Mustafa Kemal Atatürk 19 Mayıs 1919'da Osmanlı hükümeti tarafından Samsun'a gönderilmiştir. Bazı illerde kongreler düzenlemiş ve "Tek bir egemenlik var, o da milli egemenliktir. Milletin egemenliğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." ilkesiyle ulus temsilcilerini 23 Nisan 1920 günü Ankara'da Büyük Millet Meclisii'nde toplamıştır. Meclis Mustafa Kemal Atatürk’ü 'Meclis Başkanı' seçmiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi, Kurtuluş Savaşı'nı başlatmıştır. Halk ve Ordu düşman kuvvetlerine karşı savaş vermiş, omuz omuza mücadele etmiştir.

 

Kurtuluş Savaşı'nın zaferinden sonra TBMM, 1 Kasım 1922'de saltanatı kaldırmıştır. Padişah Vahdettin, 'vatan haini' ilan edilmiş ve yurdu terk etmiştir.

 

24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan şehrinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileri ile İngiltere,Fransa, İtalya, Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Portekiz, Belçika, Sovyet Birliği, Japonya ve Yugoslavya temsilcileri Lozan Barış Antlaşması'nı imzalamıştır. Bu antlaşma ile yeni bir devletin temelleri atılmıştır. İkinci dönem Büyük Millet Meclisi, 11 Ağustos'ta ilk toplantısını gerçekleştirip 13 Ekim'de başkenti Ankara ilan etmiştir. Bu dönemde Mustafa Kemal Atatürk cumhuriyet yönetiminin ilanı için hazırlıklar yapmaya başlamıştı. Atatürk 28 Ekim akşamı dostlarını Çankaya'da yemeğe çağırmış ve onlara "Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz," demiştir.

 

29 Ekim’de Mustafa Kemal Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra "Cumhuriyet" önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne vermiştir. Meclis önergeyi kabul etmiştir. Türkiye Devleti'nin yeni yönetimi biçimi Cumhuriyet, yeni ismi "Türkiye Cumhuriyeti Devleti" olarak belirlenmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Halk da cumhuriyetin ilanını sevinç ve coşku ile karşılamıştır. Cumhuriyette,Mustafa Kemal Atatürk'ün de belirttiği gibi, egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur. Ulus, kendini yönetme yetkisini milletvekilleri aracılığı ile kullanır. Cumhuriyet yönetiminde, yurttaşın seçme ve seçilme hakkı vardır. Seçilen temsilciler, yasaları tasarlar ve yöneticileri ulus adına denetler. Ulus, seçimle yöneticileri seçebilir.

 

29 Ekim 1923'te Türkiye Büyük Millet Meclisi, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nda yaptığı değişiklikle, devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan etmiştir. Bu ilan, atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır. 2 Şubat 1925'te düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim'in bayram olması önerilmiştir. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelenmiş ve 18 Nisan'da karara bağlanmıştır. 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edilmiştir. 628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925'ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır