RTÜK yetkilileri bugün televizyon yöneticileri ile bir araya geliyor. Gündemin Birinci maddesi Reyting ölçümleri. Reyting ölçümlerini sağlıklı yapmak için bir süredir çalışma başlatan RTÜK projelerini televizyonculara anlatacak. Ancak AGB verilerinde oynama yapıldığının tespit edilmesi toplantıyı daha da renkli hale getirdi. Çünkü Bu arada skandal Tüketiciler Derneğini harekete geçirdi Bazı yapım firmalarının tespit ettikleri ‘denek’ ailelere para vererek programların reytinglerini yükselttiklerinin ortaya çıkması, televizyon dünyasında tartışmaya yol açtı Tüketiciler Birliği Genel Başkanı M Bülent Deniz, konu hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını bildirdi Televizyon İzleme Alışkanlıkları Kurumu (TİAK) eski üyesi Sedat Sözüdoğru, “İçeriden bilgi sızdırılmış olmalı” dedi... Başak Yapım’ın ölçüm cihazı bulunan 60 haneyi belirleyerek, izlemeleri yönlendirdiği yolundaki haberi gündemi belirledi. ULAŞMAK ZOR TİAK eski üyesi ve Kurumsal İletişim Hizmeti A.Ş. Başkanı Sedat Sözüdoğru şöyle dedi: “Bir süre önce de bazı şirketlerin AGB’nin deneklerine ulaştığı iddia edilmişti. O dönem sistem testten geçirildi ve sorun çözüldü. AGB’nin bilgilerine ulaşmak zordur. Bilgiler gizlidir ve kimse ile paylaşılamaz. 60 kişinin bilgilerini alabilmek için içeriden bilginin sızması gerekiyor. Başak Yapım kendi isteği ile ancak bir iki deneğe ulaşabilir. Şirket içeriden para karşılığı ile bilgilere ulaşmıştır. Sistem tekrar gözden geçirilmeli.” Başak Yapım Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Çobanoğlu ise haklarındaki suçlamaları şöyle değerlendirdi: “Yapılan Başak Yapım’ın başarılarına gölge düşürmek için hazırlanmış bir komplodur. Bir süre, elinde bilgi ve belgesi olanların bunları ortaya koymasını bekleyeceğiz. Kimseden bir ses çıkmazsa yargıya başvuracağız. 60 kişiyi deşifre etmek ucuz bir iş değil. Öyle olsa şu anda iki kanalda sadece iki programın yapımcı şirketi olur muyduk? Şirket olarak AGB’yi ilişkiler açısından tanımıyoruz. TİAK, bu konuyu rapor haline getirmektense kendi sistemini gözden geçirmelidir.” AGB CEVAP VERSİN Başak Yapım’ın da programlarının yayınlandığı Star Televizyonu’nun Program Müdürü Yüksel Evsen AGB’den bir açıklama beklediklerini belirtti. Evsen “Bir kanalın başarısını bununla ölçemeyiz ama iddialar hoş değil“ dedi. Bu arada Türkiye’de televizyon izleme eğilimlerini belirlemek üzere 14 ilde araştırma yaptıran RTÜK’ün, AGB’den kapsamlı çalışma yapmasını istediği öğrenildi. RTÜK, AGB’den halen 21 ilde yaklaşık 2 bin 100 televizyon üzerinden yapılan ölçümlerin, ülkenin tümünü kapsayacak şekilde kurulmasıyla ilgili projenin maliyetini kapsayan teknik bir rapor hazırlamasını talep etti. Şahin: Çok reyting çok kalite değildir İstanbul Bilgi Üniversitesi Televizyon Gazeteciliği Bölümü Koordinatörü Prof. Dr. Haluk Şahin görüşlerini şöyle dile getirdi: “İzleyici ölçümü ya da reytingi değerlendirirken şunu unutmamak gerek: Bu ölçüm, yani reyting, programın kalitesi ya da yararı ile ilgili değildir, yalnızca reklam verenlere maliyet hesabı yaparken kaç paraya kaç seyirci aldıklarını belirlemek içindir. Bu gibi ölçüm sistemleri her yerde eleştirilir, bizimki de mükemmel değildir. ‘Panel’i çok şehirli ve çok varoş ağırlıklıdır. Ancak ticari rekabete dayanan televizyon pazarlarında reklam verenler bir ölçü olsun diye ısrar ederler. Bizdeki sistemin denetimini yapan TİAK, yapılan hileyi fark etmiş. Bir süre için fark etmeyebilirdi de. Fark etmedikleri de olmuştur mutlaka. Demek ki, başka denetleme mekanizmalarının devreye sokulması yerinde olur. Ölçüm mükemmel bile olsa bir kez daha tekrarlayayım: Çok reyting çok kalite değildir. Elmalarla armutları karıştırmamak gerekir.” Yapımcılar denetlenmeli Akşam Gazetesi televizyon eleştirmeni Burhan Ayeri, temelde yanlışlık olduğu için diğer yanlışlıkların bunun üzerine bina edildiğini kaydederek, şöyle konuştu: “Sağlıklı ve uluslararası standartta bir çalışma yapılmıyor. Çünkü temel tanımlama standart değil. Bir dönem ölçümlerin TRT’nin yaptırması gündeme gelmiş ve sakıncalı bulunmuştu. Başka çarenin olmadığını görüyoruz. Daha önce aynı yapım şirketiyle ilgili bir dedikodu duymuştum. Yapımcı firmalar denetlenmelidir. TV izleme ölçümlerini denetleme standardı bellidir İletişim uzmanı ve Hürriyet Gazetesi yazarı Dr. Ali Atıf Bir, AGB’nin izleme davranışlarını da yakından takip ettiğini kaydederek, şöyle dedi: “Değişiklikleri anında fark eder. Bu açıdan yapısı güçlüdür. AGB evlerinden bazılarına şans eseri ya da sistemli bir çalışma sonucu ulaşmak mümkün. Sadece biz de değil reyting ölçümlerinin yapıldığı her ülkede aynı olgu geçerlidir. Ancak söz konusu evler kısa süre içinde bilimsel denetimlerde ‘şüpheli izleme davranışı’ analizlerinde ortaya çıkarılır ve gerekli müdahale yapılır. Daha sonra evler incelenir ve yeni evler seçilir. Zaten her yıl hanelerin yüzde 20’si yenilendiği için de 5 yıl gibi bir sürede yepyeni evlere sahip olunur. Televizyon izleme ölçümlerinin nasıl denetleneceği konusundaki standartlar global olarak bellidir. Önce bu kuralları bilip sonra konuşmak en doğrusudur. -------------------------------------------------------------------------------- TEPKİLER Yıldız Tilbe: Tatlıses haklıymış Eğer reyting ölçümlerinde bu şekilde bir oynama yapmışlarsa çok ayıp etmişler. Bu sistem demek ki sağlıklı değilmiş. Bu herkese zarar verir. Öncelikle yapımcı firmalara, dolayısı ile sanatçılara da zarar verir. Ama en büyük zararı halk görür. Bu yapım şirketiyle çalıştığım dönemde bir takım problemler yaşadım, çünkü profesyonelce çalışmıyorlardı. Osman Yağmurdereli: Konuşmak gerek Kanallarla reytinge göre anlaşmalar yaptığımız diziler var. Şimdi ortalık karıştı. Bütün dengeler altüst oldu. Burada Başak Yapım şirketinin müdahalesi ne açıdan onu da bilmek lazım. Diğer programlar için ‘şunları izlemeyin’ gibi telkinleri olmuş mu? Hem yapımcılar hem de TV kanallarının yetkilileri konuşmak durumundayız. Demek ki İbrahim Tatlıses haklıymış. İbrahim Tatlıses: Ben ihbar ettim Reytingler böyle garip çıkmaya başlayınca bazı arkadaşlarımız bize dosyayı getirdiler. O dosyalarda evlerine aletler konulan deneklerin telefonları vardı. O deneklerden bazılarını AGB elemanları olarak aradık. 4-5 yeri aradık. ‘Bu kanalda bu kadar saat neden kaldın, reklamda bile kanal değiştirmemişsin. Bunu neden yaptın?’ diye sorduk. Doğru dürüst cevap veremediler. Bu durumu AGB yöneticilerine bildirdik. İnceledi ve deneklerle ilişkiye son verdi. Bunu 5 aydır araştırıyorum. Nitekim Star’da program yaparken de, benim karşımda olan bazı programlar hiç hak etmedikleri halde yüksek reyting alıyorlardı. O zamandan beri bu işin peşindeyim. Bu durumu Sinan Çetin’e anlattığımda yarım saat ağzı açık kaldı. Olay ortaya çıkmıştır. Yasemin Bozkurt: Kandırıldık... Bu konuda söylentiler oluyordu. Asıl reyting ölçütü sokaktaki insanlar. Onlarla konuştuğumuzda programı izlediklerini söylüyorlardı ama reytinglere bakınca çok farklı oranlarla karşılaşıyorduk. Şimdi bu işin doğruluğu kanıtlanmış oldu. Güzel ve doğru bir habercilik yapılmış oldu. Milyonlarca insan yıllarca kandırılmış, çok yazık. Fatih Aksoy: Ahlak dışı hareket MED Yapım Genel Müdürü Fatih Aksoy, skandalın, oyunun kuralına yönelik bombalama olduğunu belirterek, “Aslında yapım şirketleri olarak bu konuda duyumlar almış ve ilgililere başvurmuştuk. AGB sadece reklam verenler için bir fotoğraf çekiyor. Yaklaşık 13 yıllık bir geçmişe sahip özel televizyon tarihinde böyle bir skandal görülmemiştir. Bu işe bulaşmış herkesin artık bu piyasadan silinmesi kaçınılmazdır” diye konuştu. Hakan Uyanık: Sorun küçük ilçede Reklam Verenler Derneği Başkanı Hakan Uyanık reklam verenler olarak mekanizmanın ciddi olarak yürütülmesini istediklerini belirterek, “Buna benzer sıkıntılar daha önce de ortaya çıktı. Bilgilerin içeriden sızması mümkün değil. Sorunlar genelde küçük ilçelerde çıkıyor. Önlenmesi için ilçelerin açıklanmaması gerekiyor” dedi.