Beyin sağlığı hakkında konuşan Okan Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Nihal Işık, herkesin kolaylıkla uygulayabileceği ve sağlıklı bir gelecek için önemli bilgiler verdi.

Beyin sağlığı beden sağlığı ile birlikte gider. Hayatları boyunca düzenli spor yapan insanların 70-80’li yaşlarda daha berrak bir beyne sahip oldukları bilinmektedir. Bu olumlu etki nasıl olur? Akciğerler daha sağlıklıdır, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve felç gibi beyni olumsuz etkileyen hastalıklar daha az görülür. Uyku düzenini sağlar, kendine güveni arttırır. 

Yaşlı kişilerde sağlıklı bir beynin en önemli destekleyicilerinden birinin eğitim düzeyi olduğu gösterilmiştir. Hayat boyu beyni aktif tutmanın, zihnî gerilemeyi azalttığı gösterilmiştir. Bu tür aktiviteler sağlıklı beyin hücrelerinin gelişimini ve hücrelerin birbiriyle iletişimini arttırarak, hasara karşı bir yedekleme sistemi geliştirmektedir.

Meyve ve sebze, sağlıklı yağlardan (balık, zeytinyağı, ceviz, badem gibi) ve tam tahıldan zengin diyet; damar yapısını sağlıklı ve temiz tutarak beyni farklı hasarlanmalardan korumaktadır. 

4- İyi bir gece uykusu

Belleğe atılan bilgilerin yerleşmesi ve bütünleşmesi için iyi bir gece uykusu şarttır. Çalışmalar 6-8 saat arası gece uykusunun ideal olduğunu göstermiştir. Ama uyku kalitesi de en az süre kadar önemlidir.

Çalışmalar, sigara içenlerin yüzleri ve isimleri içmeyenler kadar iyi hatırlamadığını göstermiştir.

Uzun yıllar, vitamin C,E ve betakaroten gibi anti-oksidanlanların (serbest radikal adı verilir ve sağlıklı hücrelere hasar veren bazı maddeleri yok ederler) beynin sağlıklı kalmasına yardımcı oldukları ve belleği güçlendirdikleri düşünüldü. Son bulgular ise çelişkili. Anti-oksidanların yaşa bağlı unutkanlığa olumlu etkisinin olabileceği, ancak Alzheimer hastalığı üzerine etkisinin olmadığı düşünülmektedir. Bu sebeple eğer altta yatan başka bir hastalık ve ilâç kullanımı yoksa (kanamaya yatkınlık ve karaciğer hastalığı gibi...) bu vitaminlerin kullanımı düşünülebilir.

Bilim insanları uzun süreli stresin beyin üzerinde kalıcı etkisinin olduğunu ve fonksiyon kaybı yaptığını buldular. İnsan beyninde vücudun strese nasıl cevap vereceğini belirleyen bir bölüm vardır. Meselâ bu bölüm vücut için stresli bir durum belirlerse, kortizol (kortizon öncüsü) salgılanarak vücut “savaş ya da kaç” cevabına hazır hale getirilir. Uzun süreli stres ve kortizol salınımı, korku merkezi (amygdala) ile öğrenme-bellek merkezi (hipokampus) arasındaki bağlantıyı normal dışı arttırarak, bellek ve öğrenmeyi olumsuz etkiler.