Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, göreve geldikten sonraki ilk resmi ABD ziyaretini sürdürüyor.

İki lider, Pennsylvania Caddesi'nde birlikte yürüyerek, Blairhouse Devlet Konukevi'ne gitti. Obama, Xi onuruna Beyaz Saray'da akşam yemeği verdi.

OBAMA İLE Xİ, BLAİRHOUSE'DA 3 SAAT GÖRÜŞTÜ

Obama görüşmede, Çin'in barışçıl kalkınmasını olumlu karşıladıklarını söyledi. Çin medyasına göre, kutuplaşmaya dikkat çeken Obama, iki ülkenin çatışmadan kaçınması gerektiğine işaret etti. Obama, ABD ve Çin'in anlaşmazlıkları kontrol altına alma gücüne sahip olduğuna inandığını dile getirdi. ABD Başkanı, Çin gibi yeni kalkınan ülkelerin uluslararası sistemdeki söz ve temsil hakkının yükseltilmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Xi ise görüşmede, reform ve dışa açılmanın Çin'in temel politikalarından biri olduğunu söyledi. Bunun devam edeceğine değinen Xi, dışa açılma kapısını hiçbir zaman kapatmayacaklarını, bundan sonra da yabancı şirketlerin Çin'e yatırım yapması ve işletme kurmasının daha esnek ve şeffaf bir ortamda gerçekleşeceğini vurguladı. Xi, yeni kurulan Asya Altyapı Yatırım Bankası ile kendisinin ortaya koyduğu "Bir Kuşak Bir Yol" projesi konusunu gündeme getirdi.

Xi, ABD ziyaretine Seattle'da ülkesi ile iş yapan teknoloji devleriyle görüşme yaparak başlamıştı.

İki ülke arasında siber saldırılar, ABD şirketlerinin Çin'de ayrımcılığa uğraması, Çin'in para birimi RMB'yi manüpüle ettiği iddiaları, Güney Çin Denizi ve fikri mülkiyet hakları ile insan hakları gibi sorunlar bulunuyor ve Xi'nin ziyaretindeki sıcak gündemi bunların oluşturduğu biliniyor.

SİBER SALDIRILAR

Siber saldırı konusu iki ülke arasındaki büyük sorunlardan birini oluşturuyor.

ABD istihbaratı, Çin'in nisan ayında ABD yönetimine bağlı Personel Yönetim İdaresi'ne (OPM) siber saldırı yaptığını iddia etmişti. Bu saldırılarda federal devlet kurumlarının personeli ve yakın çevreleri ile akrabalarına ait bilgilerin hackerların eline geçtiği açıklanmıştı.

Ancak Çin Devlet Başkanı Xi, Seattle'da ABD teknoloji devleriyle yaptığı görüşmede, bu iddiaları yalanladı ve bu konuda ABD ile işbirliği yapacaklarını dile getirdi. Xi, Çince olarak yaptığı konuşmada, iki ülke arasında daha fazla anlayış ve güven ile daha az yabancılaşma ve şüphe çağrısı yaptı.

Çatışma ve sürtüşmenin iki ülkeye ve dünyaya da zarar vereceğine vurgu yapan Çinli lider, ilişkilerin bu aşamaya gelmemesi konusunda uyarı yaptı.

EKONOMİK İLİŞKİLER

Dünyanın en büyük ekonomik gücü ABD ile en büyük ikinci ekonomisi Çin arasında ekonomik sorunlar bulunuyor. İki ülke ekonomik olarak birbirine bağımlı durumda. Üst düzey ziyaretlerde ekonomik çıkar çatışmalarının giderilmesi için çalışmalar yapılıyor.

Son olarak ABD'li şirketlerin Çin'de ayrımcılığa uğradığı şikayetleri Başkan Obama'ya iletilmişti.

ABD ziyaretinde Çinli lider, kapılarının yabancı şirketlere açık olduğunu söyledi ve ihracatı artırmak için RMB'yi manipüle etmeyeceğini ifade etti.

Xi'nin ziyareti ABD'de Çin yatırımlarının istikrarlı bir artış gösterdiği dönemde gerçekleşiyor.

İş danışmanlık şirketi Rodyum Grubu'na göre, Çinli şirketler, 80 bin ABD'liyi istihdam ediyor ve 435 seçim bölgesinin 340'ında faaliyet gösteriyor.

Xi, Washington ziyaretinde ayrıca Everett kentinde kurulan büyük Boeing uçak yapım merkezini de gezecek.
Bu arada, Çin medyasına göre, ABD'li Boeing uçak şirketi, Çinli havayolu ve finansal kiralama şirketlerine 300 jet tedariği için anlaşma imzaladı. Ayrıca, Boeing 737 uçaklarının montaj merkezi kurulması için Çin ile bir anlaşma imzalandı.

GÜNEY ÇİN DENİZİ

Çin'in askeri yükselişi, ABD'yi en çok rahatsız eden konuların başında geliyor. Askeri alandaki rekabet, ekonomik alandan çok daha sert devam ediyor. Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki yapay adalar inşa etmesi, iki adet uçak gemisi inşasına devam etmesi, ileri füze teknolojisini geliştirmesi gibi konular, ABD'yi endişelendiren konulardan.

ABD, bölgedeki askeri üstünlüğünü Çin'e kaptırmamak adına daha önce donanmasının yüzde 60'ını 2020'ye kadar Pasifik bölgesine yığacaklarını duyurmuştu.

ABD, Pekin'in de tepkisini çeken Çin'in komşularıyla askeri tatbikatlar yapıyor ve bu ülkelere destek veriyor.
Her ne kadar askeri alanda rekabet artsa da, karşılıklı iletişimi güçlendirmek adına ikili askeri temaslar arttırılıyor. Çin Savunma Bakanlığı, iki ülke arasında askeri kriz eylem bildirisi ile hava sahasında ve denizlerde güvenlik standartları olmak üzere iki ek anlaşma imzalandığını bildirdi.

Bakanlık ayrıca, iki ülke ordusu arasındaki ilk görüntülü görüşmenin yapıldığı ve bunun Çin Genelkurmay Başkanı Fang Fenghui ile ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey arasında gerçekleştiğini açıkladı. Çin Savunma Bakanlığı, iki ülkenin savunma bakanlıkları arasında ilk Asya-Pasifik güvenlik diyaloğunun da yapıldığını duyurdu.
Obama ve Xi'nin Paris'teki iklim zirvesi öncesi küresel ısınma ile mücadele konusunda önemli mesajlar vermesi bekleniyor.

Xi, 28 Eylül'de ise New York'taki BM Genel Kurulu'nda bir konuşma yapacak. CİHAN