Türkiye'nin uzaya gitmesi için başlatılan "Milli Uzay Programı” Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından tanıtıldı. Programı gerçekleştirme görevi 2018 yılı Aralık ayında kurulan Türkiye Uzay Ajansı'na verildi. Ancak ajansa verilen bütçe "Milli Uzay Programı”nı gerçekleştirmeyi oldukça zor kılıyor.
Pek çok ülke uzay projeleri için milyonlarca dolar bütçe ayırırken Türkiye Uzay Ajansı'na 2020 ve 2021 yıllarında yalnızca 5 milyon TL ayrıldı.
Türkiye Uzay Ajansı’na 2020 yılında ayrılan pay yalnızca 1 milyon TL oldu. Ajansa 2020 yılı yatırımlarından ayrılan 1 milyon TL’nin 400 bin TL’si, “Milli Uzay Programı Etüdü” için harcandı. Kalan 600 bin TL ise “Muhtelif İşler” kalemi altında, makine ve teçhizat alımı için tüketildi.
Sonradan eklenen ödeneklerle birlikte ajansın 2020 yılındaki toplam harcaması 1 milyon 917 bin TL olarak kayıtlara geçirildi.
Cumhurbaşkanlığı 2021 Yılı Yatırım Programı’na göre ajansın yatırımları için bütçeye 4 milyon TL yazıldı. 2020 yılında çalışmalarına başlanan Milli Uzay Programı Etüdü için 2021 yılında ayrılan pay ise 1 milyon 33 bin TL ile ifade edildi. Milli Uzay Programı Etüdü Programı’nın dışında ajansın 2021 yılı yatırım bütçesi, Uzay Teknolojileri Etüt ve Projelendirme İşleri 1 milyon 545 bin TL, eXTP Uydusu Geniş Alan İzleme Uygulama Yazılımı 369 bin TL ve Muhtelif İşler 1 milyon 53 bin TL olarak sınıflandırıldı.
DAHA ÇOK YOL VAR
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “2023 sonunda kendi uzay aracımızı yakın yörüngeye çıkararak ama kendi geliştirdiğimiz özgün milli motorumuzu Ay’a göndereceğiz. Sert iniş yapmasını sağlayacağız” dedi.
Birgün Gazetesi'ne konuşan Kıbrıs İlim Üniversitesi Öğretim Görevlisi Gizem Çoban, Türkiye’nin uzay araştırması konusundaki altyapı sorunlarına dikkat çekerek, Türkiye’de yetişen önemli astronom, astrofizikçi, mühendis ve astrobiyologların gerekli altyapı ve çalışma alanlarının olmaması nedeniyle başka ülkelerde ve uzay ajanslarında görev aldığını belirtti:
“Şu anda astronomi alanında yapılan çalışmalar yoğun biçimde İstanbul Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nin astronomi ve uzay bilimleri bölümlerinde yoğunlaşırken temel bilimlere verilen değer akademide ve toplumun gözünde düşmüştür. Bu alanda hedeflere ulaşılabilmesi için bütçenin artırılması, nitelikli kadronun kurulması, genç uzmanlara yer verilmesi gerekmektedir.”
Sosyal medyada kimi kullanıcılar ise Diyanet İşleri Başkanlığı'na 23,8 milyar TL bütçe ayrılırken, Türkiye Uzay Ajansı'nın 5 milyon TL'lik bütçesi ile pek bir şey yapamayacağı eleştirisinde bulundu.