Krizle mücadele etmek adına 'Soğan satıcılarının terörist ilan edilmesi ve depoların basılması Dünya medyasında da gündem oldu
AKP medyasının terörist ilan ettiği soğan satıcıları ile birlikte başkaları da tehlike altında .
AKP'li olmalarına rağmen Ambargoya uğrayan Karar Gazetesi ekonomi editörü İbrahim Kahveci AKP'nin soğan siyasetini sorgulamış.
“Acaba kaç kilo soğan bulundurmak stokçuluk kapsamına giriyor?” sorusunu soran Kahveci aslında tehlikenin diğer gıdalarda da olduğuna dikkat çekmiş
“Bilmiyoruz ama sorunları örttüğümüz ve temel sorunlara çözüm aramadığımız bir gerçek” diyen ekonomist, başta soğan olmak üzere gıda fiyatlarındaki artışın temel nedenlerini analiz ediyor.
2010 Ekim ile 2018 arasını kapsayan verileri masaya yatıran Kahveci, şu bilgileri aktarıyor:
“2010 yılı ocak ayında tarlada 0,74 lira olan soğan, markette 1,48 liradan satılıyor. Fark yüzde 100 civarında. Ama temmuz ayında tarlada 0,83 lira olan soğan markette 0,87 liraya satılıyor. Nerede ise fiyat aynı. 2018 ocak ayında ise tarlada 0,56 lira olan soğan, markette 1,47 liradan satılıyor. Tarla-raf fiyat farkı bu sefer yüzde 160’ı aşıyor. Ama bir şeyler oluyor bu yıl; tarlada temmuz ayında bile 1,03 lira olan soğan markette 3,61 liraya satılıyor.”
Kahveci’ye göre “bir şeyler ters gidiyor galiba…”
2010 ocak ayında tarlada 0,74 lira olan soğanın 2018 ocak ayında bile tarlada hala 0,56 liraya düşmüş. Ama market ya da perakende satış fiyatı ocak 2010’da 1,48 lirayken, ocak 2018’de tarla fiyatı düşmesine rağmen yine 1,47 lira.
2010 yılında soğanın tarla-raf fiyat farkı yüzde 57 iken 2013 yılında bir şeylerin değişmeye başladığına dikkat çeken yazar, “Örneğin soğan tarlada bir önceki yılın bile altında satılıyor (0,59 lira). Ama aynı soğan raflarda bir önceki yıl 0,86 lira olan fiyat yerine 1,16 liradan satılıyor. Tarla-raf fiyat makası yüzde 96’ya çıkmış oluyor” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Ve bu fiyat farkı artık hiç azalmıyor. 2014 yılında tarla fiyatı yine düşen (0,51 lira) kuru soğan raflarda aynı düşüşü yaşamıyor ve 1,11 liradan satılıyor. Böylece tarla-raf fiyat farkı yüzde 118’e çıkıyor. 2015 yılında bu sefer tarlada fiyat 0,72 liraya yükselince, raf fiyatı da 1,53 liraya çıkıyor. Tarla-raf fiyat farkı da yüzde 114 seviyesinde gerçekleşiyor.”
2017 yılında bu farkın tam yüzde 147’ye çıktığını söyleyen Kahveci, 2018’in ilk 10 ayındaki tabloyu şöyle aktarıyor:
Tarla fiyatı 0,79 TL
Raf fiyatı 2,25 TL
Bu veriler sonrası “Soğan fiyatını son yıllarda stokçular mı artırıyor? O zaman benzer sonuçlar veren domates için ne diyeceğiz? Depoda ne kadar saklayabiliriz ve saklama maliyeti ne olur?” sorularını yönelten ekonomist, “Belki de düşük faiz belasıdır. Ne dersiniz…” yorumu ile yazını nıoktalıyor.