AKSARAY (A.A) - Ersin Altınsoy - Aksarayda yüzlerce kaya oyma mekan, şapel, 5 yer altı şehri ve 13 kilise ile onlarca boş taş binanın bulunduğu tarihi Sofular Vadisi, tarihi eser kaçakçılarının tahribatına uğruyor.
     Gülağaç ilçesine bağlı Sofular beldesinde bulunan ve aynı isimle anılan tarihi vadi, zengin tarihi dokusu ile Kapadokya bölgesinin çok fazla bilinmeyen eski yerleşimleri arasında yer alıyor.
     40 yıl öncesine kadar köy halkı tarafından yaşam alanı olarak kullanılan vadide, karşılıklı kayalara oyulmuş yüzlece yaşam alanı tünellerle birbirine bağlanıyor. Sofular Vadisi, yamaçlarında kayalarla bütünleşen kesme taştan yapılmış sivil mimari örneklerinin yanı sıra 13 kaya oyma kilise ve keşfedilmeyi bekleyen 5 yer altı şehrini barındırıyor.
     Sofular Belediye Başkanı İhsan Altınel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, daha önce Sofular Vadisi içinde bulunan köylerinin 1973 yılında toprak kayması nedeniyle afet bölgesi ilan edilmesi üzerine vadi dışına taşındığını söyledi.
     Yıllardır yaşam alanı olarak kullanılmaması nedeniyle Sofular Vadisinde yeni fiziki yapılaşma olmadığını ve doğal kaldığını anlatan Altınel, Vadide 250ye yakın eski taş bina, yüzlerce kaya oyma mekan, manastırlar, şapeller, yer altı şehirleri var. 2010 yılında vadinin daha rahat gezilmesi amacıyla içine yol yaptık dedi.
    
     -Defineciler geceleri kazı yapıyor-
    
     Derinkuyu-Ihlara yolu üzerinde olduğu için vadiye yaz mevsiminde az da olsa turist geldiğini belirten Altınel, şunları kaydetti:
     Vadinin girişinden itibaren yer altı şehirleri başlıyor. Kayaların altı, yaşam alanları ve tünellerle dolu. 1500-2000 insanı barındıracak yer altı şehri var. Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Müze Müdürlüğüne defalarca başvurduk, geldiler inceleme yaptılar. Ama turizme kazandırılamadığı için tarihi eser kaçakçıları, defineciler gece gelip arama yapıyorlar. Kiliselerin içi kaya oyma mezarlarla dolu. Hepsi tarihi eser kaçakçıları tarafından kazılarak, yağmalanıyor. Yeni kazılmış birçok mezar var. Koruma tedbiri olmadığı için isteyen rahatlıkla kazı yapıyor. Birinci derece arkeolojik ve doğal sit alanı olan vadinin korunarak turizme kazandırılmasını istiyoruz. Halen ayakta olan taş binalar butik otel olarak değerlendirilebilir.
     Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın da Sofular Vadisindeki kiliselerin Anadoluda Hristiyanlığın ilk dönemlerine ait olduğunu ve Ihlara Vadisi gibi çeşitli dönemlerde yerleşim yeri olarak kullanıldığını dile getirdi.
     Vadinin birinci derece doğal sit ve birinci derece arkeolojik sit alanı olarak tescilini yaptıklarını ifade eden Altın, Bundan sonra zaman içerisinde buradaki kilise ve yer altı şehirlerinin yapısal olarak temizlik kazılarını yapıp, turizme kazandırılması için çalışacağız dedi.
     Altın, 14 kilometre uzunluğundaki Ihlara Vadisinin öncelikli çalışma alanları olduğunu, halen Ihlara Vadisi ile ilgili koruma çalışmalarının sürdüğünü kaydetti.
    
     Yayıncı: Ahmet Kayır