Samanyoluhaber.com yazarı Akademisyen Esra Büyükcombak bu haftaki yazısında Neuralink'in Beyine çip yerleştirme teknolojisini yazdı
ESRA BÜYÜKCOMBAK
Akademisyen (Genetik ve Biyoloji Mühendisliği)
Teknoloji milyarderi Elon Musk, eski adıyla Twitter olarak bilinen X'teki bir gönderisinde, kendisine ait Neuralink şirketi tarafından hazırlanan beyin çipinin bir kişi tarafından alındığını belirtti. "Telepati" adı verilen beyin çipi cihazının ilk sonuçlarının "umut verici” olduğu vurgulandı. İnsanlar ve bilgisayarlar arasında bir veri iletim sistemi geliştirmek üzere kurulan nöroteknoloji şirketi Neuralink, engelli hastaların yeniden hareket etmesini ve iletişim kurmasını sağlayabileceği beyin çipi arayüzleri üzerinde çalışıyor. Temel amacı, sağlık problemleri olan kişileri bilgisayarlara doğrudan bağlayarak daha fazla özgürlük kazandırmak, böylece her zamankinden daha hızlı ve net düşünebilmelerini sağlamaktır.
Beyin çipi nedir?
Neuralink'in satış sunumunun bir kısmı, beyindeki kan hücrelerini rahatsız etmeden bu kabloları kurmak için tasarlanmış R1 robotudur. Telepati ünitesi madeni para büyüklüğünde ama daha kalın ve hastanın kafatasına açılan bir deliğe implant yapılıyor. Çip, üç binden fazla elektrot içeren, saç telinin onda biri büyüklüğünde esnek ipliklere bağlanan ve yaklaşık bin nöronu izleme kapasitesine sahip küçük bir implanttır. İmplant, sayesinde kişinin beyin aktivitesi yorumlanır. Yani hareket etmeye gerek kalmadan, hareket etme niyetiyle bilgisayarı veya akıllı telefonu çalıştırabilir. Elektronik cihaz, kişinin beyin aktivitesine ilişkin bilgileri Neuralink uygulamasına gönderir ve bu bilgiler daha sonra eylemlere dönüştürülür. Beyinle ve dış dünyayla iletişimi denetleyen işlemci, kablosuz olarak iletişim kurar ve şarj olur.
Çip sayesinde hafıza kaybı, görme bozukluğu ve Parkinson hastalığı gibi durumlara yardımcı olmak için beyin fonksiyonlarını da iyileştirebilir. Sonuç alarak şirketin amacı, karmaşık nörolojik durumların üstesinden gelmeye yardımcı olmak için insan beynini bilgisayarlara bağlamaktır.
Bu gelişme insanlık için ne anlama gelecek?
• Yeni bilgileri öğrenme ve hatırlama yeteneğinde artış
Neuralink teknolojisi, beynimizi doğrudan bilgisayarlara bağlayarak daha etkili olmamıza yardımcı olabilir ve her an çok büyük miktarda bilgiye erişmemizi sağlayabilir. Ayrıca anıları kaydedip daha sonraki bir tarihte oynatarak hafızanın hatırlanmasını da geliştirebilir.
• Engellilerin yaşam kalitesinde artış
Neuralink engelli insanların yaşam kalitesini iyileştirebilecek. Felçli kişilerin vücutlarını yeniden kontrol etmelerine olanak sağlayacak. Görme sorunu olanların tekrar görmesini, işitme problemi olanların yeniden işitebilmesini mümkün kılacak.
• İnsan-yapay zeka iletişimi ve işbirliği
Bu teknoloji, insanların klavye veya dokunmatik ekran gibi herhangi bir harici cihaza ihtiyaç duymadan makinelerle özgürce iletişim kurmasına olanak tanıyacak gibi görünüyor. İhtiyaç duyulan tek şey, beyne yerleştirilen sinir implantı (çipi) sayesinde kolaylıkla ulaşabilecek düşüncelerdir.
Peki ya eksileri!
Bu tarz teknolojiler çok yavaş gelişir ve maalesef özellikle etik olarak oluşabilecek neticeler genellikle çok fazla göz ardı edilir. Neuralink için öngörülebilecek bazı eksiler;
• Yüksek beyin hasarı veya enfeksiyon riski
Neuralink ile ilgili temel endişelerden biri beyin dokusuna zarar vermesidir. İnsan beyni çok hassastır, küçük bir yaralanma bile kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Neuralink yanlış implante edilirse beyinde enfeksiyonlara ve iltihaplanmalara neden olabilir, bu da yaşamın ilerleyen dönemlerinde Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin artmasına neden olabilir.
• Kötüye kullanım ve yanlış uygulama
Neuralink'in bir diğer dezavantajı ise başkalarını kontrol etmek veya onlardan bilgi çalmak isteyen kişiler tarafından suistimal edilebilmesidir. En olası suiistimal, tüm e-postalarınızı okumak ve ne düşündüğünüzü bilmek isteyen kişileri veya şirketleri manipüle etmek için bunu kullanmak isteyebilecek hükümetler, güvenlik kurumları ve kurumlar tarafından gerçekleştirilecektir; bu da yeni siber güvenlik riskleri oluşturur.
• Bilgisayar arayüzlerinin (BCI) uzun vadeli etkilerine ilişkin yetersiz araştırma
Neuralink teknolojisinin insan beyni ve vücudu üzerinde bazı ciddi etkileri olabilir. Bu etkilerin bazıları tehlikeli olabilir. Şimdiye kadar beyin-bilgisayar arayüzlerinin (BCI'ler) insanlar üzerindeki uzun vadeli etkilerine ilişkin çok az araştırma yapıldı. Araştırma eksikliği, bu yan etkilerin tam boyutunun ne olabileceğini bilmenin imkansız olduğu anlamına geliyor.
• Kişinin özel hayatını ihlal
Neuralink'in bir diğer sorunu da kişinin düşüncelerini okuyarak ve anılarını kaydederek mahremiyetini ihlal edebilmesidir. Bu, eğer beyninize çip yerleştirilirse, ona erişimi olan herkesin düşüncelerinizi okuyabileceği ve ne hatırladığınızı görebileceği anlamına geliyor. Ayrıca hükümetler veya özel şirketler tarafından insanların düşüncelerini ve eylemlerini, onların bilgisi veya rızası olmadan izlemek için de kullanılabilir.
• BCI'lara bağımlılık ve neticesinde kaygı veya depresyon
BCI'ların bir diğer dezavantajı bağımlılık potansiyelidir. İnsanlar beyin-bilgisayar arayüzü ile insanüstü yeteneklere erişebilirlerse ona bağımlı olacaklardır. Bu tür bir bağımlılık, insanların gerçek potansiyellerini gerçekleştirememeleri nedeniyle depresyona girmelerine neden olabilir ve sinir implantlarına tekrar erişemedikleri takdirde intihara yol açabilir.