Son yıllarda meslek liselerinin bazı bölümleri öne çıktı. Uçak bakımı, adalet, denizcilik, hasta ve yaşlı bakım hizmetleri, raylı sistem teknolojileri, biyomedikal cihaz teknolojileri, matbaa ve bilişim teknolojileri, mezunlarına sektörde iş bulma imkanı sunuyor. Her öğrencinin gönlünden fen lisesi, sosyal bilimler lisesi veya Anadolu lisesi geçse de puanı yeterli olmayabiliyor. İyi bir üniversiteye ulaşma yolunda bu tür liseler avantajlı ise de meslek liselerindeki bazı alanlar var ki gelecek vaat ediyor. Hasta ve yaşlı hizmetleri, hemşirelik, radyoloji teknisyenliği, adalet, raylı sistemler teknolojisi gibi bölümleri okuyanlar okul biter bitmez iş bulma imkânı buluyor. Fen lisesi, sosyal bilimler lisesi veya Anadolu liselerine puanı yeterli olmayan öğrencilerin tercihlerinde ilk sırada sağlık meslek liseleri olmalı. 'Hemşirelik alanı' ve 'anestezi teknisyenliği dalı', 'ortopedik protez ve ortez', 'radyoloji teknisyenliği' 'tıbbi laboratuvar teknisyenliği' alanlarının önü çok açık ve iş bulma şansı da yüksek. Veliler, çocuklarını çocuk gelişimi ve eğitimi alanı, denizcilik alanı ve bu alanın içinde yer alan gemi elektroniği ve haberleşme alanı, bilişim teknolojileri alanı, motorlu araçlar teknolojisi alanı, raylı sistemler teknolojisi alanı, uçak bakım alanı, adalet alanı, muhasebe ve finansman alanı, kuyumculuk teknolojisi alanı, endüstriyel otomasyon alanı, sanat ve grafik tasarım alanı olan ve bu alanlarda da eğitim veren okullara yönlendirebilir. Meslek liseleri, not ortalaması ile öğrenci alırken Anadolu meslek ve teknik liseleri SBS puanını dikkate alıyor. Tercih edilen alana göre değişiklik gösterse de taban puan 320, tavan ise 438. Yoğun bir ders programına sahip bu liselerde haftada 35 saat eğitim ve öğretim görülüyor. Tabii ki Anadolu meslek liselerinde bu saat 45'e kadar çıkıyor. Ayrıca 10., 11. ve 12. sınıfta staj görülüyor. Öğrenciler, genellikle 12. sınıfta görülen 'işletmelerde beceri eğitimi' dersinde eğitime gittikleri kurumlarda işe yerleştiriliyor. İş garantili bir bölüm: Uçak bakımı Uzmanlara göre 'uçak bakımı', iş bulma garantisi olan alanların başında geliyor. İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü verilerine göre bu bölümden mezun olan öğrencilerin yüzde 99'u hemen meslek sahibi oldu. Sabiha Gökçen Havalimanı'nın 2008 yılında Uluslararası Havacılık Bakım Onarım Merkezi (HABOM) olması ve sivil havacılıktaki gelişmeler; alanda istihdam imkânını artırdı. Türkiye genelinde bu alana sahip okul sayısı az. İstanbul'da sadece Bağcılar ve Sabiha Gökçen teknik ve endüstri meslek liseleri bu alanda mezun veriyor. Tavan puanları 377 ve 405'ten başlayan bu okullar, 412 ve 445 puanla yerleştirmeyi kapatıyor. Kontenjan sayıları ise 48 ve 96. Bu bölümü bitiren bir öğrenci, uçak gövde-motor teknisyeni veya uçak elektroniği teknisyeni olabiliyor. Öğrenciler sayısal puan türüne göre otomotiv öğretmenliği, havacılık elektrik elektroniği sivil havacılık yüksekokulu, elektronik ve bilgisayar öğretmenliğine devam edebildikleri gibi birçok meslek yüksekokulu programlarına sınavsız geçiş de yapabiliyor. Raylı sistemler, elektrik-elektronik teknolojisi, elektronik haberleşme, biyomedikal cihaz teknolojisi, mekatronik, radyo televizyon tekniği, otomotiv, endüstriyel elektronik bunlardan sadece birkaçı. Uçak bakım alanında çalışacak meslek elemanları; sivil uçak bakım merkezleri, askeri hava ikmal bakım merkezleri, uçak fabrikaları gibi iş piyasasının ihtiyacına göre istihdam ediliyor. En fazla İstİhdam edİlen bölümler Alanda istihdam Mezun edilen mezun sayısı sayısına oranı Ortopedi 79 100,00 % Uçak bakım 120 99,17 % Sağlık 100 69,44 % Hemşirelik 85 52,80 % Motorlu araçlar teknolojisi 753 46,68 % Milli Eğitim Müdürlüğü verilerine göre İstanbul'da okulların istihdam durumu Meslek liselerinin hangi bölümlerine ilgi var? Alan: Adalet Yapılabilecek meslekler: Zabıt kâtipliği, infaz koruma İş bulma imkânı: Adalet Bakanlığı (merkez ve taşra) teşkilatı, cumhuriyet başsavcılıkları, ceza infaz kurumları, kamu ve özel güvenlik şirketleri, hukuk ve avukatlık büroları, bankalar Alan: Denizcilik Yapılabilecek meslekler: Gemi yöneticiliği, gemi elektroniği ve haberleşme zabitliği, makine zabitliği, yat kaptanlığı, balıkçı kaptanlığı, balıkçı gemisi kaptanlığı İş bulma imkânı: Yük, yolcu ve hizmet gemileri Alan: Hasta ve yaşlı hizmetleri Yapılabilecek meslekler: Yaşlı bakım elemanlığı, hasta bakım elemanlığı, engelli bakım elemanlığı İş bulma imkânı: Huzurevleri, bakımevleri, evde bakım, hastane, poliklinik Alan: Raylı sistemler teknolojisi Yapılabilecek meslekler: Raylı sistem inşaatçılığı, raylı sistem makineciliği, raylı sistem elektrik elektronikçiliği, raylı sistem işletmeciliği, raylı sistem mekatroniği İş bulma imkânı: Özel ve kamu işletmeleri Alan: Biyomedikal cihaz teknolojileri Yapılabilecek meslekler: Sağlık alet ve makinelerinin bakımı ve onarımından sorumlu eleman İş bulma imkânı: Kamu veya özel hastane Alan: Bilişim teknolojileri Yapılabilecek meslekler: Ağ işletmenliği, web programcılığı, veri tabanı programcılığı, bilgisayar teknik servisi İş bulma imkânı: Bilgisayar satış ve teknik destek firmaları, bankalar, sigorta şirketleri, ticarî kuruluşlar, internet servis sağlayıcıları, internet yayıncılık şirketleri, radyo televizyon şirketleri, araştırma şirketleri, borsalar, ulaştırma, lojistik firmaları ve hizmet sektöründe yer alan kamu kurum ve kuruluşları Alan: Matbaa Yapılabilecek meslekler: Baskı öncesi operatörlüğü, ofset baskı operatörlüğü, flekso baskı operatörlüğü, tifdruk baskı operatörlüğü, serigrafi ve tampon baskı operatörlüğü, baskı sonrası operatörlüğü İş bulma imkânı: Orta ve büyük ölçekli matbaalar. Alan: Laboratuvar hizmetleri Yapılabilecek meslekler: Tarım laboratuvar teknisyenliği, hayvan sağlığı laboratuvar teknisyenliği İş bulma imkanı: Özel ve kamu laboratuvarları Meslek lisesi iş bulma adına güzel bir fırsat -2010 yılında ÖSYS'ye 1 milyon 588 bin 654 öğrenci başvurdu. Bu öğrencilerin 806 bini yani yüzde 50'den fazlası normal lise mezunu. Sınava giren tüm öğrenciler için yaklaşık 330 bininin 4 yıllık bir lisans programına yerleştiği göz önüne alındığında sınavı kazanamamış, herhangi bir mesleki yeterliliğe sahip olmayan, gelecek adına ne yapacağına karar veremeyen bir genç kitlesinin açıkta kaldığı net bir şekilde görülüyor. Ülkemizde herkes işsizlik oranlarının yüksek olduğundan ve genç nüfusun iş bulmakta problemler yaşadığından şikâyet ediyor. Genç nüfusun iş bulamamasının ve işsizlik oranlarının azalmamasının en büyük nedenlerinden biri de iş arayan gençlerin çağın gerektirdiği ve kuruluşların aradığı yeterli mesleki ve teknik bilgi-becerilere sahip olmamasıdır. Özellikle SBS'de istediği puanı alamamış öğrenciler için bu okulların çok önemli birer fırsat olduğu unutulmamalı. Karşımızda çok önemli bir alternatif var. Bir kere daha düşünelim ve tercihimizi ona göre yapalım. Çocuklarımızı gelecekte liseyi bitirmiş ama üniversite kapısında bekleyen, lise mezunu olmaktan başka bir vasfı olmayan biri olarak mı görmek isteriz? Yoksa çağın gerektirdiği mesleki ve teknik eğitimi almış, aranan, katsayı engeline takılmadan istenen üniversiteye de girme hakkına sahip, nitelikli bir işgücü olarak mı? Katsayı hâlâ problem mi? Ülkemizde mesleki ve teknik eğitim veren kuruluşlara karşı özellikle 'katsayı adaletsizliğinden' kaynaklanan bir önyargı var. Değişen 'katsayı' uygulaması ve ortaöğretim başarı puanının da artık alan içi tercih yapıldığı takdirde 0,15, alan dışı tercih yapıldığında ise 0,12 ile çarpılması, yani makasın iyice daralmış olması çok önemlidir. Sınavdaki soru sayılarının artmış olması bu makasın çok az bir netle kapatılabilmesine imkân sağlamıştır. Meslek liseliler için ise kendi alanlarındaki lisans programlarını içeren meslek yüksekokullarını tercih etmeleri halinde ortaöğretim başarı puanlarının 0,15'e ilave olarak 0,06 ile de çarpılacak olmasının avantajları iyi değerlendirilmelidir. Özel okullara kayıt nasıl olacak? Özel fen liseleri, özel sosyal bilimler liseleri, anadolu lisesi programı uygulayan özel liseler, özel anadolu öğretmen liseleri, özel anadolu teknik liseleri, özel anadolu meslek liseleri, özel anadolu sağlık meslek liseleri OYP' ye göre öğrenci almaktadır. Bu okulları tercih etmek isteyen adaylar http://oges.meb.gov.tr adresinde yayımlanan Tablo 9'dan bu okulların tercih kodlarına bakarak tercihlerini yapabilirler. Önemli bir nokta bu okulların yedek yerleştirmeye dâhil edilmeyecek olmasıdır. Dolayısıyla adaylar bu okullara asil olarak yerleşemezler ise yedek listede de yer alamayacaklardır. Türkiye Özel Okullar Birliği'ne bağlı Türk ve yabancı özel okullar ise ilköğretim 8'inci sınıf SBS sonucuna (okul puanı eklenmeden, ham puana göre) göre öğrenci alacak. Bu okullara başvurmak isteyen öğrenciler 1 Ağustos 2011 tarihinden itibaren okullar tarafından ilan edilecek olan taban puanlara göre kayıt olmak istediği okullara ön kayıt yaptırabilecek. Adayın, belirtilen özel okullardan birine yerleştirilme işlemlerine dahil edilebilmesi için, 8. Sınıf Seviye Belirleme Sınavı (SBS)'na katılmış ve sınavının bakanlıkça geçerli sayılmış olması gerekli. Türk ve yabancı özel okullar ile ilgili tüm bilgiler, kontenjanlar, okul listesi, eğitim süresi ve daha geniş bilgilendirme www.turkozokbir.org.tr adresinden takip edilebilir.