve Rusya zaten Çin’in en büyük petrol ve kömür tedarikçisi konumunda bulunuyor.

Ticaret savaşı henüz başlangıç aşamasında

Oxford Economics’e göre ticaret savaşı henüz başlangıç aşamasında ve gelecekte yeni ek vergilerin getirilmesi ihtimali yüksek. Uzmanlar, ABD yönetiminin Çin ile ekonomik bağımlılığı azaltmayı hedeflediğini ve bu nedenle ticaret geriliminin artmaya devam edeceğini öngörüyor.

Ekonomist Dmitry Kuznetsov’a göre, ABD’de getirilen gümrük vergileri kaldırılmaktan çok artırılma eğiliminde oluyor. Örneğin, Trump’ın 2018’de Çin’e karşı uyguladığı tarifeler, Joe Biden yönetimi tarafından kaldırılmadı.
Bazı uzmanlar, iki ülkenin orta vadede bir uzlaşma arayabileceğini düşünüyor. Çin’in ekonomik olarak ABD ile iyi ilişkiler kurmaya ihtiyacı var ve ABD de Çin pazarındaki yerini korumak isteyebilir.

Rus politic analist Pavel Kuznetsov’a göre, Trump’ın Çin’e karşı aldığı bu sert önlemler, ABD’nin jeopolitik önceliklerinin değiştiğini gösteriyor: “Trump, Rusya yerine Çin’i ana rakip olarak görüyor. ABD’de artık Ukrayna krizi gündemin üst sıralarında yer almıyor. Şimdi ise Çin’e karşı ekonomik ve siyasi bir baskı süreci başlıyor.”