Kuzey Avrupa ülkesi Estonya'da cumhurbaşkanlığı seçimlerine sayılı günler kala ilginç gelişmeler yaşanıyor.
Milletvekilleri reis-i cumhur için oy kullanacak ancak henüz ortada cumhurbaşkanı adayı yok.
Normalde birçok ülkede siyasi arenanın bir numaralı koltuğuna oturmak için iktidar kavgaları yaşanır ve cumhurbaşkanı adayları oy toplayabilmek adına milletvekillerini ikna etmek için uğraşır; ancak görünen o ki 1.3 milyon nüfuslu bu küçük Baltık ülkesinde bu durumun tam tersi yaşanıyor.
Eleştirmenler, cumhurbaşkanını parlamento seçtiği için siyasi hesapların her şeyin önüne geçtiği kanısında birleşiyor.
Halk arasında yapılan anketlerde Estonyalıların çoğu, şu anda cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan Kersti Kaljulaid'in görevini 5 seneliğine devam ettirmesinden yana.
Ülkenin önde gelen veri analiz şirketlerinden Kantar Emor tarafından yakın zamanda yapılan bir ankette Kaljulaid, seçmenlerin ilk tercihi oldu ve yüzde 37 oranında destek aldı. Bunun yanında ankete katılanların yüzde 51'inin ilk 3 tercihinde yine Kaljulaid vardı.
Estonya'nın mevcut cumhurbaşkanı Kaljulaid neden doğrudan aday olamıyor?
Estonya'da cumhurbaşkanının en etkili siyasi gücü, gerekli gördüğünde parlamentodan gelen yasa tekliflerini geri çevirmek denilebilir. Estonya'nın diğer ülkelerle olan ilişkilerinde cumhurbaşkanın da ayrı bir önemi bulunuyor.
Avrupa Sayıştayı'nın eski üyesi Kersti Kaljulaid göreve geldiğinde henüz 46 yaşındaydı. Şu anda 51 yaşında olan Kaljulaid, Estonya'nın 5'inci ve ilk kadın cumhurbaşkanı. Karizmatik lider, 5 sene önce beklenmedik şekilde aday olmuş ve 6'ıncı turda seçilmişti. O zamandan beri, gerçekçi tavırlarıyla siyasi çizgisinden ödün vermeyen Kaljulaid, mizahi yönüyle de Estonya halkının belkide ülkede en sevdiği siyasi isim.
Kaljulaid ikinci kez göreve hazır olduğunu söylüyor. Ancak nihai kararı 101 milletvekili olan Estonya parlamentosu söyleyecek. Ülkedeki yasalara göre Cumhurbaşkanı Kaljulaid kendi iradesiyle yeniden aday bile olamıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçim süreci nasıl işleyecek?
Kısacası ülkede cumhurbaşkanı adayı olmak isteyen kişiler, öncelikle meclisteki milletvekillerini ikna etmek zorunda. Bir partiye mensup en az 21 milletvekili bir adayı desteklerse 26 Ağustos'ta (yarın) ilk tur seçimleri başlayacak ve bu süreç 30 Ağustos Pazartesi gününe kadar devam edecek.
İkinci turdaysa en az 68 milletvekilinin desteğini alan aday cumhurbaşkanı seçilecek.Şu anda koalisyondaki iki partiden biri olan merkez sağdaki Reform Partisi'nin desteklediği aday, eski milletvekili Kaja Kallas. Bunun yanında Başbakan Jüri Ratas da koalisyonun diğer cumhurbaşkanı adayı. Ancak hükümet koalisyonundaki milletvekili sayısı 59. Bu durum da, söz konusu 2 adayın seçilme olasılığını oldukça azaltıyor.
Estonya Cumhurbaşkanı Kersti Kaljulaid 2019 Kasım'ında Papa Francis ile görüşmüştü.Remo Casilli/AP
Başbakan Jüri Ratas'ın mevcut Cumhurbaşkanı Kersti Kaljulaid'i oldukça politik bulması da yine koalisyondaki uzlaşma çabalarını bütünüyle yok ediyor. Bir diğer önemli cumhurbaşkanı aday adayıysa Estonya Ulusal Müzesi'nin prestijli müdürü Alar Karis.
Cumhurbaşkanı adayının bulunamadığı bir ülkede hangi isimler ikinci tura kalır ve sonuç ne olur bilinmez ancak Estonya'nın mevcut siyasi yapısını revize etmediği sürece bu sorunu yeniden yaşaması muhtemel.